Sổ tay Cà i đặt Debian GNU/Linux Bản quyá»n © 2004 - 2023 nhóm trình cà i đặt Debian Sổ tay nà y là phần má»m tá»± do; bạn có thể phát hà nh lại nó và /hay sá»a đổi nó vá»›i Ä‘iá»u kiện của Giấy Phép Công Cá»™ng GNU (GPL). Xem giấy phép trong Phụ lục F, Giấy phép Công cá»™ng GNU. Build version of this manual: 20230508+deb12u1. Tổng quan Tà i liệu nà y chứa hÆ°á»›ng dẫn cà i đặt cho hệ thống Debian GNU/Linux 12 (tên mã " bookworm"), cho kiến trúc 64-bit PC ("amd64"). Nó cÅ©ng chứa liên kết đến thông tin bổ sung và thông tin vá» táºn dụng hệ thống Debian má»›i. Cảnh báo This translation of the installation guide is not up-to-date and currently there is noone actively working on updating it. Keep this in mind when reading it; it may contain outdated or wrong information. Read or double-check the English variant, if in doubt. If you can help us with updating the translation, please contact <debian-boot@lists.debian.org> or the debian-l10n-xxx mailinglist for this language. Many thanks Trạng thái của bản dịch: hoà n tất (mà có thể là không đẹp ;) ). Má»i bạn gá»i thông báo lá»—i hoặc góp ý cho ngÆ°á»i dịch <clytie@riverland.net.au> và /hoặc há»™p thÆ° chung <hanoilug@lists.hanoilug.org>. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” Mục lục Cà i đặt 12 Debian GNU/Linux trên amd64 1. Chà o mừng bạn dùng Debian 1.1. Debian là gì váºy? 1.2. GNU/Linux là gì váºy? 1.3. Debian GNU/Linux là gì váºy? 1.4. What is the Debian Installer? 1.5. Lấy Debian 1.6. Lấy phiên bản má»›i nhất của tà i liệu nà y 1.7. Cấu trúc của tà i liệu nà y 1.8. Vá» tác quyá»n và giấy phép phần má»m 2. Hệ thống Yêu cầu 2.1. Phần cứng được há»— trợ 2.1.1. Kiến trúc được há»— trợ 2.1.2. CPU Support 2.1.3. Máy tÃnh xách tay 2.1.4. Äa bá»™ xá» lý 2.1.5. Graphics Hardware Support 2.1.6. Phần cứng khả năng kết nối mạng 2.1.7. Thiết bị hiển thị chữ nổi 2.1.8. Phần cứng tổng hợp giá»ng nối 2.1.9. Ngoại vi và phần cứng khác 2.2. Thiết bị cần thiết phần vững 2.3. Mua phần cứng đặc biệt cho GNU/Linux 2.3.1. Tránh phần má»m sở hữu hay bị đóng 2.4. Váºt chứa trình cà i đặt 2.4.1. ÄÄ©a CD-ROM/DVD-ROM/BD-ROM 2.4.2. Thanh bá»™ nhá»› USB 2.4.3. Mạng 2.4.4. ÄÄ©a cứng 2.4.5. Hệ thống Un*x hay GNU 2.4.6. Hệ thống cất giữ được há»— trợ 2.5. Bá»™ nhá»› và sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết 3. TrÆ°á»›c khi cà i đặt Debian GNU/Linux 3.1. Toà n cảnh tiến trình cà i đặt 3.2. Sao lÆ°u má»i dữ liệu đã có Ä‘i ! 3.3. Thông tin cần thiết 3.3.1. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn 3.3.2. Tìm nguồn thông tin vá» phần cứng 3.3.3. Khả năng tÆ°Æ¡ng thÃch của phần cứng 3.3.4. Thiết láºp mạng 3.4. Thoả tiêu chuẩn phần cứng tối thiểu 3.5. Phân vùng sẵn cho hệ thống Ä‘a khởi Ä‘á»™ng 3.6. Phần cứng cà i đặt sẵn và thiết láºp hệ Ä‘iá»u hà nh 3.6.1. Invoking the BIOS/UEFI Set-Up Menu 3.6.2. Chá»n thiết bị khởi Ä‘á»™ng 3.6.3. Systems with UEFI firmware 3.6.4. Secure boot 3.6.5. Disabling the Windows "fast boot"/"fast startup" feature 3.6.6. Vấn Ä‘á» phần cứng cần theo dõi 4. Lấy váºt chứa cà i đặt hệ thống 4.1. Official Debian GNU/Linux installation images 4.2. Tải táºp tin xuống máy nhân bản Debian 4.2.1. Where to Find Installation Files 4.3. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng thanh bá»™ nhá»› USB 4.3.1. Preparing a USB stick using a hybrid CD/DVD image 4.4. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cứng 4.4.1. Hard disk installer booting from Linux using GRUB 4.5. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng qua mạng TFTP 4.5.1. Thiết láºp trình phục vụ DHCP 4.5.2. Thiết láºp trình phục vụ BOOTP 4.5.3. Báºt chạy trình phục vụ TFTP 4.5.4. Xác định vị trà của ảnh TFTP 4.6. Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng 4.6.1. Tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt dùng trình cà i đặt Debian 4.7. Verifying the integrity of installation files 5. Khởi Ä‘á»™ng Hệ thống Cà i đặt 5.1. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt trên 64-bit PC 5.1.1. Khởi Ä‘á»™ng từ thanh bá»™ nhá»› USB 5.1.2. Booting from optical disc (CD/DVD) 5.1.3. Booting from Linux using GRUB 5.1.4. Khởi Ä‘á»™ng bằng TFTP 5.1.5. Mà n hình khởi Ä‘á»™ng 5.1.6. The Graphical Installer 5.2. Khả năng truy cáºp 5.2.1. Installer front-end 5.2.2. Thiết bị chữ nổi USB 5.2.3. Thiết bị chữ nổi nối tiếp 5.2.4. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói 5.2.5. Phần cứng tổng hợp giá»ng nói 5.2.6. Thiết bị bảng 5.2.7. Sắc thái cao tÆ°Æ¡ng phản 5.2.8. Zoom 5.2.9. Expert install, rescue mode, automated install 5.2.10. Accessibility of the installed system 5.3. Tham số khởi Ä‘á»™ng 5.3.1. Boot console 5.3.2. Tham số trình cà i đặt Debian 5.3.3. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để trả lá»i câu há»i 5.3.4. Gá»i tham số cho mô-Ä‘un hạt nhân 5.3.5. Cấm mô-Ä‘un hạt nhân 5.4. Giải đáp thắc mắc trong tiến trình cà i đặt 5.4.1. Reliability of optical media 5.4.2. Cấu hình khởi Ä‘á»™ng 5.4.3. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói 5.4.4. Vấn Ä‘á» cà i đặt 64-bit PC thÆ°á»ng 5.4.5. Giải thÃch thông Ä‘iệp khởi chạy hạt nhân 5.4.6. Thông báo vấn Ä‘á» cà i đặt 5.4.7. Äệ trình báo cáo cà i đặt 6. Sá» dụng trình cà i đặt Debian 6.1. Trình cà i đặt hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nà o 6.1.1. Using the graphical installer 6.2. Giá»›i thiệu vá» thà nh phần 6.3. Sá» dụng má»—i thà nh phần 6.3.1. Thiết láºp trình cà i đặt Debian và cấu hình phần cứng 6.3.2. Thiết láºp NgÆ°á»i dùng và Máºt khẩu 6.3.3. Cấu hình Äồng hồ và Múi giá» 6.3.4. Phân vùng và chá»n Ä‘iểm lắp 6.3.5. Cà i đặt Hệ thống CÆ¡ bản 6.3.6. Cà i đặt phần má»m thêm 6.3.7. Cho hệ thống khả năng khởi Ä‘á»™ng 6.3.8. Cà i đặt xong 6.3.9. Khắc phục sá»± số 6.3.10. Installation over network-console 6.4. Nạp phần vững bị thiếu 6.4.1. Chuẩn bị váºt chứa 6.4.2. Phần vững và Hệ thống đã Cà i đặt 6.4.3. Completing the Installed System 6.5. Customization 6.5.1. Installing an alternative init system 7. Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i 7.1. Giá» phút thá» thách 7.2. Gắn kết khối tin đã máºt mã 7.2.1. Giải đáp thắc mắc 7.3. Äăng nháºp 8. BÆ°á»›c kế tiếp và đi đâu váºy 8.1. Tắt hệ thống 8.2. Giá»›i thiệu vá» Debian 8.2.1. Hệ thống quản lý gói Debian 8.2.2. Phần má»m Thêm Hiện có cho Debian 8.2.3. Quản lý phiên bản ứng dụng 8.2.4. Quản lý công việc định kỳ 8.3. Thông tin thêm 8.4. Thiết láºp thÆ° Ä‘iện tá» trên hệ thống 8.4.1. Cấu hình thÆ° Ä‘iện tá» mặc định 8.4.2. Gá»i thÆ° ra hệ thống 8.4.3. Cấu hình tác nhân truyá»n thÆ° tÃn Exim4 8.5. Biên dịch hạt nhân má»›i 8.6. Phục hồi hệ thống bị há»ng A. Cà i đặt Thế nà o A.1. Chuẩn bị A.2. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt A.2.1. Optical disc A.2.2. Thanh bá»™ nhá»› USB A.2.3. Khởi Ä‘á»™ng từ mạng A.2.4. Khởi Ä‘á»™ng từ Ä‘Ä©a cứng A.3. Cà i đặt A.4. Gởi báo cáo cà i đặt cho chúng tôi A.5. Váºy cuối cùng... B. Tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt bằng chèn sẵn B.1. Giá»›i thiệu B.1.1. PhÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn B.1.2. Hạn chế B.2. Dùng khả năng chèn sẵn B.2.1. Tải táºp tin định cấu hình sẵn B.2.2. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để chèn sẵn câu há»i B.2.3. Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng B.2.4. Biệt hiệu có Ãch khi chèn sẵn B.2.5. Examples of boot prompt preseeding B.2.6. Dùng máy phục vụ DHCP để xác định táºp tin định cấu hình sẵn B.3. Tạo táºp tin định cấu hình sẵn B.4. Ná»™i dung của táºp tin định cấu hình sẵn (cho bookworm) B.4.1. Äịa phÆ°Æ¡ng hoá B.4.2. Cấu hình mạng B.4.3. Bà n giao tiếp mạng B.4.4. Thiết láºp máy nhân bản B.4.5. Thiết láºp tà i khoản B.4.6. Thiết láºp đồng hồ và múi giá» B.4.7. Phân vùng B.4.8. Cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản B.4.9. Thiết láºp apt B.4.10. Chá»n gói phần má»m B.4.11. Cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng B.4.12. Là m xong tiến trình cà i đặt B.4.13. Chèn trÆ°á»›c gói khác B.5. Tùy chá»n cấp cao B.5.1. Chạy lệnh riêng trong khi cà i đặt B.5.2. Dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi giá trị mặc định B.5.3. Tải dây chuyá»n táºp tin định cấu hình sẵn C. Phân vùng cho Debian C.1. Chá»n phân vùng Debian, láºp kÃch cỡ phân vùng C.2. Cây thÆ° mục C.3. Bố trà phân vùng khuyến khÃch C.4. Tên thiết bị dÆ°á»›i Linux C.5. ChÆ°Æ¡ng trình tạo phân vùng Debian C.5.1. Phân vùng cho 64-bit PC D. Thông Tin Linh Tinh D.1. Thiết bị Linux D.1.1. Thiết láºp con chuá»™t D.2. Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc D.3. Cà i đặt Debian GNU/Linux từ hệ thống UNIX/Linux D.3.1. Bắt đầu D.3.2. Cà i đặt debootstrap D.3.3. Chạy debootstrap D.3.4. Cấu hình hệ thống cÆ¡ bản D.3.5. Cà i đặt hạt nhân D.3.6. Thiết láºp bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng D.3.7. Remote access: Installing SSH and setting up access D.3.8. Äòn kết liá»…u D.4. Cà i đặt Debian GNU/Linux qua IP Ä‘Æ°á»ng song song (PLIP) D.4.1. Nhu cầu D.4.2. Thiết láºp nguồn D.4.3. Cà i đặt Ä‘Ãch D.5. Cà i đặt Debian GNU/Linux dùng PPP qua Ethernet (PPPoE) E. Linh tinh quản trị E.1. Vá» tà i liệu nà y E.2. Cách đóng góp cho tà i liệu nà y E.3. Äóng góp chÃnh E.4. Lá»i báo nháºn thÆ°Æ¡ng hiệu F. Giấy phép Công cá»™ng GNU Danh sách Bảng 3.1. Hardware Information Helpful for an Install 3.2. Äiá»u kiện hệ thống tối thiểu khuyến khÃch Cà i đặt 12 Debian GNU/Linux trên amd64 Chúng tôi rất vui thÃch thấy biết rằng bạn chá»n thá» sá» dụng Debian; chúng tôi cÅ©ng chắc chắn là bạn sẽ tìm thấy bản phát hà nh GNU/Linux của Debian là duy nhất. Debian GNU/Linux táºp hợp phần má»m có chất lượng cao từ trên khắp thế giá»›i, hợp nhất nó và o má»™t toà n bá»™ mạch lạc. Chúng tôi cho rằng bạn sẽ tìm biết là kết quả nà y thá»±c sá»± lá»›n hÆ¡n tổng số các phần. Có thể là bạn muốn cà i đặt Debian mà không Ä‘á»c sổ tay nà y: trình cà i đặt Debian được thiết kế để cho bạn có khả năng nà y. Nếu bạn lúc nà y không có đủ rảnh Ä‘á»c toà n bá»™ Sổ Tay Cà i Äặt ngay bây giá», khuyên bạn Ä‘á»c Ãt nhất tà i liệu Cà i Äặt Thế Nà o, mà hÆ°á»›ng dẫn bạn qua tiến trình cà i đặt cÆ¡ bản, cung cấp nhiá»u liên kết đến sổ tay vá» chủ Ä‘á» cấp cao hoặc vá» thông tin giải đáp thắc mắc. Tà i liệu Cà i Äặt Thế Nà o nằm trong Phụ lục A, Cà i đặt Thế nà o. Váºy bạn mất thá»i gian Ä‘á»c phần lá»›n Sổ Tay nà y nhé: nó hÆ°á»›ng dẫn đến kinh nghiệm cà i đặt thà nh công hÆ¡n. ChÆ°Æ¡ng 1. Chà o mừng bạn dùng Debian Mục lục 1.1. Debian là gì váºy? 1.2. GNU/Linux là gì váºy? 1.3. Debian GNU/Linux là gì váºy? 1.4. What is the Debian Installer? 1.5. Lấy Debian 1.6. Lấy phiên bản má»›i nhất của tà i liệu nà y 1.7. Cấu trúc của tà i liệu nà y 1.8. Vá» tác quyá»n và giấy phép phần má»m ChÆ°Æ¡ng nà y cung cấp tổng quan của Dá»± Ãn Debian và Debian GNU/Linux. Nếu bạn quen vá»›i lịch sá» của Dá»± Ãn Debian và bản phát hà nh Debian GNU/Linux, bạn cÅ©ng nhảy được tá»›i chÆ°Æ¡ng kế tiếp. 1.1. Debian là gì váºy? Debian là má»™t tổ chức nguyên tình nguyện cống hiến để phát triển phần má»m tá»± do và đẩy mạnh những lý tưởng của công Ä‘á»™ng Phần Má»m Tá»± Do. Dá»± Ãn Debian má»›i tạo trong năm 1993, khi Ian Murdock gởi lá»i má»i mở cho các nhà phát triển phần má»m để đóng góp cho má»™t bản phát hà nh hoà n toà n và mạch lạc dá»±a và o hạt nhân Linux hÆ¡i má»›i. Nhóm ngÆ°á»i say mê cống hiến hÆ¡i nhỠđó, đầu tiên do Tổ Chức Phần Má»m Tá»± Do há»— trợ, cÅ©ng theo triết lý của tổ chức GNU, đã lá»›n lên qua má»™t số năm để trở thà nh má»™t tổ chức có khoảng 1000 Nhà Phát Triển Debian. Nhà Phát Triển Debian tham gia nhiá»u hoạt Ä‘á»™ng khác nhau, gồm quản trị chá»— Mạng HTTP và FTP, thiết kế đồ há»a, phân tÃch pháp luáºt các giấy phép phần má»m, tạo tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn và , tất nhiên, bảo trì gói phần má»m. Äể truyá»n triết lý của chúng tôi, và hấp dẫn nhà phát triển theo những nguyên tắc do Debian há»— trợ, Dá»± Ãn Debian đã xuất bản má»™t số tà i liệu phác há»a các giá trị của chúng tôi, cÅ©ng chỉ dẫn ngÆ°á»i nà o muốn trở thà nh nhà phát triển Debian. • Hợp Äá»™ng Xã Há»™i Debian phát biểu các lá»i cam kết Debian cho Cá»™ng Äồng Phần Má»m Tá»± Do. Bất cứ ai hứa tuân theo Hợp Äá»™ng Xã Há»™i thì có thể trở thà nh nhà bảo trì. Bất cứ nhà bảo trì nà o có khả năng giá»›i thiệu phần má»m má»›i và o Debian -- miá»…n là gói phần má»m thá»a tiêu chuẩn cả tá»± do lẫn chất lượng của chúng tôi. • Chỉ Dẫn Phần Má»m Tá»± Do Debian (DFSG) là lá»i tuyên bố rõ rà ng và ngắn gá»n vá» tiêu chuẩn phần má»m tá»± do của Debian. DFSG là tà i liệu có ảnh hưởng rất lá»›n trong Phong Trà o Phần Má»m Tá»± Do, cÅ©ng đã đặt ná»n móng cho Lá»i Äịnh NghÄ©a Nguồn Mở. • Sổ Tay ChÃnh Sách Debian là đặc tả rá»™ng rãi vá» những tiêu chuẩn chất lượng của Dá»± Ãn Debian. Nhà phát triển Debian cÅ©ng tham gia má»™t số dá»± án khác, đặc trÆ°ng cho Debian hay gồm má»™t phần cá»™ng đồng Linux. Chẳng hạn: • Tiêu Chuẩn Phân Cấp Hệ Thống Táºp Tin (FHS) là sá»± cố gắng tiêu chuẩn hóa bố trà của hệ thống táºp tin Linux. FHS sẽ cho nhà phát triển phần má»m có khả năng táºp trung sá»± cố gắng để thiết kế chÆ°Æ¡ng trình, không cần lo lăng vá» phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt gói đó và o má»—i bản phát hà nh GNU/Linux riêng. • Debian Còn Trẻ là má»™t dá»± án bên trong, nhắm mục Ä‘Ãch là bảo đảm Debian hấp dẫn được ngÆ°á»i dùng trẻ nhất. Äể tìm thông tin chung thêm vá» Debian, xem Há»i Äáp Debian. 1.2. GNU/Linux là gì váºy? GNU/Linux là hệ Ä‘iá»u hà nh: má»™t dãy chÆ°Æ¡ng trình cho bạn khả năng tÆ°Æ¡ng tác vá»›i máy tÃnh, cÅ©ng chạy chÆ°Æ¡ng trình khác. Má»™t hệ Ä‘iá»u hà nh gồm có nhiá»u chÆ°Æ¡ng trình cÆ¡ bản khác nhau do máy tÃnh cần thiết để liên lạc vá»›i và nháºn lệnh từ ngÆ°á»i dùng; Ä‘á»c từ và ghi và o Ä‘Ä©a cứng, băng và máy in; Ä‘iá»u khiển cách sá» dụng bá»™ nhá»›; chạy phần má»m khác. Trong hệ Ä‘iá»u hà nh, phần quan trá»ng nhất là hạt nhân. Trong hệ thống kiểu GNU/LInux, Linux là thà nh phần hạt nhân. Phần còn lại của hệ thống chứa chÆ°Æ¡ng trình khác nhau, gồm nhiá»u phần má»m do dá»± án GNU ghi hay há»— trợ. Vì hạt nhân Linux Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c không là m toà n bá»™ hệ Ä‘iá»u hà nh, chúng tôi chá»n sá» dụng tên "GNU/Linux" để diá»…n tả hệ thống cÅ©ng có tên cẩu thả "Linux". Hệ thống GNU/Linux là m theo hệ Ä‘iá»u hà nh UNIX. Kể từ đầu, GNU/Linux đã được thiết kế nhÆ° là hệ thống Ä‘a tác vụ, Ä‘a ngÆ°á»i dùng. Những sá»± tháºt nà y là đủ là m cho GNU/Linux khác vá»›i các hệ Ä‘iá»u hà nh nổi tiếng khác. Tuy nhiên, GNU/Linux vẫn còn khác hÆ¡n. Trái ngược vá»›i hệ Ä‘iá»u hà nh khác, không có ai sở hữu GNU/ Linux. Phần lá»›n việc phát triển nó được là m bởi ngÆ°á»i tình nguyện không được tiá»n. Tiến trình phát triển cái trở thà nh GNU/Linux đã bắt đầu trong năm 1984, khi Tổ Chức Phần Má»m Tá»± Do bắt đầu phát triển má»™t hệ Ä‘iá»u hà nh miá»…n phà kiểu UNIX (tm) được gá»i là GNU. Dá»± Ãn GNU đã phát triển má»™t bá»™ gần hết các công cụ phần má»m tá»± do để sá» dụng vá»›i UNIX (tm) và hệ Ä‘iá»u hà nh kiểu UNIX nhÆ° GNU/Linux. Những công cụ nà y cho ngÆ°á»i dùng có khả năng thá»±c hiện công việc trong phạm vị từ việc thÆ°á»ng (nhÆ° sao chép hay gỡ bá» táºp tin khá»i hệ thống) đến việc phức tạp (nhÆ° ghi hay biên dịch chÆ°Æ¡ng trình hoặc hiệu chỉnh cấp cao nhiá»u định dạng tà i liệu khác nhau). Mặc dù nhiá»u nhóm và ngÆ°á»i đã đóng góp cho GNU/Linux, Tổ Chức Phần Má»m Tá»± Do vẫn còn đã đóng góp nhiá»u nhất: nó đã tạo phần lá»›n công cụ được dùng trong GNU/ Linux, ngay cả triết lý và cá»™ng đồng há»— trợ nó. Hạt nhân Linux má»›i xuất hiện trong năm 1991, khi má»™t há»c sinh vi tÃnh tên Linus Torvalds loan báo cho nhóm tin tức Usenet comp.os.minix má»™t phiên bản sá»›m của hạt nhân thay thế Ä‘iá»u của Minix. Xem trang lịch sá» Linux Linux History Page của Linux Quốc Tế. Linus Torvalds continues to coordinate the work of several hundred developers with the help of a number of subsystem maintainers. There is an official website for the Linux kernel. Information about the linux-kernel mailing list can be found on the linux-kernel mailing list FAQ. GNU/Linux users have immense freedom of choice in their software. For example, they can choose from a dozen different command line shells and several graphical desktops. This selection is often bewildering to users of other operating systems, who are not used to thinking of the command line or desktop as something that they can change. HÆ¡n nữa, GNU/Linux sụp đổ Ãt hÆ¡n, chạy dá»… hÆ¡n nhiá»u chÆ°Æ¡ng trình đồng thá»i, cÅ©ng là bảo máºt hÆ¡n nhiá»u hệ Ä‘iá»u hà nh khác. Do những lợi Ãch nà y, Linux là hệ Ä‘iá»u hà nh lá»›n lên nhanh nhất trong thị trÆ°á»ng trình phục vụ. Gần đây hÆ¡n, Linux cÅ©ng má»›i Æ°a chuá»™ng vá»›i ngÆ°á»i dùng kinh doanh và ở nhà . 1.3. Debian GNU/Linux là gì váºy? Kết hợp triết lý và phÆ°Æ¡ng pháp luáºn của Debian vá»›i những công cụ GNU, hạt nhân Linux, và phần má»m tá»± do quan trá»ng khác, các Ä‘iá»u nà y thà nh láºp má»™t bản phát hà nh phần má»m duy nhất được gá»i là Debian GNU/Linux. Bản phát hà nh nà y gồm có rất nhiá»u gói phần má»m. Trong bản phát hà nh nà y, má»—i gói chứa chÆ°Æ¡ng trình chạy được, táºp lệnh, tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn và thông tin cấu hình, cÅ©ng có má»™t nhà bảo trì nháºn trách nhiệm chÃnh cáºp nháºt gói đó, theo dõi thông báo lá»—i, và liên lạc vá»›i tác giả gốc của phần má»m đã đóng gói. CÆ¡ bản ngÆ°á»i dùng rất lá»›n của chúng tôi, cùng vá»›i hệ thống theo dõi lá»—i, bảo đảm các sá»± khó được tìm và sá»a nhanh. Táºp trung Debian vá»›i chi tiết có kết quả là má»™t bản phát hà nh có chất lượng cao, ổn định, và có khả năng co giãn. Có thể cấu hình dá»… dà ng bản cà i đặt để thá»±c hiện nhiá»u nhiệm vụ, từ bức tÆ°á»ng lá»a Ä‘á»™c láºp, đến máy trăm khoá há»c để bà n, đến máy phục vụ mạng lá»›p cao. Debian nối tiếng nhất trong những ngÆ°á»i dùng cấp cao vì nó có kỹ thuáºt rất tốt, cam kết năng nổ vá»›i các sá»± cần và sá»± mong đợi của cá»™ng đồng Linux. Debian cÅ©ng đã giá»›i thiệu và o Linux nhiá»u tÃnh năng đã trở thà nh thÆ°á»ng dụng. Chẳng hạn, Debian là bản phát hà nh Linux thứ nhất có gồm hệ thống quản lý gói để cà i đặt và gỡ bá» phần má»m má»™t cách dá»… dà ng. Nó cÅ©ng là bản phát hà nh Linux thứ nhất có khả năng nâng cấp mà không cần cà i đặt lại. Debian tiếp tục dẫn Ä‘Æ°á»ng phát triển Linux. Tiến trình phát triển của nó là thông lệ xuất sắc của mẫu phát triển Nguồn Mở -- ngay cả cho công việc rất phức tạp nhÆ° xây dá»±ng và bảo trì má»™t hệ Ä‘iá»u hà nh hoà n toà n. TÃnh năng khác biệt Debian nhiá»u nhất vá»›i các bản phát hà nh Linux khác là hệ thống quản lý gói. Những công cụ nà y cho quản trị hệ thống Debian khả năng Ä‘iá»u khiển hoà n toà n má»i gói được cà i đặt và o hệ thống đó, gồm khả năng cà i đặt má»™t gói riêng hoặc cáºp nháºt tá»± Ä‘á»™ng toà n bá»™ hệ Ä‘iá»u hà nh. CÅ©ng có thể bảo vệ gói riêng chống cáºp nháºt. Bạn ngay cả có khả năng báo hệ thống quản lý gói biết vá» phần má»m tá»± biên dịch và cách phụ thuá»™c nà o nó thá»a. Äể bảo vệ hệ thống của bạn chống "vi rút Trojan" và phần má»m hiểm Ä‘á»™c khác, máy phục vụ Debian kiểm tra má»—i gói được tải lên từ nhà bảo trì Debian đã đăng ký của nó. NgÆ°á»i đóng gói Debian cÅ©ng rất cẩn tháºn để cấu hình gói má»™t cách bảo máºt. Khi lá»—i bảo máºt xuất hiện trong gói đã phát hà nh, thÆ°á»ng cung cấp rất nhanh cách sá»a. Vá»›i những tùy chá»n cáºp nháºt Ä‘Æ¡n giản của Debian, cách sá»a bảo máºt có thể được tải vá» và cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng qua Mạng. PhÆ°Æ¡ng pháp chÃnh và tốt nhất để được sá»± há»— trợ cho hệ thống Debian GNU/Linux của bạn, cÅ©ng để liên lạc vá»›i Nhà Phát Triển Debian là bằng những há»™p thÆ° chung do Dá»± Ãn Debian bảo trì (có hÆ¡n 327 há»™p thÆ° và o lúc viết câu nà y). Cách dá»… nhất để đăng ký tham gia má»™t hay nhiá»u há»™p thÆ° chung nà y là thăm trang đăng ký há»™p thÆ° chung Debian (Debian's mailing list subscription page) rồi Ä‘iá»n và o Ä‘Æ¡n tại đó. 1.4. What is the Debian Installer? Debian Installer, also known as "d-i", is the software system to install a basic working Debian system. A wide range of hardware such as embedded devices, laptops, desktops and server machines is supported and a large set of free software for many purposes is offered. The installation is conducted by answering a basic set of questions. Also available are an expert mode that allows to control every aspect of the installation and an advanced feature to perform automated installations. The installed system can be used as is or further customized. The installation can be performed from a multitude of sources: USB, CD/DVD/Blu-Ray or the network. The installer supports localized installations in more than 80 languages. The installer has its origin in the boot-floppies project, and it was first mentioned by Joey Hess in 2000. Since then the installation system has been continuously developed by volunteers improving and adding more features. More information can be found on the Debian Installer page, on the Wiki and on the debian-boot mailing list. 1.5. Lấy Debian For information on how to download Debian GNU/Linux from the Internet or from whom official Debian installation media can be purchased, see the distribution web page. The list of Debian mirrors contains a full set of official Debian mirrors, so you can easily find the nearest one. Rất dá»… dà ng nâng cấp Debian sau khi cà i đặt. Thủ tục cà i đặt sẽ giúp đỡ thiết láºp hệ thống để cho bạn nâng cấp được má»™t khi cà i đặt hoà n toà n, nếu cần thiết. 1.6. Lấy phiên bản má»›i nhất của tà i liệu nà y Tà i liệu nà y Ä‘ang được sá»a đổi liên miên. Bạn hãy kiểm tra xem trang bản phát hà nh 12 Debian Debian 12 pages tìm tin tức nà o vá» bản phát hà nh 12 của hệ thống Debian GNU/Linux. Phiên bản đã cáºp nháºt của sổ tay cà i đặt nà y cÅ©ng sẵn sà ng từ trang Sổ Tay Cà i Äặt chÃnh thức official Install Manual pages. 1.7. Cấu trúc của tà i liệu nà y Tà i liệu nà y được thiết kế nhằm sổ tay cho ngÆ°á»i dùng bắt đầu chạy Debian. Nó cố gắng giả sá» cà ng Ãt cà ng có thể vá» lá»›p kỹ năng của bạn. Tuy nhiên, chúng tôi có phải giả sá» là bạn có kiến thức chung vá» hoạt Ä‘á»™ng của các phần cứng của máy tÃnh của mình. Trong tà i liệu nà y, ngÆ°á»i dùng thà nh thạo cÅ©ng tìm được thông tin tham chiếu hay, gồm có kÃch cỡ cà i đặt tối thiểu, chi tiết vá» phần cứng được há»— trợ bởi hệ thống cà i đặt Debian, v.v.. Chúng tôi khuyên ngÆ°á»i dùng thà nh thạo nhảy giữa các Ä‘oạn lá»±a chá»n trong tà i liệu nà y. Nói chung, sổ tay nà y được sắp xếp bằng thứ tá»± tuyến tÃnh, dẫn bạn qua tiến trình cà i đặt từ đầu đến cuối. Äây là những bÆ°á»›c cà i đặt Debian GNU/Linux, và tiết Ä‘oạn tà i liệu tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i má»—i bÆ°á»›c: 1. Quyết định nếu phần cứng có thá»a tiêu chuẩn sá» dụng hệ thống cà i đặt chÆ°a, trong ChÆ°Æ¡ng 2, Hệ thống Yêu cầu. 2. LÆ°u trữ hệ thống, thá»±c hiện việc định và cấu hình phần cứng nà o cần thiết trÆ°á»›c khi cà i đặt Debian, trong ChÆ°Æ¡ng 3, TrÆ°á»›c khi cà i đặt Debian GNU/ Linux. Nếu chuẩn bị má»™t hệ thống Ä‘a khởi Ä‘á»™ng thì bạn có thể cần phải tạo sức chứa phân vùng được trên phần cứng cho Debian dùng. 3. Trong ChÆ°Æ¡ng 4, Lấy váºt chứa cà i đặt hệ thống, bạn sẽ già nh những táºp tin cà i đặt cần thiết cho phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt đã chá»n. 4. The next ChÆ°Æ¡ng 5, Khởi Ä‘á»™ng Hệ thống Cà i đặt describes booting into the installation system. This chapter also discusses troubleshooting procedures in case you have problems with this step. 5. Perform the actual installation according to ChÆ°Æ¡ng 6, Sá» dụng trình cà i đặt Debian. This involves choosing your language, configuring peripheral driver modules, configuring your network connection, so that remaining installation files can be obtained directly from a Debian server (if you are not installing from a set of CD/DVD installation images), partitioning your hard drives and installation of a base system, then selection and installation of tasks. (Some background about setting up the partitions for your Debian system is explained in Phụ lục C, Phân vùng cho Debian.) 6. Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống cÆ¡ bản má»›i cà i đặt, từ ChÆ°Æ¡ng 7, Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i. Má»™t khi cà i đặt xong hệ thống, bạn Ä‘á»c ChÆ°Æ¡ng 8, BÆ°á»›c kế tiếp và đi đâu váºy. ChÆ°Æ¡ng nà y giải thÃch nÆ¡i cần tìm thông tin thêm vá» UNIX và Debian, và cách thay thế hạt nhân. Cuối cùng, thông tin vá» tà i liệu nà y và cách đóng góp cho nó, nằm trong Phụ lục E, Linh tinh quản trị. 1.8. Vá» tác quyá»n và giấy phép phần má»m Chắc chắn là bạn đã Ä‘á»c má»™t số giấy phép được phát hà nh cùng vá»›i háºu hết phần má»m buôn bán -- chúng thÆ°á»ng nói là bạn có quyá»n dùng chỉ má»™t bản sao của phần má»m đó trên má»™t máy tÃnh riêng lẻ. Giấy phép của hệ thống nà y là rất khác vá»›i đó. Chúng tôi má»i bạn cà i đặt má»™t bản sao Debian GNU/Linux và o má»i máy tÃnh trong trÆ°á»ng há»c hay chá»— là m của bạn. Cho các ngÆ°á»i bạn mượn váºt chứa phần má»m cà i đặt, cÅ©ng giúp đỡ há» cà i đặt nó và o các máy tÃnh nhé ! Bạn ngay cả có quyá»n tạo và i nghìn bản sao và bán chúng -- dù vá»›i má»™t số Ä‘iá»u kiện. Quyá»n cà i đặt và sá» dụng hệ thống nà y dá»±a trá»±c tiếp và o cÆ¡ bản phần má»m tá»± do của Debian. Calling software free doesn't mean that the software isn't copyrighted, and it doesn't mean that installation media containing that software must be distributed at no charge. Free software, in part, means that the licenses of individual programs do not require you to pay for the privilege of distributing or using those programs. Free software also means that not only may anyone extend, adapt, and modify the software, but that they may distribute the results of their work as well. Ghi chú Dá»± án Debian, để giúp đỡ ngÆ°á»i dùng, có phải là m cho công bố má»™t số gói không thá»a tiêu chuẩn tá»± do của chúng tôi. Tuy nhiên, những gói nà y không phải thuá»™c vá» bản phát hà nh chÃnh thức, cÅ©ng chỉ sẵn sà ng từ phần đóng góp (contrib) hay khác tá»± do (non-free) của máy nhân bản Debian hay trên Ä‘Ä©a CD/DVD-ROM nhóm ba; xem Há»i Äáp Debian (Debian FAQ), dÆ°á»›i Kho FTP Debian ("The Debian FTP archives" ), để tìm thêm thông tin vá» bố trà và ná»™i dung của kho đó. Nhiá»u chÆ°Æ¡ng trình của hệ thống được phát hà nh vá»›i Ä‘iá»u kiện của Giấy Phép Công Cá»™ng GNU, thÆ°á»ng được gá»i Ä‘Æ¡n giản là "GPL". Giấy phép GPL cần thiết bạn là m cho mã nguồn của chÆ°Æ¡ng trình sẵn sà ng khi nà o bạn phát hà nh má»™t bản sao nhị phân của chÆ°Æ¡ng trình đó; Ä‘iá»u khoản nà y trong giấy phép thì bảo đảm bất cứ ngÆ°á»i dùng nà o có thể sá»a đổi phần má»m đó. Do Ä‘iá»u khoản nà y, mã nguồn ^[1] cho má»i chÆ°Æ¡ng trình nhÆ° váºy có sẵn trong hệ thống Debian. Có và i kiểu khác nhau của lá»i tuyên bố tác quyá»n và giấy phép phần má»m được áp dụng cho chÆ°Æ¡ng trình của Debian. Bạn có thể tìm tác quyá»n và giấy phép dà nh cho má»—i gói được cà i đặt và o hệ thống, bằng cách xem táºp tin /usr/share/doc/ tên_gói/copyright má»™t khi cà i đặt gói đó và o hệ thống. Äể tìm thông tin thêm vá» giấy phép và cách Debian quyết định nếu phần má»m là đủ tá»± do để được bao gồm trong bản phát hà nh chÃnh, xem Chỉ Dẫn Phần Má»m Tá»± Do Debian (Debian Free Software Guidelines). Thông báo hợp pháp quan trá»ng nhất là : phần má»m nà y không bảo hà nh gì cả. Những láºp trình viên tạo phần má»m nà y đã là m nhÆ° thế để giúp đỡ cá»™ng đồng. Không bảo hà nh sá»± thÃch hợp của phần má»m cho mục Ä‘Ãch riêng nà o. Tuy nhiên, vì phần má»m là tá»± do, bạn có quyá»n sá»a đổi nó để thÃch hợp vá»›i sá»± cần của mình -- cÅ©ng để thÃch thú lợi Ãch của các sá»± sá»a đổi được tạo bởi ngÆ°á»i khác đã mở rá»™ng phần má»m đó bằng cách nà y. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[1] Äể tìm thông tin vá» phÆ°Æ¡ng pháp định vị, giải nén và xây dá»±ng bá»™ nhị phân từ gói mã nguồn Debian, xem Há»i Äáp Debian Debian FAQ, dÆ°á»›i Những Ä‘iá»u cÆ¡ bản của Hệ Thống Quản Lý Gói Debian ("Basics of the Debian Package Management System"). ChÆ°Æ¡ng 2. Hệ thống Yêu cầu Mục lục 2.1. Phần cứng được há»— trợ 2.1.1. Kiến trúc được há»— trợ 2.1.2. CPU Support 2.1.3. Máy tÃnh xách tay 2.1.4. Äa bá»™ xá» lý 2.1.5. Graphics Hardware Support 2.1.6. Phần cứng khả năng kết nối mạng 2.1.7. Thiết bị hiển thị chữ nổi 2.1.8. Phần cứng tổng hợp giá»ng nối 2.1.9. Ngoại vi và phần cứng khác 2.2. Thiết bị cần thiết phần vững 2.3. Mua phần cứng đặc biệt cho GNU/Linux 2.3.1. Tránh phần má»m sở hữu hay bị đóng 2.4. Váºt chứa trình cà i đặt 2.4.1. ÄÄ©a CD-ROM/DVD-ROM/BD-ROM 2.4.2. Thanh bá»™ nhá»› USB 2.4.3. Mạng 2.4.4. ÄÄ©a cứng 2.4.5. Hệ thống Un*x hay GNU 2.4.6. Hệ thống cất giữ được há»— trợ 2.5. Bá»™ nhá»› và sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết Tiết Ä‘oạn nà y chứa thông tin vá» phần cứng yêu cầu để bắt đầu sá» dụng Debian. CÅ©ng có liên kết đến thông tin bổ sung vá» phần cứng do GNU/Linux há»— trợ. 2.1. Phần cứng được há»— trợ Debian không yêu cầu phần cứng đặc biệt khác vá»›i yêu cầu của hạt nhân Linux hay kFreeBSD và các bá»™ công cụ GNU. Vì váºy, bất kỳ kiến trúc hay ná»n tảng nà o sang đó hạt nhân Linux hay kFreeBSD, thÆ° viện C libc, bá»™ biên dịch gcc v.v. đã được chuyển, cÅ©ng cho đó có má»™t bản chuyển Debian, có khả năng chạy được hệ thống Debian. Xem những trang Bản Chuyển (Ports) tại https://www.debian.org/ports/ amd64/ để tìm thêm thông tin vá» hệ thống kiến trúc 64-bit PC đã được thá» ra vá»›i Debian GNU/Linux. HÆ¡n là cố gắng diá»…n tả tất cả các cấu hình phần cứng được há»— trợ cho kiến trúc 64-bit PC, tiết Ä‘oạn nà y chứa thông tin chung và liên kết đến thông tin thêm. 2.1.1. Kiến trúc được há»— trợ Debian GNU/Linux 12 supports 9 major architectures and several variations of each architecture known as "flavors". ┌─────────────────────────┬─────────┬──────────────────────────────┬──────────┠│ Kiến trúc │ Tên │ Kiến trúc phụ │ Mùi vị │ │ │ Debian │ │ │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │AMD64 & Intel 64 │amd64 │ │ │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │default x86 machines │default │ │Dá»±a và o x86 Intel │i386 ├──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │Xen PV domains only │xen │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │ARM │armel │Marvell Kirkwood and Orion │marvell │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │ARM with hardware FPU │armhf │multiplatform │armmp │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │64bit ARM │arm64 │ │ │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │MIPS Malta │5kc-malta │ │64bit MIPS │ ├──────────────────────────────┼──────────┤ │(little-endian) │mips64el │Cavium Octeon │octeon │ │ │ ├──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │Loongson 3 │loongson-3│ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │MIPS Malta │4kc-malta │ │32bit MIPS │ ├──────────────────────────────┼──────────┤ │(little-endian) │mipsel │Cavium Octeon │octeon │ │ │ ├──────────────────────────────┼──────────┤ │ │ │Loongson 3 │loongson-3│ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │Power Systems │ppc64el │IBM POWER8 or newer machines │ │ ├─────────────────────────┼─────────┼──────────────────────────────┼──────────┤ │64bit IBM S/390 │s390x │IPL từ bá»™ Ä‘á»c VM-reader và │giống loà i│ │ │ │DASD │ │ └─────────────────────────┴─────────┴──────────────────────────────┴──────────┘ Tà i liệu nà y bao quát sá»± cà i đặt cho kiến trúc 64-bit PC dùng hạt nhân Linux. Nếu bạn tìm thông tin vá» bất cứ kiến trúc khác nà o được Debian há»— trợ, xem trang Bản Chuyển Debian. 2.1.2. CPU Support Há»— trợ bá»™ xá» lý kiểu cả hai AMD64 và Intel 64. 2.1.3. Máy tÃnh xách tay From a technical point of view, laptops are normal PCs, so all information regarding PC systems applies to laptops as well. Installations on laptops nowadays usually work out of the box, including things like automatically suspending the system on closing the lid and laptop specfic hardware buttons like those for disabling the wifi interfaces ("airplane mode"). Nonetheless sometimes the hardware vendors use specialized or proprietary hardware for some laptop-specific functions which might not be supported. To see if your particular laptop works well with GNU/Linux, see for example the Linux Laptop pages. 2.1.4. Äa bá»™ xá» lý Multiprocessor support -- also called "symmetric multiprocessing" or SMP -- is available for this architecture. The standard Debian 12 kernel image has been compiled with SMP-alternatives support. This means that the kernel will detect the number of processors (or processor cores) and will automatically deactivate SMP on uniprocessor systems. Having multiple processors in a computer was originally only an issue for high-end server systems but has become common in recent years nearly everywhere with the introduction of so called "multi-core" processors. These contain two or more processor units, called "cores", in one physical chip. 2.1.5. Graphics Hardware Support Debian's support for graphical interfaces is determined by the underlying support found in X.Org's X11 system, and the kernel. Basic framebuffer graphics is provided by the kernel, whilst desktop environments use X11. Whether advanced graphics card features such as 3D-hardware acceleration or hardware-accelerated video are available, depends on the actual graphics hardware used in the system and in some cases on the installation of additional "firmware" blobs (see Phần 2.2, "Thiết bị cần thiết phần vững"). On modern PCs, having a graphical display usually works out of the box. For quite a lot of hardware, 3D acceleration also works well out of the box, but there is still some hardware that needs binary firmware blobs to work well. In some cases there have been reports about hardware on which installation of additional graphics card firmware was required even for basic graphics support. Details on supported graphics hardware and pointing devices can be found at https://wiki.freedesktop.org/xorg/. Debian 12 ships with X.Org version 7.7. 2.1.6. Phần cứng khả năng kết nối mạng Almost any network interface card (NIC) supported by the Linux kernel should also be supported by the installation system; drivers should normally be loaded automatically. This includes most PCI/PCI-Express cards as well as PCMCIA/ Express Cards on laptops. ISDN được há»— trợ, nhÆ°ng không phải trong khi cà i đặt. 2.1.6.1. Bo mạch mạng không dây Wireless networking is in general supported as well and a growing number of wireless adapters are supported by the official Linux kernel, although many of them do require firmware to be loaded. If firmware is needed, the installer will prompt you to load firmware. See Phần 6.4, "Nạp phần vững bị thiếu" for detailed information on how to load firmware during the installation. NIC không dây mà không phải được há»— trợ bởi hạt nhân Linux chÃnh thức vẫn còn có thể được là m cho hoạt Ä‘á»™ng dÆ°á»›i Debian GNU/Linux, nhÆ°ng không phải được há»— trợ trong khi cà i đặt. Nếu bạn gặp vấn Ä‘á» sá» dụng chức năng chạy mạng không dây và không có NIC khác nà o có thể dùng trong khi cà i đặt, vẫn còn có thể cà i đặt Debian GNU/Linux dùng má»™t ảnh Ä‘Ä©a CD/DVD đầy đủ. Hãy báºt tuỳ chá»n để không cấu hình má»™t mạng, và cà i đặt dùng chỉ những gói sẵn sà ng trên Ä‘Ä©a CD/DVD. Sau đó thì bạn có thể cà i đặt trình Ä‘iá»u khiển và phần vững yêu cầu sau khi cà i đặt xong (sau khi khởi Ä‘á»™ng lại) và tá»± cấu hình mạng. Trong má»™t số trÆ°á»ng hợp nà o đó, trình Ä‘iá»u khiển yêu cầu không sẵn sà ng dÆ°á»›i dạng má»™t gói Debian. Vì thế bạn cần phải tìm mã nguồn trên Internet, và biên dịch bằng tay trình Ä‘iá»u khiển. (HÆ°á»›ng dẫn vá» tiến trình nà y nằm ở ngoại phạm vị của sổ tay nà y.) Nếu không có sẵn trình Ä‘iá»u khiển Linux nà o, sá»± chá»n cuối cùng là dùng gói ndiswrapper mà cho phép bạn sá» dụng má»™t trình Ä‘iá»u khiển Windows. 2.1.7. Thiết bị hiển thị chữ nổi Khả năng há»— trợ thiết bị thiết bị chữ nổi phụ thuá»™c và o chÆ°Æ¡ng trình brltty. Phần lá»›n các thiết bị hiển thị chữ nổi cÅ©ng hoạt Ä‘á»™ng được vá»›i brltty, khi được kết nối qua má»™t cổng nối tiếp, USB hay Bluetooth. Chi tiết vá» những thiết bị chữ nổi được há»— trợ có thể được tìm trên trang Web của brltty. Debian GNU/Linux 12 có sẵn brltty phiên bản 6.5. 2.1.8. Phần cứng tổng hợp giá»ng nối Khả năng há»— trợ thiết bị phần cứng tổng hợp giá»ng nói thì phụ thuá»™c và o chÆ°Æ¡ng trình speakup. speakup chỉ há»— trợ bảng hợp nhất hay thiết bị bên ngoà i được kết nối đến má»™t cổng nối tiếp (không há»— trợ bá»™ Ä‘iá»u hợp kiểu USB, nối-tiếp-đến-USB hay PCI nà o). Chi tiết vá» những thiết bị phần cứng tổng hợp giá»ng nói được há»— trợ có thể được tìm trên trang Web speakup. Debian GNU/Linux 12 có sẵn speakup phiên bản 3.1.6. 2.1.9. Ngoại vi và phần cứng khác Linux supports a large variety of hardware devices such as mice, printers, scanners, PCMCIA/CardBus/ExpressCard and USB devices. However, most of these devices are not required while installing the system. USB hardware generally works fine. On some very old PC systems some USB keyboards may require additional configuration (see Phần 3.6.6, "Vấn Ä‘á» phần cứng cần theo dõi"). On modern PCs, USB keyboards and mice work without requiring any specific configuration. 2.2. Thiết bị cần thiết phần vững Besides the availability of a device driver, some hardware also requires so-called firmware or microcode to be loaded into the device before it can become operational. This is most common for network interface cards (especially wireless NICs), but for example some USB devices and even some hard disk controllers also require firmware. With many graphics cards, basic functionality is available without additional firmware, but the use of advanced features requires an appropriate firmware file to be installed in the system. On many older devices which require firmware to work, the firmware file was permanently placed in an EEPROM/Flash chip on the device itself by the manufacturer. Nowadays most new devices do not have the firmware embedded this way anymore, so the firmware file must be uploaded into the device by the host operating system every time the system boots. In most cases firmware is non-free according to the criteria used by the Debian GNU/Linux project and thus cannot be included in the main distribution. If the device driver itself is included in the distribution and if Debian GNU/Linux legally can distribute the firmware, it will often be available as a separate package from the non-free-firmware section of the archive (prior to Debian GNU/ Linux 12.0: from the non-free section). However, this does not mean that such hardware cannot be used during installation. Starting with Debian GNU/Linux 12.0, following the 2022 General Resolution about non-free firmware, official installation images can include non-free firmware packages. By default, debian-installer will detect required firmware (based on kernel logs and modalias information), and install the relevant packages if they are found on an installation medium (e.g. on the netinst). The package manager gets automatically configured with the matching components so that those packages get security updates. This usually means that the non-free-firmware component gets enabled, in addition to main. Users who wish to disable firmware lookup entirely can do so by setting the firmware=never boot parameter. It's an alias for the longer hw-detect/ firmware-lookup=never form. Unless firmware lookup is disabled entirely, debian-installer still supports loading firmware files or packages containing firmware from a removable medium, such as a USB stick. See Phần 6.4, "Nạp phần vững bị thiếu" for detailed information on how to load firmware files or packages during the installation. Note that debian-installer is less likely to prompt for firmware files now that non-free firmware packages can be included on installation images. If the debian-installer prompts for a firmware file and you do not have this firmware file available or do not want to install a non-free firmware file on your system, you can try to proceed without loading the firmware. There are several cases where a driver prompts for additional firmware because it may be needed under certain circumstances, but the device does work without it on most systems (this e.g. happens with certain network cards using the tg3 driver). 2.3. Mua phần cứng đặc biệt cho GNU/Linux Có và i nhà bán máy tÃnh cà i đặt sẵn hệ thống Debian hoặc má»™t bản phát hà nh GNU/ LInux khác. Có thể là bạn trả thêm tiá»n mà mua sá»± yên tÄ©nh trong tâm hồn, vì bạn chắc chắn biết rằng phần cứng đó được GNU/LInux há»— trợ đầy đủ. Nếu bạn cần phải mua má»™t máy có hệ thống Windows có sẵn, khuyên bạn Ä‘á»c cẩn tháºn giấy phép phần má»m thuá»™c vá» Windows đó, vì trong má»™t phần trÆ°á»ng hợp riêng bạn có thể từ chối giấy phép đó và già nh hạ giá từ nhà bán. Việc tìm kiếm chuá»—i "windows refund" trên Mạng nên tìm thông tin có Ãch vá» trÆ°á»ng hợp nà y. Bất chấp bạn mua hệ thống có sẵn Linux hay hệ thống tiá»n dùng, vẫn còn quan trá»ng là bạn kiểm tra nếu phần cứng đó được há»— trợ bởi hạt nhân LInux hay không. Kiểm tra xem nếu phần cứng đó được liệt kê trong những tham chiếu nói trên. Báo ngÆ°á»i bán hà ng biết bạn muốn mua má»™t hệ thống LInux. Bạn há»— trợ nhà bán thân thiện vá»›i Linux nhé. 2.3.1. Tránh phần má»m sở hữu hay bị đóng Some hardware manufacturers simply won't tell us how to write drivers for their hardware. Others won't allow us access to the documentation without a non-disclosure agreement that would prevent us from releasing the driver's source code, which is one of the central elements of free software. Since we haven't been granted access to usable documentation on these devices, they simply won't work under Linux. In many cases there are standards (or at least some de-facto standards) describing how an operating system and its device drivers communicate with a certain class of devices. All devices which comply to such a (de-facto-) standard can be used with a single generic device driver and no device-specific drivers are required. With some kinds of hardware (e.g. USB "Human Interface Devices", i.e. keyboards, mice, etc., and USB mass storage devices like USB flash disks and memory card readers) this works very well and practically every device sold in the market is standards-compliant. In other fields, among them e.g. printers, this is unfortunately not the case. While there are many printers which can be addressed via a small set of (de-facto-)standard control languages and therefore can be made to work without problems in any operating system, there are quite a few models which only understand proprietary control commands for which no usable documentation is available and therefore either cannot be used at all on free operating systems or can only be used with a vendor-supplied closed-source driver. Even if there is a vendor-provided closed-source driver for such hardware when purchasing the device, the practical lifespan of the device is limited by driver availability. Nowadays product cycles have become short and it is not uncommon that a short time after a consumer device has ceased production, no driver updates get made available any more by the manufacturer. If the old closed-source driver does not work anymore after a system update, an otherwise perfectly working device becomes unusable due to lacking driver support and there is nothing that can be done in this case. You should therefore avoid buying closed hardware in the first place, regardless of the operating system you want to use it with. You can help improve this situation by encouraging manufacturers of closed hardware to release the documentation and other resources necessary for us to provide free drivers for their hardware. 2.4. Váºt chứa trình cà i đặt Tiết Ä‘oạn nà y sẽ giúp đỡ bạn quyết định những kiểu váºt chứa nà o bạn có thể sá» dụng để cà i đặt hệ thống Debian. Có má»™t chÆ°Æ¡ng hoà n toà n dà nh riêng cho phÆ°Æ¡ng tiện chứa, ChÆ°Æ¡ng 4, Lấy váºt chứa cà i đặt hệ thống, trong đó liệt kê những lợi Ãch và bất lợi của má»—i kiểu phÆ°Æ¡ng tiện chứa. Má»™t khi tá»›i tiết Ä‘oạn đó, bạn có thể muốn tham chiếu vá» lại trang nà y. 2.4.1. ÄÄ©a CD-ROM/DVD-ROM/BD-ROM Installation from optical disc is supported for most architectures. On PCs SATA, IDE/ATAPI, USB and SCSI optical drives are supported, as are FireWire devices that are supported by the ohci1394 and sbp2 drivers. 2.4.2. Thanh bá»™ nhá»› USB USB flash disks a.k.a. USB memory sticks have become a commonly used and cheap storage device. Most modern computer systems also allow booting the debian-installer from such a stick. Many modern computer systems, in particular netbooks and thin laptops, do not have an optical drive anymore at all and booting from USB media is the standard way of installing a new operating system on them. 2.4.3. Mạng Mạng co thể được sá» dụng trong khi cà i đặt, để lấy các táºp tin cần thiết cho tiến trình cà i đặt. Cách sá» dụng mạng phụ thuá»™c và o phÆ°Æ¡ng pháp cÆ¡ sở dữ liệu đã chá»n và các trả lá»i má»™t số câu sẽ được há»i trong khi cà i đặt. Bá»™ cà i đặt há»— trợ phần lá»›n kiểu sá»± kết nối mạng (gồm PPPoE, nhÆ°ng không phải ISDN hay PPP), thông qua hoặc HTTP hoặc FTP. Sau khi cà i đặt xong, bạn cÅ©ng có khả năng cấu hình hệ thống để sá» dụng IDSN và PPP. You can also boot the installation system over the network without needing any local media like CDs/DVDs or USB sticks. If you already have a netboot-infrastructure available (i.e. you are already running DHCP and TFTP services in your network), this allows an easy and fast deployment of a large number of machines. Setting up the necessary infrastructure requires a certain level of technical experience, so this is not recommended for novice users. Má»™t tùy chá»n khác là tiến trình cà i đặt không có Ä‘Ä©a, dùng khả năng khởi Ä‘á»™ng qua mạng từ mạng cục bá»™ và khả năng gắn kết bằng NFS các hệ thống táºp tin cục bá»™. 2.4.4. ÄÄ©a cứng Booting the installation system directly from a hard disk is another option for many architectures. This will require some other operating system to load the installer onto the hard disk. This method is only recommended for special cases when no other installation method is available. 2.4.5. Hệ thống Un*x hay GNU If you are running another Unix-like system, you could use it to install Debian GNU/Linux without using the debian-installer described in the rest of this manual. This kind of install may be useful for users with otherwise unsupported hardware or on hosts which can't afford downtime. If you are interested in this technique, skip to the Phần D.3, "Cà i đặt Debian GNU/Linux từ hệ thống UNIX/ Linux". This installation method is only recommended for advanced users when no other installation method is available. 2.4.6. Hệ thống cất giữ được há»— trợ The Debian installer contains a kernel which is built to maximize the number of systems it runs on. Generally, the Debian installation system includes support for IDE (also known as PATA) drives, SATA and SCSI controllers and drives, USB, and FireWire. The supported file systems include FAT, Win-32 FAT extensions (VFAT) and NTFS. IDE systems are also supported. 2.5. Bá»™ nhá»› và sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết Cần thiết Ãt nhất 780MB bá»™ nhá»› và 1160MB sức chứa còn rảnh trên Ä‘Ä©a để thá»±c hiện má»™t tiến trình cà i đặt thông thÆ°á»ng. Ghi chú rằng hai số nà y hÆ¡i tối thiểu. Äể xem số lượng hiện thức hÆ¡n, xem Phần 3.4, "Thoả tiêu chuẩn phần cứng tối thiểu". The installer normally automatically enables memory-saving tricks to be able to run on such low-memory system, but on architectures that are less tested it may miss doing so. It can however be enabled manually by appending the lowmem=1 or even lowmem=2 boot parameter (see also Phần 6.3.1.1, "Kiểm tra bá»™ nhá»› có sẵn / chế Ä‘á»™ thiếu bá»™ nhá»›" and Phần 5.3.2, "Tham số trình cà i đặt Debian"). Installation on systems with less memory^[2] or disk space available may be possible but is only advised for experienced users. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[2] Installation images that support the graphical installer require more memory than images that support only the text-based installer and should not be used on systems with less than 780MB of memory. If there is a choice between booting the text-based and the graphical installer, the former should be selected on such systems. ChÆ°Æ¡ng 3. TrÆ°á»›c khi cà i đặt Debian GNU/Linux Mục lục 3.1. Toà n cảnh tiến trình cà i đặt 3.2. Sao lÆ°u má»i dữ liệu đã có Ä‘i ! 3.3. Thông tin cần thiết 3.3.1. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn 3.3.2. Tìm nguồn thông tin vá» phần cứng 3.3.3. Khả năng tÆ°Æ¡ng thÃch của phần cứng 3.3.4. Thiết láºp mạng 3.4. Thoả tiêu chuẩn phần cứng tối thiểu 3.5. Phân vùng sẵn cho hệ thống Ä‘a khởi Ä‘á»™ng 3.6. Phần cứng cà i đặt sẵn và thiết láºp hệ Ä‘iá»u hà nh 3.6.1. Invoking the BIOS/UEFI Set-Up Menu 3.6.2. Chá»n thiết bị khởi Ä‘á»™ng 3.6.3. Systems with UEFI firmware 3.6.4. Secure boot 3.6.5. Disabling the Windows "fast boot"/"fast startup" feature 3.6.6. Vấn Ä‘á» phần cứng cần theo dõi ChÆ°Æ¡ng nà y diá»…n tả cách chuẩn bị để cà i đặt hệ thống Debian, trÆ°á»›c khi bạn ngay cả khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt. Gồm có tiến trình sao lÆ°u dữ liệu, táºp hợp thông tin vá» phần cứng, và tìm thông tin khác nà o cần thiết. 3.1. Toà n cảnh tiến trình cà i đặt TrÆ°á»›c tiên có chú thÃch vá» việc cà i đặt lại. Äối vá»›i hệ thống Debian, có rất Ãt trÆ°á»ng hợp yêu cầu cà i đặt lại toà n bá»™ hệ thống (v.d. cÆ¡ chế Ä‘Ä©a cứng thất bại). Nhiá»u hệ Ä‘iá»u hà nh thÆ°á»ng dùng có thể cần thiết ngÆ°á»i dùng cà i đặt lại toà n bá»™ hệ thống khi sá»± há»ng nghiêm trá»ng xảy ra, hoặc để nâng cấp lên phiên bản HÄH má»›i. Tháºm chà nếu không cần thiết cà i đặt lại hoà n toà n, thÆ°á»ng bạn phải cà i đặt lại các chÆ°Æ¡ng trình để hoạt Ä‘á»™ng cho đúng trên HÄH má»›i. Gặp vấn Ä‘á» dÆ°á»›i Debian GNU/Linux, thì rất có thể là hệ Ä‘iá»u hà nh có thể được sá»a chữa, thay và o bị thay thế. Tiến trình nâng cấp không bao giá» yêu cầu bạn cà i đặt lại hoà n toà n: lúc nà o bạn cÅ©ng có thể nâng cấp « tại chá»— ». HÆ¡n nữa, háºu hết chÆ°Æ¡ng trình vẫn còn tÆ°Æ¡ng thÃch vá»›i bản phát hà nh HÄH má»›i. Nếu má»™t phiên bản chÆ°Æ¡ng trình má»›i nà o đó cÅ©ng yêu cầu phần má»m há»— trợ má»›i, hệ thống quản lý gói Debian đảm bảo là tất cả phần má»m cần thiết được tá»± Ä‘á»™ng nháºn diện và cà i đặt. Äiểm quan trá»ng là rất nhiá»u sá»± cố gắng đã được đóng góp để tránh yêu cầu cà i đặt lại, vì váºy bạn nên thấy việc đó là tùy chá»n cuối cùng. Trình cà i đặt Debian không phải được thiết kế để cà i đặt lại trên má»™t hệ thống đã có. Äây là các bÆ°á»›c chÃnh bạn nên theo trong tiến trình cà i đặt. 1. Sao lÆ°u má»i dữ liệu hay tà i liệu hiện thá»i nằm trên Ä‘Ä©a cứng nÆ¡i bạn định cà i đặt Debian. 2. Táºp hợp thông tin vá» máy tÃnh Ä‘Ãch, và tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn nà o cần thiết, trÆ°á»›c khi khởi chạy tiến trình cà i đặt. 3. Locate and/or download the installer software and any specialized driver or firmware files your machine requires. 4. Set up boot media such as CDs/DVDs/USB sticks or provide a network boot infrastructure from which the installer can be booted. 5. Khởi Ä‘á»™ng hệ thống cà i đặt. 6. Chá»n ngôn ngữ cà i đặt. 7. KÃch hoạt sá»± kết nối mạng Ethernet, nếu có. 8. If necessary, resize existing partitions on your target harddisk to make space for the installation. 9. Tạo và gắn kết những phân vùng nÆ¡i Debian sẽ được cà i đặt. 10. Theo dõi tiến trình tải vá»/cà i đặt/thiết láºp tá»± Ä‘á»™ng hệ thống cÆ¡ bản. 11. Select and install additional software. 12. Cà i đặt má»™t bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng có khả năng khởi chạy Debian GNU/Linux và /hay hệ thống đã có. 13. Tải lần đầu tiên hệ thống má»›i được cà i đặt. Äối vá»›i 64-bit PC, bạn có tùy chá»n sá» dụng má»™t phiên bản đồ há»a của hệ thống cà i đặt. Äể tìm thêm thông tin vá» bá»™ cà i đặt đồ há»a, xem Phần 5.1.6, "The Graphical Installer". Nếu bạn gặp khó khăn trong tiến trình cà i đặt, có Ãch khi biết bÆ°á»›c nà o sá» dụng gói nà o. Ở đây giá»›i thiệu những gói phần má»m quan trá»ng nhất: Phần má»m cà i đặt debian-installer là chủ Ä‘á» chÃnh của sổ tay nà y. Nó phát hiện phần cứng nên tải các trình Ä‘iá»u khiển thÃch hợp, sá» dụng ứng dụng khách dhcp-client để thiết láºp sá»± kết nối mạng, chạy debootstrap để cà i đặt các gói hệ thống cÆ¡ bản, và chạy tasksel để cho bạn có khả năng cà i đặt phần má»m thêm. Có nhiá»u gói khác cÅ©ng là m việc trong tiến trình cà i đặt nà y, nhÆ°ng trình debian-installer đã là m xong công việc khi bạn nạp lần đầu tiên hệ thống má»›i. Äể Ä‘iá»u chỉnh hệ thống để thÃch hợp vá»›i sá»± cần của bạn, tasksel cho bạn khả năng cà i đặt má»™t số phần má»m bó riêng, v.d. trình phục vụ Mạng hay môi trÆ°á»ng là m việc. One important option during the installation is whether or not to install a graphical desktop environment, consisting of the X Window System and one of the available graphical desktop environments. If you choose not to select the " Desktop environment" task, you will only have a relatively basic, command line driven system. Installing the Desktop environment task is optional because in relation to a text-mode-only system it requires a comparatively large amount of disk space and because many Debian GNU/Linux systems are servers which don't really have any need for a graphical user interface to do their job. Just be aware that the X Window System is completely separate from debian-installer, and in fact is much more complicated. Troubleshooting of the X Window System is not within the scope of this manual. 3.2. Sao lÆ°u má»i dữ liệu đã có Ä‘i ! Before you start, make sure to back up every file that is now on your system. If this is the first time a non-native operating system is going to be installed on your computer, it is quite likely you will need to re-partition your disk to make room for Debian GNU/Linux. Anytime you partition your disk, you run a risk of losing everything on the disk, no matter what program you use to do it. The programs used in the installation of Debian GNU/Linux are quite reliable and most have seen years of use; but they are also quite powerful and a false move can cost you. Even after backing up, be careful and think about your answers and actions. Two minutes of thinking can save hours of unnecessary work. If you are creating a multi-boot system, make sure that you have the distribution media of any other present operating systems on hand. Even though this is normally not necessary, there might be situations in which you could be required to reinstall your operating system's boot loader to make the system boot or in a worst case even have to reinstall the complete operating system and restore your previously made backup. 3.3. Thông tin cần thiết 3.3.1. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn 3.3.1.1. Sổ tay cà i đặt Tà i liệu nà y, dạng ASCII, HTML hay PDF. • install.vi.txt • install.vi.html • install.vi.pdf 3.3.1.2. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn vá» phần cứng ThÆ°á»ng chứa thông tin có Ãch vá» cách cấu hình hay sá» dụng phần cứng. • The Debian Wiki hardware page 3.3.2. Tìm nguồn thông tin vá» phần cứng Trong nhiá»u trÆ°á»ng hợp, trình cà i đặt sẽ có khả năng phát hiện tá»± Ä‘á»™ng phần cứng riêng của bạn. Äể chuẩn bị được, khuyên bạn quen vá»›i phần cứng đó trÆ°á»›c khi cà i đặt. Có thể táºp hợp thông tin vá» phần cứng từ : • Sổ tay có sẵn vá»›i má»—i phần cứng. • The BIOS/UEFI setup screens of your computer. You can view these screens when you start your computer by pressing a combination of keys. Check your manual for the combination. Often, it is the Delete or the F2 key, but some manufacturers use other keys or key combinations. Usually upon starting the computer there will be a message stating which key to press to enter the setup screen. • Há»™p của má»—i phần cứng. • Cá»a sổ Hệ Thống (System) trong bảng Ä‘iá»u khiển (Control Panel) Windows. • Lệnh hay công cụ hệ thống trong hệ Ä‘iá»u hà nh khác, gồm bá»™ quản lý táºp tin. Nguồn nà y có Ãch đặc biệt để tìm thông tin vá» bá»™ nhá»› RAM và bá»™ nhá»› của phần cứng. • Quản trị hệ thống hay nhà cung cấp dịch vụ Mạng (ISP). Những nguồn nà y có thông tin báo bạn biết cách thiết láºp khả năng chạy mạng và gởi/nháºn thÆ° Ä‘iện tá». Bảng 3.1. Hardware Information Helpful for an Install ┌──────────────────┬────────────────────────────────────────────────┠│ Phần cứng │ Thông tin có thể cần │ ├──────────────────┼────────────────────────────────────────────────┤ │ │Có mấy cái. │ │ ├────────────────────────────────────────────────┤ │ │Thứ tá»± trên hệ thống. │ │ ├────────────────────────────────────────────────┤ │ │Kiểu IDE (cÅ©ng biết là PATA), SATA hay SCSI. │ │Phần cứng ├────────────────────────────────────────────────┤ │ │Sức chứa còn rảnh sẵn sà ng. │ │ ├────────────────────────────────────────────────┤ │ │Phân vùng. │ │ ├────────────────────────────────────────────────┤ │ │Phân vùng nÆ¡i hệ Ä‘iá»u hà nh khác đã được cà i đặt.│ ├──────────────────┼────────────────────────────────────────────────┤ │Network interfaces│Type/model of available network interfaces. │ ├──────────────────┼────────────────────────────────────────────────┤ │Máy in │Mẫu và hãng chế tạo. │ ├──────────────────┼────────────────────────────────────────────────┤ │Thẻ ảnh Ä‘á»™ng │Type/model and manufacturer. │ └──────────────────┴────────────────────────────────────────────────┘ 3.3.3. Khả năng tÆ°Æ¡ng thÃch của phần cứng Many products work without trouble on Linux. Moreover, hardware support in Linux is improving daily. However, Linux still does not run as many different types of hardware as some operating systems. Drivers in Linux in most cases are not written for a certain "product" or " brand" from a specific manufacturer, but for a certain hardware/chipset. Many seemingly different products/brands are based on the same hardware design; it is not uncommon that chip manufacturers provide so-called "reference designs" for products based on their chips which are then used by several different device manufacturers and sold under lots of different product or brand names. This has advantages and disadvantages. An advantage is that a driver for one chipset works with lots of different products from different manufacturers, as long as their product is based on the same chipset. The disadvantage is that it is not always easy to see which actual chipset is used in a certain product/ brand. Unfortunately sometimes device manufacturers change the hardware base of their product without changing the product name or at least the product version number, so that when having two items of the same brand/product name bought at different times, they can sometimes be based on two different chipsets and therefore use two different drivers or there might be no driver at all for one of them. For USB and PCI/PCI-Express/ExpressCard devices, a good way to find out on which chipset they are based is to look at their device IDs. All USB/PCI/ PCI-Express/ExpressCard devices have so called "vendor" and "product" IDs, and the combination of these two is usually the same for any product based on the same chipset. On Linux systems, these IDs can be read with the lsusb command for USB devices and with the lspci -nn command for PCI/PCI-Express/ExpressCard devices. The vendor and product IDs are usually given in the form of two hexadecimal numbers, separated by a colon, such as "1d6b:0001". An example for the output of lsusb: "Bus 001 Device 001: ID 1d6b:0002 Linux Foundation 2.0 root hub", whereby 1d6b is the vendor ID and 0002 is the product ID. An example for the output of lspci -nn for an Ethernet card: "03:00.0 Ethernet controller [0200]: Realtek Semiconductor Co., Ltd. RTL8111/8168B PCI Express Gigabit Ethernet controller [10ec:8168] (rev 06)". The IDs are given inside the rightmost square brackets, i.e. here 10ec is the vendor- and 8168 is the product ID. As another example, a graphics card could give the following output: "04:00.0 VGA compatible controller [0300]: Advanced Micro Devices [AMD] nee ATI RV710 [Radeon HD 4350] [1002:954f]". On Windows systems, the IDs for a device can be found in the Windows device manager on the tab "details", where the vendor ID is prefixed with VEN_ and the product ID is prefixed with DEV_. On Windows 7 systems, you have to select the property "Hardware IDs" in the device manager's details tab to actually see the IDs, as they are not displayed by default. Searching on the internet with the vendor/product ID, "Linux" and "driver" as the search terms often results in information regarding the driver support status for a certain chipset. If a search for the vendor/product ID does not yield usable results, a search for the chip code names, which are also often provided by lsusb and lspci ("RTL8111"/"RTL8168B" in the network card example and "RV710" in the graphics card example), can help. 3.3.3.1. Testing hardware compatibility with a Live-System Debian GNU/Linux is also available as a so-called "live system" for certain architectures. A live system is a preconfigured ready-to-use system in a compressed format that can be booted and used from a read-only medium like a CD or DVD. Using it by default does not create any permanent changes on your computer. You can change user settings and install additional programs from within the live system, but all this only happens in the computer's RAM, i.e. if you turn off the computer and boot the live system again, everything is reset to its defaults. If you want to see whether your hardware is supported by Debian GNU/Linux, the easiest way is to run a Debian live system on it and try it out. There are a few limitations in using a live system. The first is that as all changes you do within the live system must be held in your computer's RAM, this only works on systems with enough RAM to do that, so installing additional large software packages may fail due to memory constraints. Another limitation with regards to hardware compatibility testing is that the official Debian GNU/ Linux live system contains only free components, i.e. there are no non-free firmware files included in it. Such non-free packages can of course be installed manually within the system, but there is no automatic detection of required firmware files like in the debian-installer, so installation of non-free components must be done manually if needed. Information about the available variants of the Debian live images can be found at the Debian Live Images website. 3.3.4. Thiết láºp mạng If your computer is connected to a fixed network (i.e. an Ethernet or equivalent connection -- not a dialup/PPP connection) which is administered by somebody else, you should ask your network's system administrator for this information: • Tên máy [host name] (có lẽ bạn tá»± quyết định được). • Tên miá»n [domain name]. • Äịa chỉ IP [IP address] của máy tÃnh. • Mặt nạ mạng [netmask] cần dùng vá»›i mạng cục bá»™. • Äịa chỉ IP của hệ thống cổng ra [gateway] mặc định tá»›i đó bạn nên định tuyến, nếu mạng có. • Trên mạng, hệ thống cần dùng nhÆ° là trình phục vụ dịch vụ tên miá»n (DNS). If the network you are connected to uses DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) for configuring network settings, you don't need this information because the DHCP server will provide it directly to your computer during the installation process. If you have internet access via DSL or cable modem (i.e. over a cable tv network) and have a router (often provided preconfigured by your phone or catv provider) which handles your network connectivity, DHCP is usually available by default. As a rule of thumb: if you run a Windows system in your home network and did not have to manually perform any network settings there to achieve Internet access, network connectivity in Debian GNU/Linux will also be configured automatically. If you use a WLAN/WiFi network, you should find out: • The ESSID ("network name") of your wireless network. • The WEP or WPA/WPA2 security key to access the network (if applicable). 3.4. Thoả tiêu chuẩn phần cứng tối thiểu Má»™t khi bạn đã táºp hợp thông tin vá» các phần cứng của máy tÃnh, hãy kiểm tra xem phần cứng nà y sẽ cho phép bạn cà i đặt bằng cách đã muốn. Phụ thuá»™c và o sá»± cần của bạn, có lẽ bạn cà i đặt được bằng Ãt phần cứng hÆ¡n những Ä‘iá»u được liệt kê trong bảng bên dÆ°á»›i. Tuy nhiên, háºu hết ngÆ°á»i dùng sẽ gặp khó khăn nếu há» bá» qua danh sách phần cứng khuyến khÃch. Khuyên dùng Ãt nhất máy Pentium 4, 1 GHz, cho máy tÃnh để bà n. Bảng 3.2. Äiá»u kiện hệ thống tối thiểu khuyến khÃch ┌────────────┬───────────────┬──────────────────┬────────┠│Kiểu cà i đặt│RAM (tối thiểu)│RAM (khuyến khÃch)│ÄÄ©a cứng│ ├────────────┼───────────────┼──────────────────┼────────┤ │Vô GUI │256 MB │512 MB │4 GB │ ├────────────┼───────────────┼──────────────────┼────────┤ │Có GUI │1 gigabytes │2 GB │10 GB │ └────────────┴───────────────┴──────────────────┴────────┘ The minimum values assumes that swap will be enabled and a non-liveCD image is used. The "No desktop" value assumes that the non-graphical (text-based) installer is used. The actual minimum memory requirements are a lot less than the numbers listed in this table. With swap enabled, it is possible to install Debian with as little as 350MB. The same goes for the disk space requirements, especially if you pick and choose which applications to install; see Phần D.2, "Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc" for additional information on disk space requirements. It is possible to run a graphical desktop environment on older or low-end systems, but in that case it is recommended to install a window manager that is less resource-hungry than those of the GNOME or KDE Plasma desktop environments; alternatives include xfce4, icewm and wmaker, but there are others to choose from. Không thể khuyến dá»± bá»™ nhá»› hay sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho việc cà i đặt và o máy phục vụ, vì số lượng phụ thuá»™c nhiá»u và o mục Ä‘Ãch của máy phục vụ. Ghi nhá»› rằng những sá»± Æ°á»›c lượng nà y không gồm các dữ liệu thÆ°á»ng dụng, nhÆ° thÆ° Ä‘iện tá» và táºp tin ngÆ°á»i dùng kiểu khác nhau. Bạn nên tÃnh rá»™ng lượng sức chứa cho các táºp tin và dữ liệu của mình. Disk space required for the smooth operation of the Debian GNU/Linux system itself is taken into account in these recommended system requirements. Notably, the /var partition contains a lot of state information specific to Debian in addition to its regular contents, like logfiles. The dpkg files (with information on all installed packages) can easily consume 40MB. Also, apt puts downloaded packages here before they are installed. You should usually allocate at least 200MB for /var, and a lot more if you install a graphical desktop environment. 3.5. Phân vùng sẵn cho hệ thống Ä‘a khởi Ä‘á»™ng Tiến trình phân vùng Ä‘Ä©a Ä‘Æ¡n giản là việc chia Ä‘Ä©a ra nhiá»u phần riêng, không phụ thuá»™c và o nhau. Nó giống nhÆ° việc xây dá»±ng tÆ°á»ng ở trong nhà : khi bạn thêm đồ đạc và o phòng nà y, không có tác Ä‘á»™ng trong phòng khác. If you already have an operating system on your system (Windows 9x, Windows NT/ 2000/XP/2003/Vista/7, OS/2, MacOS, Solaris, FreeBSD, ...) which uses the whole disk and you want to stick Debian on the same disk, you will need to repartition it. Debian requires its own hard disk partitions. It cannot be installed on Windows or Mac OS X partitions. It may be able to share some partitions with other Unix systems, but that's not covered here. At the very least you will need a dedicated partition for the Debian root filesystem. You can find information about your current partition setup by using a partitioning tool for your current operating system, such as the integrated Disk Manager in Windows or fdisk in DOS. Partitioning tools always provide a way to show existing partitions without making changes. Thông thÆ°á»ng, việc thay đổi phân vùng chứa hệ thống táºp tin sẽ hủy má»i thông tin trên nó. Vì váºy bạn phải sao lÆ°u hết trÆ°á»›c khi phân vùng lại. Giống nhÆ° trong nhà , rất có thể là bạn muốn di chuyển các đồ đạc ra trÆ°á»›c khi chuyển tÆ°á»ng, nếu không thì rủi ro hủy nó. Several modern operating systems offer the ability to move and resize certain existing partitions without destroying their contents. This allows making space for additional partitions without losing existing data. Even though this works quite well in most cases, making changes to the partitioning of a disk is an inherently dangerous action and should only be done after having made a full backup of all data. For FAT/FAT32 and NTFS partitions as used by DOS and Windows systems, the ability to move and resize them losslessly is provided both by debian-installer as well as by the integrated Disk Manager of Windows 7. To losslessly resize an existing FAT or NTFS partition from within debian-installer, go to the partitioning step, select the option for manual partitioning, select the partition to resize, and simply specify its new size. 3.6. Phần cứng cà i đặt sẵn và thiết láºp hệ Ä‘iá»u hà nh This section will walk you through pre-installation hardware setup, if any, that you will need to do prior to installing Debian. Generally, this involves checking and possibly changing BIOS/UEFI/system firmware settings for your system. The "BIOS/UEFI" or "system firmware" is the core software used by the hardware; it is most critically invoked during the bootstrap process (after power-up). 3.6.1. Invoking the BIOS/UEFI Set-Up Menu The BIOS/UEFI provides the basic functions needed to boot your machine and to allow your operating system to access your hardware. Your system provides a BIOS/UEFI setup menu, which is used to configure the BIOS/UEFI. To enter the BIOS/UEFI setup menu you have to press a key or key combination after turning on the computer. Often it is the Delete or the F2 key, but some manufacturers use other keys. Usually upon starting the computer there will be a message stating which key to press to enter the setup screen. 3.6.2. Chá»n thiết bị khởi Ä‘á»™ng Within the BIOS/UEFI setup menu, you can select which devices shall be checked in which sequence for a bootable operating system. Possible choices usually include the internal harddisks, the CD/DVD-ROM drive and USB mass storage devices such as USB sticks or external USB harddisks. On modern systems there is also often a possibility to enable network booting via PXE. Depending on the installation media (CD/DVD ROM, USB stick, network boot) you have chosen you should enable the appropriate boot devices if they are not already enabled. Most BIOS/UEFI versions allow you to call up a boot menu on system startup in which you select from which device the computer should start for the current session. If this option is available, the BIOS/UEFI usually displays a short message like "press F12 for boot menu" on system startup. The actual key used to select this menu varies from system to system; commonly used keys are F12, F11 and F8. Choosing a device from this menu does not change the default boot order of the BIOS/UEFI, i.e. you can start once from a USB stick while having configured the internal harddisk as the normal primary boot device. If your BIOS/UEFI does not provide you with a boot menu to do ad-hoc choices of the current boot device, you will have to change your BIOS/UEFI setup to make the device from which the debian-installer shall be booted the primary boot device. Unfortunately some computers may contain buggy BIOS/UEFI versions. Booting debian-installer from a USB stick might not work even if there is an appropriate option in the BIOS/UEFI setup menu and the stick is selected as the primary boot device. On some of these systems using a USB stick as boot medium is impossible; others can be tricked into booting from the stick by changing the device type in the BIOS/UEFI setup from the default "USB harddisk" or "USB stick" to "USB ZIP" or "USB CDROM". In particular if you use an isohybrid installation image on a USB stick (see Phần 4.3.1, "Preparing a USB stick using a hybrid CD/DVD image"), changing the device type to "USB CDROM" helps on some BIOSes which will not boot from a USB stick in USB harddisk mode. You may need to configure your BIOS/UEFI to enable "USB legacy support". If you cannot manipulate the BIOS/UEFI to boot directly from a USB stick you still have the option of using an ISO copied to the stick. Boot debian-installer using Phần 4.4, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cứng" and, after scanning the hard drives for an installer ISO image, select the USB device and choose an installation image. 3.6.3. Systems with UEFI firmware UEFI ("Unified Extensible Firmware Interface") is a new kind of system firmware that is used on many modern systems and is - among other uses - intended to replace the classic PC BIOS. Currently most PC systems that use UEFI also have a so-called "Compatibility Support Module" (CSM) in the firmware, which provides exactly the same interfaces to an operating system as a classic PC BIOS, so that software written for the classic PC BIOS can be used unchanged. Nonetheless UEFI is intended to one day completely replace the old PC BIOS without being fully backwards-compatible and there are already a lot of systems with UEFI but without CSM. On systems with UEFI there are a few things to take into consideration when installing an operating system. The way the firmware loads an operating system is fundamentally different between the classic BIOS (or UEFI in CSM mode) and native UEFI. One major difference is the way the harddisk partitions are recorded on the harddisk. While the classic BIOS and UEFI in CSM mode use a DOS partition table, native UEFI uses a different partitioning scheme called "GUID Partition Table" (GPT). On a single disk, for all practical purposes only one of the two can be used and in case of a multi-boot setup with different operating systems on one disk, all of them must therefore use the same type of partition table. Booting from a disk with GPT is only possible in native UEFI mode, but using GPT becomes more and more common as hard disk sizes grow, because the classic DOS partition table cannot address disks larger than about 2 Terabytes while GPT allows for far larger disks. The other major difference between BIOS (or UEFI in CSM mode) and native UEFI is the location where boot code is stored and in which format it has to be. This means that different bootloaders are needed for each system. The latter becomes important when booting debian-installer on a UEFI system with CSM because debian-installer checks whether it was started on a BIOS- or on a native UEFI system and installs the corresponding bootloader. Normally this simply works but there can be a problem in multi-boot environments. On some UEFI systems with CSM the default boot mode for removable devices can be different from what is actually used when booting from hard disk, so when booting the installer from a USB stick in a different mode from what is used when booting another already installed operating system from the hard disk, the wrong bootloader might be installed and the system might be unbootable after finishing the installation. When choosing the boot device from a firmware boot menu, some systems offer two separate choices for each device, so that the user can select whether booting shall happen in CSM or in native UEFI mode. 3.6.4. Secure boot Another UEFI-related topic is the so-called "secure boot" mechanism. Secure boot means a function of UEFI implementations that allows the firmware to only load and execute code that is cryptographically signed with certain keys and thereby blocking any (potentially malicious) boot code that is unsigned or signed with unknown keys. In practice the only key accepted by default on most UEFI systems with secure boot is a key from Microsoft used for signing the Windows bootloader. Debian includes a "shim" bootloader signed by Microsoft, so should work correctly on systems with secure boot enabled. 3.6.5. Disabling the Windows "fast boot"/"fast startup" feature Windows offers a feature (called "fast boot" in Windows 8, "fast startup" in Windows 10) to cut down system startup time. Technically, when this feature is enabled, Windows does not do a real shutdown and a real cold boot afterwards when ordered to shut down, but instead does something resembling a partial suspend to disk to reduce the "boot" time. As long as Windows is the only operating system on the machine, this is unproblematic, but it can result in problems and data loss, when you have a dual boot setup, in which another operating system accesses the same filesystems as Windows does. In that case the real state of the filesystem can be different from what Windows believes it to be after the "boot" and this could cause filesystem corruption upon further write accesses to the filesystem. Therefore in a dual boot setup, to avoid filesystem corruption the "fast boot"/"fast startup" feature has to be disabled within Windows. Furthermore, the Windows Update mechanism has (sometimes) been known to automatically re-enable this feature, after it has been previously disabled by the user. It is suggested to re-check this setting periodically. It may also be necessary to disable "fast boot" to even allow access to UEFI setup to choose to boot another operating system or debian-installer. On some UEFI systems, the firmware will reduce "boot" time by not initialising the keyboard controller or USB hardware; in these cases, it is necessary to boot into Windows and disable this feature to allow for a change of boot order. 3.6.6. Vấn Ä‘á» phần cứng cần theo dõi Há»— trợ BIOS và bà n phÃm kiểu USB. If you have no PS/2-style keyboard, but only a USB model, on some very old PCs you may need to enable legacy keyboard emulation in your BIOS setup to be able to use your keyboard in the bootloader menu, but this is not an issue for modern systems. If your keyboard does not work in the bootloader menu, consult your mainboard manual and look in the BIOS for "Legacy keyboard emulation" or "USB keyboard support" options. ChÆ°Æ¡ng 4. Lấy váºt chứa cà i đặt hệ thống Mục lục 4.1. Official Debian GNU/Linux installation images 4.2. Tải táºp tin xuống máy nhân bản Debian 4.2.1. Where to Find Installation Files 4.3. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng thanh bá»™ nhá»› USB 4.3.1. Preparing a USB stick using a hybrid CD/DVD image 4.4. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cứng 4.4.1. Hard disk installer booting from Linux using GRUB 4.5. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng qua mạng TFTP 4.5.1. Thiết láºp trình phục vụ DHCP 4.5.2. Thiết láºp trình phục vụ BOOTP 4.5.3. Báºt chạy trình phục vụ TFTP 4.5.4. Xác định vị trà của ảnh TFTP 4.6. Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng 4.6.1. Tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt dùng trình cà i đặt Debian 4.7. Verifying the integrity of installation files 4.1. Official Debian GNU/Linux installation images By far the easiest way to install Debian GNU/Linux is from a set of official Debian installation images. You can buy a set of CDs/DVDs from a vendor (see the CD vendors page). You may also download the installation images from a Debian mirror and make your own set, if you have a fast network connection and a CD/DVD burner (see the Debian CD/DVD page and Debian CD FAQ for detailed instructions). If you have such optical installation media, and they are bootable on your machine, which is the case on all modern PCs, you can skip right to ChÆ°Æ¡ng 5, Khởi Ä‘á»™ng Hệ thống Cà i đặt. Much effort has been expended to ensure the most-used files are on the first CD and DVD image, so that a basic desktop installation can be done with only the first DVD or - to a limited extent - even with only the first CD image. As CDs have a rather limited capacity by today's standards, not all graphical desktop environments are installable with only the first CD; for some desktop environments a CD installation requires either network connectivity during the installation to download the remaining files or additional CDs. Also, keep in mind: if the installation media you are using don't contain some packages you need, you can always install those packages afterwards from your running new Debian system (after the installation has finished). If you need to know on which installation image to find a specific package, visit https:// cdimage-search.debian.org/. If your machine doesn't support booting from optical media (only relevant on very old PC systems), but you do have a set of CD/DVD, you can use an alternative strategy such as hard disk, usb stick, net boot, or manually loading the kernel from the disc to initially boot the system installer. The files you need for booting by another means are also on the disc; the Debian network archive and folder organization on the disc are identical. So when archive file paths are given below for particular files you need for booting, look for those files in the same directories and subdirectories on your installation media. Once the installer is booted, it will be able to obtain all the other files it needs from the disc. If you don't have an installation media set, then you will need to download the installer system files and place them on the hard disk or usb stick or a connected computer so they can be used to boot the installer. 4.2. Tải táºp tin xuống máy nhân bản Debian Äể tìm máy nhân bản gần nhất (cÅ©ng nên là nhanh nhất), xem danh sách máy nhân bản Debian. 4.2.1. Where to Find Installation Files Various installation files can be found on each Debian mirror in the directory debian/dists/bookworm/main/installer-amd64/current/images/ -- the MANIFEST lists each image and its purpose. 4.3. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng thanh bá»™ nhá»› USB To prepare the USB stick, we recommend to use a system where GNU/Linux is already running and where USB is supported. With current GNU/Linux systems the USB stick should be automatically recognized when you insert it. If it is not you should check that the usb-storage kernel module is loaded. When the USB stick is inserted, it will be mapped to a device named /dev/sdX, where the "X" is a letter in the range a-z. You should be able to see to which device the USB stick was mapped by running the command lsblk before and after inserting it. (The output of dmesg (as root) is another possible method for that.) To write to your stick, you may have to turn off its write protection switch. Cảnh báo The procedures described in this section will destroy anything already on the device! Make very sure that you use the correct device name for your USB stick. If you use the wrong device the result could be that all information on, for example, a hard disk is lost. 4.3.1. Preparing a USB stick using a hybrid CD/DVD image Debian installation images for this architecture are created using the isohybrid technology; that means they can be written directly to a USB stick, which is a very easy way to make an installation media. Simply choose an image (such as the netinst, CD or DVD-1) that will fit on your USB stick. See Phần 4.1, "Official Debian GNU/Linux installation images" to get an installation image. The installation image you choose should be written directly to the USB stick, overwriting its current contents. For example, when using an existing GNU/Linux system, the image file can be written to a USB stick as follows, after having made sure that the stick is unmounted: # cp debian.iso /dev/sdX # sync Simply writing the installation image to USB like this should work fine for most users. For special needs there is this wiki page. Information about how to do this on other operating systems can be found in the Debian CD FAQ. Quan trá»ng The image must be written to the whole-disk device and not a partition, e.g. / dev/sdb and not /dev/sdb1. Do not use tools like unetbootin which alter the image. 4.4. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cứng The installer may be booted using boot files placed on an existing hard drive partition, either launched from another operating system or by invoking a boot loader directly from the BIOS. On modern UEFI systems, the kernel may be booted directly from the UEFI partition without the need of a boot loader. A full, "pure network" installation can be achieved using this technique. This avoids all hassles of removable media, like finding and burning CD/DVD images. 4.4.1. Hard disk installer booting from Linux using GRUB This section explains how to add to or even replace an existing linux installation using GRUB. At boot time, GRUB supports loading in memory not only the kernel, but also a disk image. This RAM disk can be used as the root file-system by the kernel. Copy the following files from the Debian archives to a convenient location on your hard drive, for instance to /boot/newinstall/. • vmlinuz (táºp tin nhị phân của hạt nhân) • initrd.gz (ảnh Ä‘Ä©a RAM) Nếu bạn định dùng Ä‘Ä©a cứng chỉ để khởi Ä‘á»™ng, rồi tải vá» má»i thứ qua mạng, bạn nên tải vá» táºp tin netboot/debian-installer/amd64/initrd.gz và hạt nhân tÆ°Æ¡ng ứng netboot/debian-installer/amd64/linux. Việc nà y sẽ cho bạn khả năng phân vùng lại Ä‘Ä©a cứng nÆ¡i bạn khởi Ä‘á»™ng bá»™ cà i đặt, dù bạn nên là m nhÆ° thế má»™t cách cẩn tháºn. Alternatively, if you intend to keep an existing partition on the hard drive unchanged during the install, you can download the hd-media/initrd.gz file and its kernel hd-media/vmlinuz, as well as copy an installation image to the hard drive (make sure the file is named ending in .iso). The installer can then boot from the hard drive and install from the installation image, without needing the network. Cuối cùng, để cấu hình bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, hãy tiếp tục tá»›i Phần 5.1.3, "Booting from Linux using GRUB". 4.5. Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng qua mạng TFTP Nếu máy tÃnh của bạn có kết nối đến mạng cục bá»™, bạn có thể có khả năng khởi Ä‘á»™ng qua mạng từ máy khác bằng TFTP. Nếu bạn định khởi Ä‘á»™ng hệ thống cà i đặt từ máy khác, cần phải để các táºp tin khởi Ä‘á»™ng và o vị trà dứt khoát trên máy đó, cÅ©ng cấu hình máy đó để há»— trợ khả năng khởi Ä‘á»™ng máy tÃnh riêng của bạn. Bạn cần phải thiết láºp má»™t trình phục vụ TFTP, và cho nhiá»u máy cÅ©ng cần má»™t trình phục vụ DHCP, hay trình phục vụ BOOTP. BOOTP là má»™t giao thức IP báo máy tÃnh biết địa chỉ IP của chÃnh nó và nÆ¡i trên mạng có thể lấy ảnh khởi Ä‘á»™ng. Giao thức truyá»n táºp tin không đáng kể (TFTP) được dùng để phục vụ ảnh khởi Ä‘á»™ng cho ứng dụng khách. Vá» lý thuyết có thể sá» dụng bất kỳ trình phục vụ nà o trên bất kỳ ná»n tảng nà o mà thá»±c hiện những giao thức nà y. Những lá»i thà dụ trong tiết Ä‘oạn nà y sẽ cung cấp lệnh riêng cho hệ Ä‘iá»u hà nh SunOS 4.x, SunOS 5.x (cÅ©ng tên Solaris), và GNU/Linux. Ghi chú Äối vÆ¡i má»™t trình phục vụ Debian GNU/Linux, chúng tôi khuyến khÃch tftpd-hpa. Nó được tạo bởi cùng má»™t tác giả vá»›i bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng syslinux thì Ãt nhất có thể gây ra vấn Ä‘á». Má»™t sá»± chá»n tốt khác là atftpd. 4.5.1. Thiết láºp trình phục vụ DHCP Má»™t trình phục vụ DHCP phần má»m tá»± do là dhcpd ISC. Äối vá»›i Debian GNU/Linux, gói isc-dhcp-server khuyến khÃch. Äây là má»™t táºp tin cấu hình mẫu cho nó (xem / etc/dhcp/dhcpd.conf): option domain-name "mẫu.com"; option domain-name-servers ns1.mẫu.com; option subnet-mask 255.255.255.0; default-lease-time 600; max-lease-time 7200; server-name "tên_máy_phục_vụ"; subnet 192.168.1.0 netmask 255.255.255.0 { range 192.168.1.200 192.168.1.253; option routers 192.168.1.1; } host tên_máy_khách { filename "/tftpboot.img"; server-name "tên_máy_phục_vụ"; next-server tên_máy_phục_vụ; hardware ethernet 01:23:45:67:89:AB; fixed-address 192.168.1.90; } [option tùy chá»n domain-name tên miá»n domain name servers các máy phục vụ tên miá»n subnet-mask mặt nạ mạng phụ default-lease-time thá»i gian thuê mặc định max-lease-time thá»i gian thuê tối Ä‘a server-name tên máy phục vụ subnet mạng phụ netmask mặt nạ mạng range phạm vị routers các bá»™ định tuyến host máy (há»— trợ) filename tên táºp tin hardware ethernet Ethernet phần cứng fixed-address địa chỉ cố định] Trong lá»i thà dụ nà y, có má»™t máy phục vụ tên tên_máy_phục_vụ mà là m má»i công việc của trình phục vụ DHCP, trình phục vụ TFTP và cổng ra mạng. Bình thÆ°á»ng, bạn sẽ cần phải thay đổi những tùy chá»n tên miá»n (domain-name), cÅ©ng nhÆ° tên máy phục vụ (server-name) và địa chỉ phần cứng (hardware address) của máy khách. Tùy chá»n filename (tên táºp tin) nên là tên táºp tin sẽ được lấy thông qua TFTP. Sau khi bạn chỉnh sá»a táºp tin cấu hình của trình ná»n dhcpd, hãy khởi chạy lại nó bằng lệnh /etc/init.d/dhcpd3-server restart. 4.5.1.1. Báºt khả năng khởi Ä‘á»™ng PXE trong cấu hình DHCP Äây là má»™t mẫu dhcp.conf khác, dùng phÆ°Æ¡ng pháp môi trÆ°á»ng thá»±c hiện tiá»n khởi Ä‘á»™ng (PXE) của giao thức TFTP. [Chú thÃch đã được dịch trong mẫu nà y.] option domain-name "mẫu.com"; default-lease-time 600; max-lease-time 7200; allow booting; allow bootp; # Cần phải sá»a đổi Ä‘oạn văn nà y để thÃch hợp vá»›i trÆ°á»ng hợp của bạn subnet 192.168.1.0 netmask 255.255.255.0 { range 192.168.1.200 192.168.1.253; option broadcast-address 192.168.1.255; # địa chỉ cổng ra mà có thể là khác # (v.d. truy cáºp Mạng) option routers 192.168.1.1; # xác định DNS cần dùng option domain-name-servers 192.168.1.3; } group { next-server 192.168.1.3; host tftpclient { # địa chỉ phần cứng của máy khách TFTP hardware ethernet 00:10:DC:27:6C:15; filename "pxelinux.0"; } } Ghi chú rằng để khởi Ä‘á»™ng cách PXE, tên táºp tin khách pxelinux.0 là bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, không phải là ảnh hạt nhân (xem Phần 4.5.4, "Xác định vị trà của ảnh TFTP" bên dÆ°á»›i). If your machine uses UEFI to boot, you will have to specify a boot loader appropriate for UEFI machines, for example group { next-server 192.168.1.3; host tftpclient { # tftp client hardware address hardware ethernet 00:10:DC:27:6C:15; filename "debian-installer/amd64/bootnetx64.efi"; } } 4.5.2. Thiết láºp trình phục vụ BOOTP Có hai trình phục vụ BOOTP sẵn sà ng cho GNU/Linux. Trình thứ nhất là bootpd CMU. Trình thứ hai tháºt là má»™t trình phục vụ DHCP: dhcpd ISC. Trong Debian GNU/ Linux hai trình nà y nằm trong góibootp và isc-dhcp-server riêng từng cái. To use CMU bootpd, you must first uncomment (or add) the relevant line in /etc/ inetd.conf. On Debian GNU/Linux, you can run update-inetd --enable bootps, then /etc/init.d/inetd reload to do so. Just in case your BOOTP server does not run Debian, the line in question should look like: bootps dgram udp wait root /usr/sbin/bootpd bootpd -i -t 120 Now, you must create an /etc/bootptab file. This has the same sort of familiar and cryptic format as the good old BSD printcap, termcap, and disktab files. See the bootptab manual page for more information. For CMU bootpd, you will need to know the hardware (MAC) address of the client. Here is an example /etc/ bootptab: client:\ hd=/tftpboot:\ bf=tftpboot.img:\ ip=192.168.1.90:\ sm=255.255.255.0:\ sa=192.168.1.1:\ ha=0123456789AB: You will need to change at least the "ha" option, which specifies the hardware address of the client. The "bf" option specifies the file a client should retrieve via TFTP; see Phần 4.5.4, "Xác định vị trà của ảnh TFTP" for more details. Mặt khác, tiến trình thiết láºp BOOTP bằng dhcpd ISC vẫn rất dá»… dà ng, vì nó thấy các ứng dụng khách BOOTP là ứng dụng khách DHCP kiểu hÆ¡i đặc biệt. Má»™t số kiến trúc nà o đó yêu cầu má»™t cấu hình phức tạp để khởi Ä‘á»™ng ứng dụng khách thông qua BOOTP. Nếu máy của bạn có kiến trúc nhÆ° thế, hãy Ä‘á»c tiết Ä‘oạn Phần 4.5.1, "Thiết láºp trình phục vụ DHCP". Khác thì rất có thể là bạn Ä‘Æ¡n giản cần thêm chỉ thị allow bootp (cho phép BOOTP) và o khối cấu hình dà nh cho mạng phụ chứa máy chạy ứng dụng khách đó trong táºp tin /etc/dhcp/dhcpd.conf, sau đó khởi chạy lại trình ná»n dhcpd bằng câu lệnh /etc/init.d/isc-dhcp-server restart. 4.5.3. Báºt chạy trình phục vụ TFTP Äể chuẩn bị trình phục vụ TFTP, trÆ°á»›c tiên bạn nên đảm bảo rằng tftpd được hiệu lá»±c. Trong trÆ°á»ng hợp của tftpd-hpa, có hai phÆ°Æ¡ng pháp chạy dịch vụ. Nó có thể được khởi chạy theo yêu cầu bởi trình ná»n inetd của hệ thống, hoặc nó có thể được thiết láºp để chạy nhÆ° là má»™t trình ná»n Ä‘á»™c láºp. PhÆ°Æ¡ng pháp nà y được chá»n khi gói được cà i đặt, và lúc nà o cÅ©ng có thể được thay đổi bằng cách cấu hình lại gói đó. Ghi chú Trong quá khứ, máy phục vụ TFTP đã dùng /tftpboot nhÆ° là thÆ° mục từ đó cần phục vụ ảnh. Tuy nhiên, các gói Debian GNU/Linux có thể sá» dụng thÆ° mục khác để tuân theo Tiêu Chuẩn Phân Cấp Hệ Thống Táºp Tin (FHS). Chẳng hạn, tftpd-hpa theo mặc định sá» dụng thÆ° mục /srv/tftp. Có lẽ bạn cần phải Ä‘iá»u chỉnh những mẫu cấu hình trong phần nà y má»™t cách tÆ°Æ¡ng ứng. Tất cả các sá»± chá»n in.tftpd khác sẵn sà ng trong Debian thì nên ghi lÆ°u các yêu cầu TFTP và o sổ theo dõi hệ thống theo mặc định. Má»™t số Ä‘iá»u cÅ©ng há»— trợ má»™t đối số -v để tăng mức chi tiết của kết xuất. Khuyên bạn kiểm tra các thông Ä‘iệp ghi lÆ°u nà y trong trÆ°á»ng hợp gặp vấn Ä‘á» khởi Ä‘á»™ng, vì sổ theo dõi là má»™t Ä‘iểm bắt đầu hữu Ãch để chẩn Ä‘oán nguyên nhân của lá»—i. 4.5.4. Xác định vị trà của ảnh TFTP Sau đó, hãy để ảnh khởi Ä‘á»™ng TFTP cần thiết (nhÆ° được tìm trong Phần 4.2.1, "Where to Find Installation Files") và o thÆ° mục ảnh khởi Ä‘á»™ng của trình ná»n tftpd. Có lẽ bạn cần phải tạo má»™t liên kết từ táºp tin đó đến táºp tin mà tftpd sẽ sá» dụng để khởi Ä‘á»™ng máy khách riêng. Tiếc là tên táºp tin được quyết định bởi máy khách TFTP, và chÆ°a có tiêu chuẩn mạnh nà o. For PXE booting, everything you should need is set up in the netboot/ netboot.tar.gz tarball. Simply extract this tarball into the tftpd boot image directory. Make sure your dhcp server is configured to pass pxelinux.0 to tftpd as the filename to boot. For UEFI machines, you will need to pass an appropriate EFI boot image name (such as /debian-installer/amd64/ bootnetx64.efi). 4.6. Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng Äể cà i đặt và o nhiá»u máy tÃnh, có thể chạy việc cà i đặt đầy đủ tá»± Ä‘á»™ng. Những gói Debian dá»± định nhằm mục Ä‘Ãch nà y bao gồm fai (mà có thể dùng má»™t trình phục vụ cà i đặt), và trình cà i đặt Debian chÃnh nó. Xem trang chủ FAI để tìm thông tin chi tiết. 4.6.1. Tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt dùng trình cà i đặt Debian Trình cà i đặt Debian há»— trợ tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt thông qua táºp tin cấu hình sẵn. Táºp tin cấu hình sẵn có thể được nạp từ mạng hoặc từ váºt chứa rá»i, cÅ©ng cung cấp trả lá»i cho câu được há»i trong khi cà i đặt. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn đầy đủ vá» phÆ°Æ¡ng pháp chèn trÆ°á»›c, gồm má»™t lá»i thà dụ hữu Ãch mà bạn có thể hiệu chỉnh, nằm trong Phụ lục B, Tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt bằng chèn sẵn. 4.7. Verifying the integrity of installation files You can verify the integrity of downloaded files against checksums provided in SHA256SUMS or SHA512SUMS files on Debian mirrors. You can find them in the same places as the installation images itself. Visit the following locations: • checksum files for CD images, • checksum files for DVD images, • checksum files for BD images, • checksum files for other installation files. To compute the checksum of a downloaded installation file, use sha256sum filename.iso respective sha512sum filename.iso and then compare the shown checksum against the corresponding one in the SHA256SUMS respective SHA512SUMS file. The Debian CD FAQ has more useful information on this topic (such as the script check_debian_iso, to semi-automate above procedure), as well as instructions, how to verify the integrity of the above checksum files themselves. ChÆ°Æ¡ng 5. Khởi Ä‘á»™ng Hệ thống Cà i đặt Mục lục 5.1. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt trên 64-bit PC 5.1.1. Khởi Ä‘á»™ng từ thanh bá»™ nhá»› USB 5.1.2. Booting from optical disc (CD/DVD) 5.1.3. Booting from Linux using GRUB 5.1.4. Khởi Ä‘á»™ng bằng TFTP 5.1.5. Mà n hình khởi Ä‘á»™ng 5.1.6. The Graphical Installer 5.2. Khả năng truy cáºp 5.2.1. Installer front-end 5.2.2. Thiết bị chữ nổi USB 5.2.3. Thiết bị chữ nổi nối tiếp 5.2.4. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói 5.2.5. Phần cứng tổng hợp giá»ng nói 5.2.6. Thiết bị bảng 5.2.7. Sắc thái cao tÆ°Æ¡ng phản 5.2.8. Zoom 5.2.9. Expert install, rescue mode, automated install 5.2.10. Accessibility of the installed system 5.3. Tham số khởi Ä‘á»™ng 5.3.1. Boot console 5.3.2. Tham số trình cà i đặt Debian 5.3.3. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để trả lá»i câu há»i 5.3.4. Gá»i tham số cho mô-Ä‘un hạt nhân 5.3.5. Cấm mô-Ä‘un hạt nhân 5.4. Giải đáp thắc mắc trong tiến trình cà i đặt 5.4.1. Reliability of optical media 5.4.2. Cấu hình khởi Ä‘á»™ng 5.4.3. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói 5.4.4. Vấn Ä‘á» cà i đặt 64-bit PC thÆ°á»ng 5.4.5. Giải thÃch thông Ä‘iệp khởi chạy hạt nhân 5.4.6. Thông báo vấn Ä‘á» cà i đặt 5.4.7. Äệ trình báo cáo cà i đặt 5.1. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt trên 64-bit PC Cảnh báo Hệ thống của bạn cÅ©ng có hệ Ä‘iá»u hà nh khác bạn muốn giữ lại (khởi Ä‘á»™ng đôi) thì bạn nên kiểm tra xem má»—i hệ Ä‘iá»u hà nh đã được tắt hoà n toà n trÆ°á»›c khi bạn khởi chạy tiến trình cà i đặt. Cà i đặt hệ Ä‘iá»u hà nh trong khi hệ Ä‘iá»u hà nh khác ngủ Ä‘á»™ng thì có thể gây ra dữ liệu bị mất hay bị há»ng trong hệ đó. (Sau đó thì có thể gặp lá»—i khi khởi Ä‘á»™ng lại.) Ghi chú Äể tìm thông tin thêm vá» cách khởi Ä‘á»™ng bá»™ cà i đặt đồ há»a, xem Phần 5.1.6, "The Graphical Installer". 5.1.1. Khởi Ä‘á»™ng từ thanh bá»™ nhá»› USB If your computer will boot from USB, this will probably be the easiest route for installation. Assuming you have prepared everything from Phần 3.6.2, "Chá»n thiết bị khởi Ä‘á»™ng" and Phần 4.3, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng thanh bá»™ nhá»› USB", just plug your USB stick into some free USB connector and reboot the computer. The system should boot up, and unless you have used the flexible way to build the stick and not enabled it, you should be presented with a graphical boot menu (on hardware that supports it). Here you can select various installer options, or just hit Enter. 5.1.2. Booting from optical disc (CD/DVD) If you have a set of optical discs, and your machine supports booting directly off those, great! Simply configure your system for booting off an optical disc as described in Phần 3.6.2, "Chá»n thiết bị khởi Ä‘á»™ng", insert the disc, reboot, and proceed to the next chapter. Note that certain optical drives may require special drivers, and thus be inaccessible in the early installation stages. If it turns out the standard way of booting off an optical disc doesn't work for your hardware, revisit this chapter and read about alternate kernels and installation methods which may work for you. Even if you cannot boot from optical disc, you can probably install the Debian system components and any packages you want from such disc. Simply boot using a different medium and when it's time to install the operating system, base system, and any additional packages, point the installation system at the optical drive. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc khởi Ä‘á»™ng, xem Phần 5.4, "Giải đáp thắc mắc trong tiến trình cà i đặt". 5.1.3. Booting from Linux using GRUB Äể khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt từ Ä‘Ä©a cứng, trÆ°á»›c tiên bạn cần phải tải vá» và để các táºp tin cần thiết, nhÆ° được diá»…n tả trong Phần 4.4, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cứng". For GRUB2, you will need to configure two essential things in /boot/grub/ grub.cfg: • to load the initrd.gz installer at boot time; • have the vmlinuz kernel use a RAM disk as its root partition. An entry for the installer would be for example: menuentry 'New Install' { insmod part_msdos insmod ext2 set root='(hd0,msdos1)' linux /boot/newinstall/vmlinuz initrd /boot/newinstall/initrd.gz } 5.1.4. Khởi Ä‘á»™ng bằng TFTP Booting from the network requires that you have a network connection and a TFTP network boot server (and probably also a DHCP, RARP, or BOOTP server for automatic network configuration). The server-side setup to support network booting is described in Phần 4.5, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng qua mạng TFTP". Có và i cách khác nhau để khởi Ä‘á»™ng qua TFTP trên i386. 5.1.4.1. NIC hay bo mạch chủ có há»— trợ PXE It could be that your Network Interface Card or Motherboard provides PXE boot functionality. This is a Intel (tm) re-implementation of TFTP boot. If so, you may be able to configure your BIOS/UEFI to boot from the network. 5.1.4.2. NIC vá»›i BootROM mạng Có lẽ thẻ giao diện mạng (NIC) của bạn cung cấp chức năng khởi Ä‘á»™ng qua TFTP. 5.1.4.3. Etherboot Dá»± án Etherboot cung cấp Ä‘Ä©a má»m khởi Ä‘á»™ng, ngay cả bá»™ nhá»› ROM khởi Ä‘á»™ng, mà khởi Ä‘á»™ng được qua TFTP. 5.1.5. Mà n hình khởi Ä‘á»™ng When the installer boots, you should be presented with a friendly graphical screen showing the Debian logo and a menu: Debian GNU/Linux installer boot menu Graphical install Install Advanced options > Accessible dark contrast installer menu > Help Install with speech synthesis Ghi chú This graphical screen will look very slightly different depending on how your computer has booted (BIOS or UEFI), but the same options will be shown. Depending on the installation method you are using, the "Graphical install" option may not be available. Bi-arch images additionally have a 64 bit variant for each install option, right below it, thus almost doubling the number of options. For a normal installation, select either the "Graphical install" or the " Install" entry -- using either the arrow keys on your keyboard or by typing the first (highlighted) letter -- and press Enter to boot the installer. The " Graphical install" entry is already selected by default. Mục nháºp "Tùy chá»n Cấp cao" cho truy cáºp đến má»™t trình Ä‘Æ¡n thứ hai mà cho phép khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt trong chế Ä‘á»™ cấp cao, trong chế Ä‘á»™ cứu và để tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt. If you wish or need to add any boot parameters for either the installer or the kernel, press Tab (BIOS boot), or e then down arrow three times then end (UEFI boot). This will bring the boot command for the selected menu entry and allow you to edit it to suit your needs. Note that the keyboard layout at this point is still QWERTY. The help screens (see below) list some common possible options. Press Enter (BIOS boot) or F10 (UEFI boot) to boot the installer with your options; pressing Esc will return you to the boot menu and undo any changes you made. Choosing the "Help" entry will result in the first help screen being displayed which gives an overview of all available help screens. To return to the boot menu after the help screens have been displayed, type "menu" at the boot prompt and press Enter. All help screens have a boot prompt at which the boot command can be typed: Press F1 for the help index, or ENTER to boot: At this boot prompt you can either just press Enter to boot the installer with default options or enter a specific boot command and, optionally, boot parameters. A number of boot parameters which might be useful can be found on the various help screens. If you do add any parameters to the boot command line, be sure to first type the boot method (the default is install) and a space before the first parameter (e.g., install fb=false). Ghi chú Giả sá» bà n phÃm có má»™t bố trà tiếng Anh Mỹ mặc định và o thá»i Ä‘iểm đó. Có nghÄ©a là nếu bà n phÃm của bạn dùng má»™t bố trà khác (đặc trÆ°ng cho ngôn ngữ, v.d. tiếng Việt) thì các ký tá»± xuất hiện trên mà n hình có thể khác vá»›i ký tá»± mong đợi khi bạn gõ tham số. Bách kho trá»±c tuyến tá»± do Wikipedia cung cấp má»™t giản đồ của bố trà bà n phÃm tiếng Anh Mỹ đến đó bạn có thể tham chiếu để tìm những phÃm đúng cần gõ. Ghi chú Nếu bạn Ä‘ang sá» dụng má»™t hệ thống đã cấu hình BIOS để dùng bà n giao tiếp nối tiếp, thì có lẽ bạn không thấy được mà n hình giá»›i thiệu đồ há»a đầu tiên má»™t khi khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt; có lẽ bạn ngay cả không thấy được trình Ä‘Æ¡n khởi Ä‘á»™ng. TrÆ°á»ng hợp nà y cÅ©ng có thể xảy ra nếu bạn Ä‘ang cà i đặt hệ thống qua má»™t thiết bị quản lý từ xa mà cung cấp má»™t giao diện văn bản và o bà n giao tiếp VGA. Các thiết bị nhÆ° váºy bao gồm bà n giao tiếp văn bản của "integrated Lights Out" (iLO) của công ty Compaq, và "Integrated Remote Assistant" (IRA) của công ty HP. Äể Ä‘i vòng mà n hình khởi Ä‘á»™ng đồ há»a, bạn có thể hoặc bấm phÃm Esc để thấy má»™t dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng kiểu văn bản, hoặc bấm phÃm "H" rồi Enter để chá»n tùy chá»n " Trợ giúp" được diá»…n tả trên. Sau đó thì các cú nhấn phÃm của bạn nên xuất hiện phÃa sau dấu nhắc. Äể ngăn cản trình cà i đặt sá» dụng vùng đệm khung cho phần còn lại của tiến trình cà i đặt, bạn cÅ©ng cần phải thêm tham số fb=false và o dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng, nhÆ° được diá»…n tả trong Ä‘oạn văn trợ giúp. 5.1.6. The Graphical Installer The graphical version of the installer is only available for a limited number of architectures, including 64-bit PC. The functionality of the graphical installer is essentially the same as that of the text-based installer as it basically uses the same programs, but with a different frontend. Although the functionality is identical, the graphical installer still has a few significant advantages. The main advantage is that it supports more languages, namely those that use a character set that cannot be displayed with the text-based "newt" frontend. It also has a few usability advantages such as the option to use a mouse, and in some cases several questions can be displayed on a single screen. The graphical installer is available with all CD/DVD images and with the hd-media installation method. To boot the graphical installer simply select the relevant option from the boot menu. Expert and rescue mode for the graphical installer can be selected from the "Advanced options" menu. The previously used boot methods installgui, expertgui and rescuegui can still be used from the boot prompt which is shown after selecting the "Help" option in the boot menu. Just as with the text-based installer it is possible to add boot parameters when starting the graphical installer. Ghi chú The graphical installer requires significantly more memory to run than the text-based installer: 810MB. If insufficient memory is available, it will automatically fall back to the text-based "newt" frontend. If the amount of memory in your system is below 780MB, the graphical installer may fail to boot at all while booting the text-based installer would still work. Using the text-based installer is recommended for systems with little available memory. 5.2. Khả năng truy cáºp Some users may need specific support because of e.g. some visual impairment. USB braille displays are detected automatically (not serial displays connected via a serial-to-USB converter), but most other accessibility features have to be enabled manually. On machines that support it, the boot menu emits beeps when it is ready to receive keystrokes. It beeps once on BIOS systems, and beeps twice on UEFI systems. Some boot parameters can then be appended to enable accessibility features (see also Phần 5.1.5, "Mà n hình khởi Ä‘á»™ng"). Note that on most architectures the boot loader interprets your keyboard as a QWERTY keyboard. 5.2.1. Installer front-end The Debian installer supports several front-ends for asking questions, with varying convenience for accessibility: notably, text uses plain text while newt uses text-based dialog boxes. The choice can be made at the boot prompt, see the documentation for DEBIAN_FRONTEND in Phần 5.3.2, "Tham số trình cà i đặt Debian". With the newt front-end (used mostly with braille), one mostly just selects answers with arrow keys and presses Enter to validate the choice. Pressing Tab or Shift - Tab allows to switch between dialog elements, and notably to access the Go Back button, which brings back again to previous questions. Some dialogs contain check boxes, which can be ticked on and off by pressing Space. With the text front-end (used mostly with speech), one mostly selects answers either by typing their number followed by pressing Enter, or by selecting an answer with arrow keys, and pressing Enter to validate the choice. One can also not type anything and just press Enter to simply accept the default value. Typing < and pressing Enter brings back again to previous questions. When a selection of choices has to be made (e.g. during task selection), one can type ! to express an empty selection. 5.2.2. Thiết bị chữ nổi USB Thiết bị USB hiển thị chữ hổi nên được tá»± Ä‘á»™ng phát hiện. Má»™t phiên bản thuá»™c văn bản của trình cà i đặt thì được tá»± Ä‘á»™ng chá»n, và há»— trợ cho thiết bị hiển thị chữ nổi thì được cà i đặt và o hệ thống Ä‘Ãch. Vì váºy bạn chỉ cần bấm phÃm Enter tại trình Ä‘Æ¡n khởi Ä‘á»™ng. Má»™t khi phần má»m brltty khởi chạy, bạn có thể chá»n má»™t bảng chữ nổi bằng cách và o trình Ä‘Æ¡n tùy thÃch. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn vá» tổ hợp phÃm cho thiết bị chữ nổi cÅ©ng sẵn sà ng ở trang Web của brltty. 5.2.3. Thiết bị chữ nổi nối tiếp Serial braille displays cannot safely be automatically detected (since that may damage some of them). You thus need to append the brltty=driver,port boot parameter to tell brltty which driver and port it should use. driver should be replaced by the two-letter driver code for your terminal (see the BRLTTY manual ). port should be replaced by the name of the serial port the display is connected to, ttyS0 is the default, ttyUSB0 can be typically used when using a serial-to-USB converter. A third parameter can be provided, to choose the name of the braille table to be used (see the BRLTTY manual); the English table is the default. Note that the table can be changed later by entering the preference menu. A fourth parameter can be provided to pass parameters to the braille driver, such as protocol=foo which is needed for some rare models. Documentation on key bindings for braille devices is available on the brltty website. 5.2.4. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói Support for software speech synthesis is available on all installer images which have the graphical installer, i.e. all netinst, CD and DVD images, and the netboot gtk variant. It can be activated by selecting it in the boot menu by typing s Enter. The textual version of the installer will then be automatically selected, and support for software speech synthesis will be automatically installed on the target system. If several sound cards are detected, you will be prompted to press Enter when you hear speech from the desired sound card. The first question (language) is spoken in english, and the remainder of installation is spoken in the selected language (if available in espeak). The default speech rate is quite slow. To make it faster, press CapsLock+6. To make it slower, press CapsLock+5. The default volume should be medium. To make it louder, press CapsLock+2. To make it quieter, press CapsLock+1. To get more details on the browsing shortcuts, see the Speakup guide. To just accept the default answer for a question, simply press Enter at the prompt. To provide an empty answer for a question, type ! at the prompt. To get back to the previous question, type < at the prompt. 5.2.5. Phần cứng tổng hợp giá»ng nói Support for hardware speech synthesis devices is available on all installer images which have the graphical installer, i.e. all netinst, CD and DVD images, and the netboot gtk variant. You thus need to select a "Graphical install" entry in the boot menu. Không thể tá»± Ä‘á»™ng phát hiện được thiết bị tổng hợp tiếng nói kiểu phần. Vì thế bạn cần phải phụ thêm tham số khởi Ä‘á»™ng speakup.synth=trình_Ä‘iá»u_khiển để báo chÆ°Æ¡ng trình speakup biết có nên sá» dụng trình Ä‘iá»u khiển nà o. Chuá»—i trình_Ä‘iá»u_khiển nên được thay thế bằng mã trình Ä‘iá»u khiển cho thiết bị đó (xem/ danh sách các mã trình Ä‘iá»u khiển). 5.2.6. Thiết bị bảng Má»™t số thiết bị khả năng truy cáºp nà o đó là bảng tháºt được cắm và o bên trong máy tÃnh, mà đá»c văn bản má»™t cách trá»±c tiếp từ vùng nhá»› ảnh Ä‘á»™ng. Äể hiệu lá»±c thiết bị kiểu nà y, bạn cần phải tắt há»— trợ cho vùng đệm khung bằng cách sá» dụng tham số khởi Ä‘á»™ng vga=normal fb=false. Tuy nhiên, việc nà y cÅ©ng giảm số các ngôn ngữ sẵn sà ng. Mong muốn thì cÅ©ng có thể kÃch hoạt má»™t phiên bản văn bản của bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng trÆ°á»›c khi thêm tham số khởi Ä‘á»™ng, bằng cách gõ chuá»—i « h Enter ». 5.2.7. Sắc thái cao tÆ°Æ¡ng phản For users with low vision, the installer can use a high-contrast color theme that makes it more readable. To enable it, you can use the "Accessible high contrast" entry from the boot screen with the d shortcut, or append the theme= dark boot parameter. 5.2.8. Zoom For users with low vision, the graphical installer has a very basic zoom support: the Control++ and Control+- shortcuts increase and decrease the font size. 5.2.9. Expert install, rescue mode, automated install Expert, Rescue, and Automated installation choices are also available with accessibility support. To access them, one has to first enter the "Advanced options" submenu from the boot menu by typing a. When using a BIOS system (the boot menu will have beeped only once), this has to be followed by Enter ; for UEFI systems (the boot menu will have beeped twice) that must not be done. Then, to enable speech synthesis, s can optionally be pressed (followed again by Enter on BIOS systems but not on UEFI systems). From there, various shortcuts can be used: x for expert installation, r for rescue mode, or a for automated installation. Again these need to be followed by Enter when using a BIOS system. The automated install choice allows to install Debian completely automatically by using preseeding, whose source can be entered after accessibility features get started. Preseeding itself is documented in Phụ lục B, Tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt bằng chèn sẵn. 5.2.10. Accessibility of the installed system Documentation on accessibility of the installed system is available on the Debian Accessibility wiki page. 5.3. Tham số khởi Ä‘á»™ng Tham số khởi Ä‘á»™ng là tham số hạt nhân Linux thÆ°á»ng được dùng để đảm bảo thiết bị ngoại vi được xá» lý cho đúng. Bình thÆ°á»ng, hạt nhân có khả năng phát hiện tá»± Ä‘á»™ng thông tin vá» các ngoại của máy tÃnh. Tuy nhiên, trong má»™t số trÆ°á»ng hợp, bạn cần phải giúp đỡ hạt nhân má»™t Ãt. Nếu đây là lần đầu tiên khởi Ä‘á»™ng hệ thống nà y, hãy thá» nháºp các tham số khởi Ä‘á»™ng mặc định (tức là không thỠđặt tham số thêm) và theo dõi hoạt Ä‘á»™ng. Rất có thể là máy sẽ hoạt Ä‘á»™ng được váºy bạn không cần thêm gì. Nếu không, bạn có thể khởi Ä‘á»™ng lại sau, cÅ©ng tìm tham số đặc biệt có thể báo hệ thống biết vá» phần cứng đó. Thông tin vá» nhiá»u tham số khởi Ä‘á»™ng khác nhau nằm trong tà i liệu dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng Linux Thế Nà o Linux BootPrompt HOWTO, gồm có mẹo vá» phần cứng không thÆ°á»ng. Phần nà y chứa chỉ bản tóm tắt các tham số nổi báºt nhất. Má»™t số vấn Ä‘á» thÆ°á»ng cÅ©ng được bao gồm bên dÆ°á»›i trong Phần 5.4, "Giải đáp thắc mắc trong tiến trình cà i đặt". 5.3.1. Boot console If you are booting with a serial console, generally the kernel will autodetect this. If you have a videocard (framebuffer) and a keyboard also attached to the computer which you wish to boot via serial console, you may have to pass the console=device argument to the kernel, where device is a serial device of the target, which is usually something like ttyS0. You may need to specify parameters for the serial port, such as speed and parity, for instance console=ttyS0,9600n8; other typical speeds may be 57600 or 115200. Be sure to specify this option after "---", so that it is copied into the bootloader configuration for the installed system (if supported by the installer for the bootloader). In order to ensure the terminal type used by the installer matches your terminal emulator, the parameter TERM=type can be added. Note that the installer only supports the following terminal types: linux, bterm, ansi, vt102 and dumb. The default for serial console in debian-installer is vt102. If you are using an IPMI console, or a virtualization tool which does not provide conversion into such terminals types itself, e.g. QEMU/KVM, you can start it inside a screen session. That will indeed perform translation into the screen terminal type, which is very close to vt102. 5.3.2. Tham số trình cà i đặt Debian The installation system recognizes a few additional boot parameters^[3] which may be useful. Má»™t số tham số có "dạng ngắn" giúp đỡ tránh sá»± hạn chế của các tùy chá»n dòng lệnh hạt nhân và là m cho dá»… hÆ¡n nháºp tham số. Tham số có dạng ngắn thì được hiển thị trong dấu ngoặc đúng sau dạng dà i (chuẩn). Các mẫu thà dụ trong sổ tay nà y cÅ©ng thÆ°á»ng dùng dạng ngắn. debconf/priority (priority) Tham số nà y đặt Æ°u tiên thấp nhất cho những thông Ä‘iệp cần hiển thị. Bản cà i đặt mặc định tùy theo Æ°u tiên cao debconf/priority=high. Có nghÄ©a là hiển thị những thông Ä‘iệp có Æ°u tiên cả cao lẫn tá»›i hạn, còn bá» qua những thông Ä‘iệp Æ°u tiên vừa và thấp. Nếu gặp lá»—i, trình cà i đặt Ä‘iá»u chỉnh Æ°u tiên nhÆ° cần thiết. Nếu bạn thêm Æ°u tiên vừa debconf/priority=medium là tham số khởi Ä‘á»™ng, bạn sẽ thấy trình Ä‘Æ¡n cà i đặt, già nh thêm khả năng Ä‘iá»u khiển tiến trình cà i đặt. Còn khi dùng Æ°u tiên thấp debconf/priority=low, má»i thông Ä‘iệp được hiển thị (nó tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp khởi Ä‘á»™ng nhà chuyên môn). Vá»›i Æ°u tiên tá»›i hạn debconf/priority=critical, hệ thống cà i đặt sẽ hiển thị chỉ những thông Ä‘iệp nghiêm trá»ng, sẽ cố gắng là m việc đúng, không tÆ°Æ¡ng tác nhiá»u. DEBIAN_FRONTEND Tham số khởi Ä‘á»™ng nà y Ä‘iá»u khiển kiểu giao diện ngÆ°á»i dùng được dùng cho bá»™ cà i đặt. Các giá trị tham số hiện thá»i có thể: ☆ DEBIAN_FRONTEND=noninteractive (không tÆ°Æ¡ng tác) ☆ DEBIAN_FRONTEND=text (văn bản) ☆ DEBIAN_FRONTEND=newt (trình newt) ☆ DEBIAN_FRONTEND=gtk (trình gtk) Giao diện mặc định là DEBIAN_FRONTEND=newt. DEBIAN_FRONTEND=text có lẽ thÃch hợp hÆ¡n cho tiến trình cà i đặt bằng bà n Ä‘iá»u khiển nối tiếp. Má»™t số bá»™ cà i đặt chỉ cung cấp hạn chế trong má»™t số giao diện, nhÆ°ng hầu nhÆ° newt và text có sẵn trên váºt chứa cà i đặt mặc định. Trên các kiến trúc có há»— trợ, bá»™ cà i đặt kiểu đồ há»a thì sá» dụng giao diện gtk. BOOT_DEBUG Việc đặt tham số khởi Ä‘á»™ng nà y (gỡ lá»—i khởi Ä‘á»™ng) thà nh 2 sẽ gây ra tiến trình khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt sẽ được ghi lÆ°u má»™t cách chi tiết. Còn việc đặt nó thà nh 3 là m cho trình bao gỡ lá»—i sẵn sà ng tại má»™t số Ä‘iểm thá»i có Ãch trong tiến trình khởi Ä‘á»™ng. (Hãy thoát khá»i trình bao để tiếp tục lại tiến trình khởi Ä‘á»™ng.) BOOT_DEBUG=0 Äây là giá trị mặc định. BOOT_DEBUG=1 Chi tiết hÆ¡n cấp thÆ°á»ng. BOOT_DEBUG=2 Xuất rất nhiá»u thông tin gỡ lá»—i. BOOT_DEBUG=3 Chạy trình bao tại má»™t số Ä‘iểm thá»i khác nhau trong tiến trình khởi Ä‘á»™ng, để cho khả năng gỡ lá»—i chi tiết. Hãy thoát khá»i trình bao để tiếp tục lại khởi Ä‘á»™ng. log_host, log_port Là m cho trình cà i đặt gá»i thông Ä‘iệp nháºt ký đến máy chủ nháºt ký syslog ở xa bằng tên và cổng được chỉ định cùng lúc vá»›i lÆ°u và o táºp tin cục bá»™. Nếu không chỉ ra, cổng sẽ mặc định là cổng syslog chuẩn 514. lowmem Có thể dùng để ép buá»™c tiến trình cà i đặt lên mức lowmem (Ãt bá»™ nhá»›) cao hÆ¡n mức được đặt theo mặc định bởi tiến trình cà i đặt, dá»±a và o bá»™ nhá»› còn rảnh. Giá trị có thể là 1 và 2. Xem thêm Phần 6.3.1.1, "Kiểm tra bá»™ nhá»› có sẵn / chế Ä‘á»™ thiếu bá»™ nhá»›". noshell Ngăn cản trình cà i đặt cung cấp trình bao tÆ°Æ¡ng tác trên tty2 và tty3. Có ich đối vá»›i tiến trình cà i đặt không có ngÆ°á»i theo dõi mà cÅ©ng có thể bị xâm nháºp. debian-installer/framebuffer (fb) Má»™t số kiến trúc riêng sá» dụng bá»™ đệm khung (framebuffer) của hạt nhân để cung cấp khả năng cà i đặt bằng nhiá»u ngôn ngữ khác nhau. Nếu bá»™ đếm khung gây ra lá»—i trên hệ thống, bạn vẫn có thể tắt tÃnh năng nà y bằng tham số vga =normal fb=false. TrÆ°á»ng hợp ngụ ý sá»± khó là thông Ä‘iệp lá»—i vá» bterm hay bogl, mà n hình trống hay hệ thống đông đặc trong vòng và i phút sau khi khởi chạy tiến trình cà i đặt. debian-installer/theme (theme) A theme determines how the user interface of the installer looks (colors, icons, etc.). Which themes are available may differ per frontend. Currently both the newt and gtk frontend have (apart from the default look) only one additional theme named "dark" theme, which was designed for visually impaired users. Set this theme by booting with theme=dark (there is also the keyboard shortcut d for this in the boot menu). netcfg/disable_autoconfig By default, the debian-installer automatically probes for network configuration via IPv6 autoconfiguration and DHCP. If the probe succeeds, you won't have a chance to review and change the obtained settings. You can get to the manual network setup only in case the automatic configuration fails. If you have an IPv6 router or a DHCP server on your local network, but want to avoid them because e.g. they give wrong answers, you can use the parameter netcfg/disable_autoconfig=true to prevent any automatic configuration of the network (neither v4 nor v6) and to enter the information manually. hw-detect/start_pcmcia Äặt thà nh false (khởi chạy PCMCIA là sai) để ngăn cản khởi chạy dịch vụ PCMCIA, nếu nó gây ra lá»—i. Má»™t số máy tÃnh xách tay là nổi tiếng do trÆ°á»ng hợp lá»—i nà y. preseed/url (url) Hãy xác định địa chỉ Mạng của táºp tin cấu hình sẵn cần tải vá» và sá» dụng để tá»± Ä‘á»™ng hoá tiến trình cà i đặt. Xem Phần 4.6, "Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng". preseed/file (file) Hãy xác định Ä‘Æ°á»ng dẫn đến táºp tin cấu hình sẵn cần nạp để tá»± Ä‘á»™ng hoá tiến trình cà i đặt. Xem Phần 4.6, "Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng". preseed/interactive Äặt thà nh true (đúng) để hiển thị câu há»i tháºm chà nếu nó đã được chèn sẵn. Có thể hữu Ãch để thá» hay gỡ lá»—i táºp tin cấu hình sẵn. Ghi chú rằng nó sẽ không có tác Ä‘á»™ng những tham số được gá»i qua dÆ°á»›i dạng tham số khởi Ä‘á»™ng, nhÆ°ng cho chúng cÅ©ng có thể dùng cú pháp đặc biệt. Xem thêm Phần B.5.2, "Dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi giá trị mặc định". auto-install/enable (auto) Hoãn các câu bình thÆ°á»ng được há»i trÆ°á»›c khi có khả năng chèn sẵn, đến sau khi mạng được cấu hình. Xem Phần B.2.3, "Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng" để tìm chi tiết vá» cách sá» dụng tùy chá»n nà y để tá»± Ä‘á»™ng hoá tiến trình cà i đặt. finish-install/keep-consoles Trong khi cà i đặt từ bà n giao tiếp kiểu nối tiếp hay quản lý, những bà n giao tiếp ảo bình thÆ°á»ng (VT1 đến VT6) thông thÆ°á»ng bị tắt trong /etc/ inittab. Äặt thà nh true (đúng) để ngăn cản trÆ°á»ng hợp nà y. cdrom-detect/eject By default, before rebooting, debian-installer automatically ejects the optical media used during the installation. This can be unnecessary if the system does not automatically boot off such media. In some cases it may even be undesirable, for example if the optical drive cannot reinsert the media itself and the user is not there to do it manually. Many slot loading, slim-line, and caddy style drives cannot reload media automatically. Äặt thà nh false (sai) để tắt khả năng đầy ra tá»± Ä‘á»™ng; cÅ©ng ghi nhá»› rằng bạn có lẽ sẽ cần phải đảm bảo hệ thống không khởi Ä‘á»™ng tá»± Ä‘á»™ng từ ổ Ä‘Ä©a quang sau khi việc cà i đặt ban đầu. base-installer/install-recommends (khuyến khÃch) Bằng cách láºp tuỳ chá»n nà y thà nh false (sai), hệ thống quản lý gói phần má»m sẽ được cấu hình để không phải tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt các gói có nhãn "Khuyên", cả hai trong tiến trình cà i đặt và cho hệ thống được cà i đặt. Xem thêm Phần 6.3.5, "Cà i đặt Hệ thống CÆ¡ bản". Ghi chú rằng tuỳ chá»n nà y cho phép bạn baá» tồn má»™t hệ thống nhá» hÆ¡n, mà cÅ©ng có thể gây ra má»™t số tÃnh năng còn thiếu mà bạn bình thÆ°á»ng mong đợi sẵn sà ng. Trong trÆ°á»ng hợp đó, bạn cần phải tá»± cà i đặt má»™t số gói khuyến khÃch để được chức năng đầy đủ. Vì thế tuỳ chá»n nà y chỉ nên được sá» dụng bởi ngÆ°á»i dùng cấp cao. debian-installer/allow_unauthenticated Mặc định là tiến trình cà i đặt cần thiết xác thá»±c vá»›i kho lÆ°u, dùng má»™t khoá GPG đã biết. Äặt thà nh true (đúng) để tắt chức năng xác thá»±c nà y. Cảnh báo : không bảo máºt thì không khuyến khÃch. rescue/enable (Cứu/báºt) Äặt thà nh true (đúng) để và o chế Ä‘á»™ cứu, hÆ¡n là chạy tiến trình cà i đặt chuẩn. Xem Phần 8.6, "Phục hồi hệ thống bị há»ng". 5.3.3. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để trả lá»i câu há»i Trừ và i thứ, ở dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng vẫn có khả năng đặt giá trị cho bất cứ câu nà o được há»i trong tiến trình cà i đặt, dù khả năng nà y tháºt chỉ có Ãch trong má»™t số trÆ°á»ng hợp riêng. debian-installer/language (ngôn ngữ), debian-installer/country (quốc gia), debian-installer/locale (locale) Có hai phÆ°Æ¡ng pháp ghi rõ ngôn ngữ, quốc gia và miá»n địa phÆ°Æ¡ng cần dùng cho tiến trình cà i đặt và hệ thống được cà i đặt. PhÆ°Æ¡ng pháp trÆ°á»›c (cÅ©ng dá»… hÆ¡n) là gá»i chỉ tham số locale (miá»n địa phÆ°Æ¡ng). Ngôn ngữ và quốc gia thì bắt nguồn từ miá»n địa phÆ°Æ¡ng đó. Chẳng hạn, bạn có thể sá» dụng tham số locale=de_CH để láºp ngôn ngữ thà nh tiếng Äức và quốc gia thà nh Thuỵ SÄ© (de_CH.UTF-8 sẽ được đặt là m miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định cho hệ thống được cà i đặt). Tuy nhiên, chỉ có thể truy cáºp đến những miá»n địa phÆ°Æ¡ng có sẵn trong hệ thống thôi. PhÆ°Æ¡ng pháp sau (dẻo hÆ¡n) là ghi rõ từng tham sốlanguage (ngôn ngữ) và country (quốc gia). Trong trÆ°á»ng hợp nà y, tham số locale (miá»n địa phÆ°Æ¡ng) cÅ©ng có thể được thêm để ghi rõ má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định cho hệ thống được cà i đặt. Thà dụ : language=vi country=AU locale=vi.UTF-8. anna/choose_modules (modules) Có thể được dùng để tá»± Ä‘á»™ng nạp các thà nh phần cà i đặt không được nạp theo mặc định. Các thà nh phần tùy chá»n có thể hữu Ãch là (v.d.) openssh-client-udeb (để sá» dụng scp trong khi cà i đặt) và ppp-udeb (xem Phần D.5, "Cà i đặt Debian GNU/Linux dùng PPP qua Ethernet (PPPoE)"). netcfg/disable_autoconfig Set to true if you want to disable IPv6 autoconfiguration and DHCP and instead force static network configuration. mirror/protocol (protocol) Mặc định là trình cà i đặt sá» dụng giao thức HTTP để tải các táºp tin xuống máy nhân bản Debian. Không thể thay đổi sang FTP trong khi cà i đặt ở mức Æ°u tiên bình thÆ°á»ng. Bằng cách láºp tham số nà y thà nh ftp, bạn ép buá»™c trình cà i đặt sá» dụng giao thức FTP thay cho HTTP. Ghi chú rằng bạn không thể chá»n má»™t máy nhân bản FTP từ danh sách: bạn cần phải tá»± gõ tên máy. tasksel:tasksel/first (tasks) Có thể được dùng để chá»n các công việc không sẵn sà ng trong danh sách công việc tÆ°Æ¡ng tác, v.d. công việc kde-desktop. Xem Phần 6.3.6.2, "Lá»±a chá»n và Cà i đặt Phần má»m" để tìm thông tin thêm. 5.3.4. Gá»i tham số cho mô-Ä‘un hạt nhân Nếu trình Ä‘iêu khiển nà o được biên dịch và o hạt nhân, bạn có khả năng gá»i tham số cho chúng, nhÆ° được diá»…n tả trong tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn vá» cách sá» dụng hạt nhân. Tuy nhiên, nếu trình Ä‘iá»u khiển được biên dịch dạng mô-Ä‘un, vì mô-Ä‘un hạt nhân được nạp khác trong tiến trình cà i đặt so sánh vá»›i tiến trình khởi Ä‘á»™ng hệ thống đã cà i đặt, không thể gá»i tham số cho mô-Ä‘un nhÆ° bình thÆ°á»ng. Thay và o đó, bạn cần phải sá» dụng cú pháp đặc biệt được bá»™ cà i đặt chấp nháºn sẽ đảm bảo các tham số được lÆ°u và o táºp tin cấu hình đúng thì được dùng khi mô-Ä‘un tháºt được nạp. Các tham số nà y cÅ©ng sẽ tá»± Ä‘á»™ng được gồm trong cấu hình cho hệ thống đã cà i đặt. Ghi chú rằng lúc bây giá» hÆ¡i Ãt khi cần phải gá»i tham số cho mô-Ä‘un. Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, hạt nhân có thể thăm dò phần cứng của hệ thống thì đặt các giá trị mặc định có Ãch. Tuy nhiên, trong má»™t số trÆ°á»ng hợp riêng, vẫn cần phải tá»± đặt tham số. Äể đặt tham số cho mô-Ä‘un, hãy sá» dụng cú pháp: tên_mô-Ä‘un.tên_tham_số=giá_trị Nếu bạn cần phải gá»i nhiá»u tham số cho cùng má»™t mô-Ä‘un hay nhiá»u mô-Ä‘un khác nhau, Ä‘Æ¡n giản hãy lặp lại câu lệnh nà y. Chẳng hạn, để đặt má»™t thẻ giao diện mạng 3Com cÅ© sá» dụng bá»™ kết nối BNC (co-ax) và IRQ10, bạn cần gá»i: 3c509.xcvr=3 3c509.irq=10 5.3.5. Cấm mô-Ä‘un hạt nhân Äôi khi cần phải cấm má»™t mô-Ä‘un để ngăn cản nó tá»± Ä‘á»™ng được nạp bởi hạt nhân và trình udev. Má»™t lý do có thể là mô-Ä‘un đó gây ra vấn Ä‘á» vá»›i phần cứng. Hạt nhân cÅ©ng đôi khi liệt kê hai trình Ä‘iá»u khiển khác nhau cho cùng má»™t thiết bị. TrÆ°á»ng hợp nà y có thể gây ra thiết bị đó không hoạt Ä‘á»™ng được nếu những trình Ä‘iá»u khiển xung Ä‘á»™t, hoặc nếu trình Ä‘iá»u khiển không đúng được nạp trÆ°á»›c. Bạn có khả năng cấm mô-Ä‘un bằng cú pháp nà y: tên_mô-Ä‘un.blacklist=yes (danh sách mà u Ä‘en = có). Câu lệnh nà y sẽ gây ra mô-Ä‘un đó bị cấm trong táºp tin /etc/ modprobe.d/blacklist.local, cả hai trong tiến trình cà i đặt, và trên hệ thống được cà i đặt. Ghi chú rằng mô-Ä‘un đó vẫn còn có thể được nạp bởi hệ thống cà i đặt chÃnh nó. Bạn vẫn có thể ngăn cản việc nà y cảy ra, bằng cách chạy tiến trình cà i đặt trong chế Ä‘á»™ chuyên môn và bá» chá»n mô-Ä‘un đó trong danh sách các mô-Ä‘un được hiển thị trong những giải Ä‘oạn phát hiện phần cứng. 5.4. Giải đáp thắc mắc trong tiến trình cà i đặt 5.4.1. Reliability of optical media Sometimes, especially with older drives, the installer may fail to boot from an optical disc. The installer may also -- even after booting successfully from such disc -- fail to recognize the disc or return errors while reading from it during the installation. Có nhiá»u nguyên nhân có thể khác nhau của những vấn Ä‘á» nà y. Chúng tôi chỉ có thể liệt kê má»™t số vấn Ä‘á» thÆ°á»ng và cung cấp lá»i Ä‘á» nghị chung vá» cách quyết định chúng. Theo bạn sá»a. Khuyên bạn trÆ°á»›c tiên thá» hai việc rất Ä‘Æ¡n giản. • If the disc does not boot, check that it was inserted correctly and that it is not dirty. • If the installer fails to recognize the disc, try just running the option Detect and mount installation media a second time. Some DMA related issues with very old CD-ROM drives are known to be resolved in this way. If this does not work, then try the suggestions in the subsections below. Most, but not all, suggestions discussed there are valid for CD-ROM and DVD. If you cannot get the installation working from optical disc, try one of the other installation methods that are available. 5.4.1.1. Vấn Ä‘á» thÆ°á»ng gặp • Má»™t số ổ Ä‘Ä©a CD-ROM cÅ© không há»— trợ khả năng Ä‘á»c từ Ä‘Ä©a đã được chép ra ở tốc Ä‘á»™ cao bằng bá»™ ghi CD hiện đại. • Some very old CD-ROM drives do not work correctly if "direct memory access" (DMA) is enabled for them. 5.4.1.2. Cách xem xét và có thể quyết định vấn Ä‘á» If the optical disc fails to boot, try the suggestions listed below. • Check that your BIOS/UEFI actually supports booting from optical disc (only an issue for very old systems) and that booting from such media is enabled in the BIOS/UEFI. • If you downloaded an iso image, check that the md5sum of that image matches the one listed for the image in the MD5SUMS file that should be present in the same location as where you downloaded the image from. $ md5sum debian-testing-i386-netinst.iso a20391b12f7ff22ef705cee4059c6b92 debian-testing-i386-netinst.iso Next, check that the md5sum of the burned disc matches as well. The following command should work. It uses the size of the image to read the correct number of bytes from the disc. $ dd if=/dev/cdrom | \ > head -c `stat --format=%s debian-testing-i386-netinst.iso` | \ > md5sum a20391b12f7ff22ef705cee4059c6b92 - 262668+0 records in 262668+0 records out 134486016 bytes (134 MB) copied, 97.474 seconds, 1.4 MB/s [records in số bản ghi gá»i đến records out số bản ghi gá»i Ä‘i copied đã sao chép seconds giây] If, after the installer has been booted successfully, the disc is not detected, sometimes simply trying again may solve the problem. If you have more than one optical drive, try changing the disc to the other drive. If that does not work or if the disc is recognized but there are errors when reading from it, try the suggestions listed below. Some basic knowledge of Linux is required for this. To execute any of the commands, you should first switch to the second virtual console (VT2) and activate the shell there. • Chuyển đổi sang VT2 hoặc xem ná»™i dung của /var/log/syslog (dùng nano nhÆ° là trình soạn thảo) để kiểm tra có thông Ä‘iệp lá»—i dứt khoát không. Sau đó, kiểm tra kết xuất của lệnh dmesg. • Check in the output of dmesg if your optical drive was recognized. You should see something like (the lines do not necessarily have to be consecutive): ata1.00: ATAPI: MATSHITADVD-RAM UJ-822S, 1.61, max UDMA/33 ata1.00: configured for UDMA/33 scsi 0:0:0:0: CD-ROM MATSHITA DVD-RAM UJ-822S 1.61 PQ: 0 ANSI: 5 sr0: scsi3-mmc drive: 24x/24x writer dvd-ram cd/rw xa/form2 cdda tray cdrom: Uniform CD-ROM driver Revision: 3.20 If you don't see something like that, chances are the controller your drive is connected to was not recognized or may be not supported at all. If you know what driver is needed for the controller, you can try loading it manually using modprobe. • Check that there is a device node for your optical drive under /dev/. In the example above, this would be /dev/sr0. There should also be a /dev/ cdrom. • Use the mount command to check if the optical disc is already mounted; if not, try mounting it manually: $ mount /dev/hdc /cdrom Check if there are any error messages after that command. • Check if DMA is currently enabled: $ cd /proc/ide/hdc $ grep using_dma settings using_dma 1 0 1 rw A "1" in the first column after using_dma means it is enabled. If it is, try disabling it: $ echo -n "using_dma:0" >settings Make sure that you are in the directory for the device that corresponds to your optical drive. • If there are any problems during the installation, try checking the integrity of the installation media using the option near the bottom of the installer's main menu. This option can also be used as a general test if the disc can be read reliably. 5.4.2. Cấu hình khởi Ä‘á»™ng Nếu bạn gặp khó khăn, hạt nhân treo cứng trong tiến trình khởi Ä‘á»™ng, không nháºn diện ngoại vi tháºt, hay không nháºn diện được ổ Ä‘Ä©a, trÆ°á»›c tiên bạn cần phải xem lại các tham số khởi Ä‘á»™ng, nhÆ° được thảo luáºn trong Phần 5.3, "Tham số khởi Ä‘á»™ng". In some cases, malfunctions can be caused by missing device firmware (see Phần 2.2, "Thiết bị cần thiết phần vững" and Phần 6.4, "Nạp phần vững bị thiếu" ). 5.4.3. Phần má»m tổng hợp giá»ng nói Nếu phần má»m tổng hợp giá»ng nói không là m việc, nhiá»u khả năng là có lá»—i trong mạch âm thanh của bạn, thÆ°á»ng là do không có trình Ä‘iá»u khiển của nó trong trình cà i đặt, hay do nó có tên bá»™ trá»™n âm không bình thÆ°á»ng, mà được đặt mặc định là câm. Bạn nên gá»i má»™t báo cáo lá»—i có bao gồm kết xuất của những lệnh sau, chạy từ hệ thống Linux có âm thanh là m việc tốt trên cùng máy (và dụ từ má»™t Ä‘Ä©a CD) • dmesg • lspci • lsmod • amixer 5.4.4. Vấn Ä‘á» cà i đặt 64-bit PC thÆ°á»ng Có má»™t số vấn Ä‘á» cà i đặt thÆ°á»ng có thể được giải quyết hay được tránh bằng cách gởi đối số khởi Ä‘á»™ng riêng cho trình cà i đặt. Nếu mà n hình bắt đầu hiển thị ảnh lạ trong khi hạt nhân khởi Ä‘á»™ng, v.d. mà n hình hoà n toà n trắng, hoà n toà n đèn hay có rác Ä‘iểm ảnh mà u sắc, có lẽ hệ thống chứa thẻ ảnh Ä‘á»™ng không chuyển đổi được sang chế Ä‘á»™ bá»™ đệm khung. Trong trÆ°á»ng hợp nà y, bạn có thể nháºp tham số khởi Ä‘á»™ng fb=false (bá»™ đệm khung là sai) để tắt bà n Ä‘iá»u khiển vùng đệm khung. Chỉ má»™t bá»™ ngôn ngữ bị giảm sẽ sẵn sà ng trong tiến trình cà i đặt, do tÃnh năng bà n Ä‘iá»u khiển bị hạn chế. Xem Phần 5.3, "Tham số khởi Ä‘á»™ng" để tìm chi tiết. 5.4.4.1. Hệ thống đông đặc trong giai Ä‘oạn cấu hình PCMCIA Some very old laptop models produced by Dell are known to crash when PCMCIA device detection tries to access some hardware addresses. Other laptops may display similar problems. If you experience such a problem and you don't need PCMCIA support during the installation, you can disable PCMCIA using the hw-detect/start_pcmcia=false boot parameter. You can then configure PCMCIA after the installation is completed and exclude the resource range causing the problems. Hoặc bạn có thể khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt trong chế Ä‘á»™ nhà chuyên môn. Lúc đó, bạn sẽ được nhắc nháºp các tùy chá»n phạm vị tà i nguyên cần thiết cho phần cứng đó. Chẳng hạn, nếu bạn có máy tÃnh xách tay kiểu Dell nêu trên, bạn nên nháºp Ä‘oạn exclude port 0x800-0x8ff (loại trừ cổng số 0x800-0x8ff). CÅ©ng có danh sách má»™t số tùy chá»n phạm vị tà i nguyên thÆ°á»ng trong tiết Ä‘oạn thiết láºp tà i nguyên hệ thống của tà i liệu PCMCIA Thế Nà o. Ghi chú rằng bạn cần phải bá» dấu phẩy, nếu có, khi nháºp giá trị nà y và o trình cà i đặt. 5.4.5. Giải thÃch thông Ä‘iệp khởi chạy hạt nhân Trong tiến trình khởi Ä‘á»™ng, có lẽ bạn thấy nhiá»u thông Ä‘iệp dạng không tìm thấy cái gì , hay không có cái gì, không thể khởi tạo cái gì , ngay cả bản phát hà nh trình Ä‘iá»u khiển nà y phụ thuá»™c và o cái gì . Phần lá»›n thông Ä‘iệp nà y vô hại. Bạn thấy chúng chỉ vì hạt nhân của hệ thống cà i đặt được xây dá»±ng để chạy trên các máy tÃnh có nhiá»u thiết bị ngoại vi khác nhau. Không có máy tÃnh riêng lẻ có tất cả các thiết bị ngoại vi, vì váºy hệ Ä‘iá»u hà nh có thể hiển thị má»™t số thông Ä‘iệp lá»—i trong khi tìm ngoại vi không có. Có lẽ bạn cÅ©ng xem hệ thống tạm ngừng má»™t chút. Có xảy ra trong khi nó đợi thiết bị đáp ứng, nhÆ°ng thiết bị đó không nằm trên hệ thống của bạn. Nếu tiến trình khởi Ä‘á»™ng hệ thống chạy quá lâu, bạn có thể tạo má»™t hạt nhân riêng vá» sau (xem Phần 8.5, "Biên dịch hạt nhân má»›i"). 5.4.6. Thông báo vấn Ä‘á» cà i đặt If you get through the initial boot phase but cannot complete the install, the menu option Save debug logs may be helpful. It lets you store system error logs and configuration information from the installer on a storage medium, or download them using a web browser. This information may provide clues as to what went wrong and how to fix it. If you are submitting a bug report, you may want to attach this information to the bug report. Thông Ä‘iệp cà i đặt thÃch hợp khác nằm trong thÆ° mục /var/log/ trong khi cà i đặt, rồi trong thÆ° mục /var/log/installer/ sau khi máy tÃnh đã khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống má»›i được cà i đặt. 5.4.7. Äệ trình báo cáo cà i đặt If you still have problems, please submit an installation report (in English please, whenever possible). We also encourage installation reports to be sent even if the installation is successful, so that we can get as much information as possible on the largest number of hardware configurations. Ghi chú rằng báo cáo cà i đặt của bạn sẽ được xuất bản trong Hệ Thống Theo Dõi Lá»—i Debian (BTS) và được chuyển tiếp cho há»™p thÆ° chung công cá»™ng. Hãy đảm bảo bạn sá» dụng má»™t địa chỉ thÆ° Ä‘iện tá» cÅ©ng công cá»™ng. If you have a working Debian system, the easiest way to send an installation report is to install the installation-report and reportbug packages (apt install installation-report reportbug), configure reportbug as explained in Phần 8.4.2, "Gá»i thÆ° ra hệ thống", and run the command reportbug installation-reports. Alternatively you can use this template when filling out installation reports, and file the report as a bug report against the installation-reports pseudo package, by sending it to <submit@bugs.debian.org>. Package: installation-reports Boot method: <How did you boot the installer? CD/DVD? USB stick? Network?> Image version: <Full URL to image you downloaded is best> Date: <Date and time of the install> Machine: <Description of machine (eg, IBM Thinkpad R32)> Processor: Memory: Partitions: <df -Tl will do; the raw partition table is preferred> Output of lspci -knn (or lspci -nn): Base System Installation Checklist: [O] = OK, [E] = Error (please elaborate below), [ ] = didn't try it Initial boot: [ ] Detect network card: [ ] Configure network: [ ] Detect media: [ ] Load installer modules: [ ] Detect hard drives: [ ] Partition hard drives: [ ] Install base system: [ ] Clock/timezone setup: [ ] User/password setup: [ ] Install tasks: [ ] Install boot loader: [ ] Overall install: [ ] Comments/Problems: <Description of the install, in prose, and any thoughts, comments and ideas you had during the initial install.> Please make sure that any installation logs that you think would be useful are attached to this report. (You can find them in the installer system in /var/log/ and later on the installed system under /var/log/installer.) Please compress large files using gzip. In the bug report, describe what the problem is, including the last visible kernel messages in the event of a kernel hang. Describe the steps that you did which brought the system into the problem state. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[3] With current kernels (2.6.9 or newer) you can use 32 command line options and 32 environment options. If these numbers are exceeded, the kernel will panic. Also there is a limit of 255 characters for the whole kernel command line, everything above this limit may be silently truncated. ChÆ°Æ¡ng 6. Sá» dụng trình cà i đặt Debian Mục lục 6.1. Trình cà i đặt hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nà o 6.1.1. Using the graphical installer 6.2. Giá»›i thiệu vá» thà nh phần 6.3. Sá» dụng má»—i thà nh phần 6.3.1. Thiết láºp trình cà i đặt Debian và cấu hình phần cứng 6.3.2. Thiết láºp NgÆ°á»i dùng và Máºt khẩu 6.3.3. Cấu hình Äồng hồ và Múi giá» 6.3.4. Phân vùng và chá»n Ä‘iểm lắp 6.3.5. Cà i đặt Hệ thống CÆ¡ bản 6.3.6. Cà i đặt phần má»m thêm 6.3.7. Cho hệ thống khả năng khởi Ä‘á»™ng 6.3.8. Cà i đặt xong 6.3.9. Khắc phục sá»± số 6.3.10. Installation over network-console 6.4. Nạp phần vững bị thiếu 6.4.1. Chuẩn bị váºt chứa 6.4.2. Phần vững và Hệ thống đã Cà i đặt 6.4.3. Completing the Installed System 6.5. Customization 6.5.1. Installing an alternative init system 6.1. Trình cà i đặt hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nà o For this architecture the debian-installer supports two different user interfaces: a graphical one and a text-based one. The graphical interface is used by default unless you select an "Install" option in the boot menu. For more information about booting the graphical installer, please refer to Phần 5.1.6, "The Graphical Installer". Trình cà i đặt Debian là bao gồm má»™t số thà nh phần nhằm mục Ä‘Ãch đặc biệt, để thá»±c hiện má»—i công việc cà i đặt. Má»—i thà nh phần thi hà nh tác vụ riêng của nó, há»i ngÆ°á»i dùng những câu cần thiết. Má»—i câu há»i được gán Æ°u tiên, còn Æ°u tiên các câu cần há»i có được đặt và o lúc khởi chạy trình cà i đặt. Khi chạy tiến trình cà i đặt mặc định, chỉ há»i những câu chủ yếu (Æ°u tiên cao). Kết quả là tiến trình cà i đặt rất tá»± Ä‘á»™ng, tÆ°Æ¡ng tác Ãt vá»›i ngÆ°á»i dùng. Các thà nh phần được chạy tá»± Ä‘á»™ng theo thứ tá»±; thà nh phần nà o cần chạy phụ thuá»™c chÃnh và o phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt được dùng, cÅ©ng và o phần cứng riêng của bạn. Trình cà i đặt sẽ dùng giá trị mặc định cho má»—i câu chÆ°a há»i. Nếu tiến trình cà i đặt gặp lá»—i, trình cà i đặt hiển thị mà n hình lá»—i, có lẽ cÅ©ng là trình Ä‘Æ¡n cà i đặt để chá»n hà nh Ä‘á»™ng xen kẽ. Còn nếu không gặp lá»—i, ngÆ°á»i dùng sẽ không bao giá» xem trình Ä‘Æ¡n cà i đặt, há» sẽ Ä‘Æ¡n giản trả lá»i câu há»i vá» má»—i thà nh phần lần lượt. Thông báo lá»—i nghiêm trá»ng có Æ°u tiên "tá»›i hạn" thì ngÆ°á»i dùng sẽ luôn luôn xem. Some of the defaults that the installer uses can be influenced by passing boot arguments when debian-installer is started. If, for example, you wish to force static network configuration (IPv6 autoconfiguration and DHCP are used by default if available), you could add the boot parameter netcfg/ disable_autoconfig=true. See Phần 5.3.2, "Tham số trình cà i đặt Debian" for available options. NgÆ°á»i dùng thà nh thạo có thể thấy thoải mái hÆ¡n khi dùng giao diện do trình Ä‘Æ¡n Ä‘iá»u khiển, trong đó ngÆ°á»i dùng Ä‘iá»u khiển má»—i bÆ°á»›c thay vì trình cà i đặt thá»±c hiện tá»± Ä‘á»™ng má»—i bÆ°á»›c theo thứ tá»±. Äể tá»± Ä‘iá»u khiển trình cà i đặt bằng trình Ä‘Æ¡n, bạn hãy thêm đối số khởi Ä‘á»™ng priority=medium (Æ°u tiên=vừa). Nếu phần cứng riêng cần thiết bạn gởi tùy chá»n cho mô-Ä‘un hạt nhân và o lúc cà i đặt, bạn cần phải khởi chạy trình cà i đặt trong chế Ä‘á»™ "nhà chuyên môn". Là m nhÆ° thế bằng cách hoặc nháºp lệnh expert (nhà chuyên môn) để khởi chạy trình cà i đặt, hoặc thêm đối số khởi Ä‘á»™ng priority=low (Æ°u tiên=thấp). Chế Ä‘á»™ nhà chuyên môn cho bạn khả năng Ä‘iá»u khiển đầy đủ debian-installer. In the text-based environment the use of a mouse is not supported. Here are the keys you can use to navigate within the various dialogs. The Tab or right arrow keys move "forward", and the Shift+Tab or left arrow keys move "backward" between displayed buttons and selections. The up and down arrow select different items within a scrollable list, and also scroll the list itself. In addition, in long lists, you can type a letter to cause the list to scroll directly to the section with items starting with the letter you typed and use Pg-Up and Pg-Down to scroll the list in sections. The space bar selects an item such as a checkbox. Use Enter to activate choices. Nếu má»™t há»™p thoại có sẵn trợ giúp thêm thì nó hiển thị má»™t cái nút Trợ giúp. Có thể truy cáºp đến thông tin trợ giúp nà y hoặc bằng cách bấm cái nút đó, hoặc bằng cách bấm phÃm chức năng F1. Các thông Ä‘iệp lá»—i và bản ghi lá»—i được chuyển hÆ°á»›ng tá»›i bà n giao tiếp thứ tÆ°. Bạn có thể truy cáºp đến bà n giao tiếp nà y bằng cách bấm tổ hợp phÃm Alt trái+F4 (ấn giữ phÃm Alt bên trái trong khi bấm phÃm chức năng F4); còn có thể trở vá» tiến trình cà i đặt chÃnh bằng tổ hợp phÃm Alt trái+F1. Các thông Ä‘iệp nà y cÅ©ng nằm trong bản ghi hệ thống /var/log/syslog. Má»™t khi cà i đặt xong, bản ghi nà y được sao chép và o thÆ° mục /var/log/installer/syslog trong hệ thống má»›i. Thông Ä‘iệp cà i đặt kiểu khác cÅ©ng nằm trong thÆ° mục /var/log/ trong khi cà i đặt, rồi trong thÆ° mục /var/log/installer/ sau khi máy tÃnh đã khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống má»›i cà i đặt. 6.1.1. Using the graphical installer The graphical installer basically works the same as the text-based installer and thus the rest of this manual can be used to guide you through the installation process. If you prefer using the keyboard over the mouse, there are two things you need to know. To expand a collapsed list (used for example for the selection of countries within continents), you can use the + and - keys. For questions where more than one item can be selected (e.g. task selection), you first need to tab to the Continue button after making your selections; hitting enter will toggle a selection, not activate Continue. If a dialog offers additional help information, a Help button will be displayed. The help information can be accessed either by activating the button or by pressing the F1 key. To switch to another console, you will also need to use the Ctrl key, just as with the X Window System. For example, to switch to VT2 (the first debug shell) you would use: Ctrl+Left Alt+F2. The graphical installer itself runs on VT5, so you can use Left Alt+F5 to switch back. 6.2. Giá»›i thiệu vá» thà nh phần Äây là danh sách các thà nh phần cà i đặt, cùng vá»›i mô tả ngắn vá» mục Ä‘Ãch của má»—i Ä‘iá»u. Chi tiết vá» cách sá» dụng thà nh phần riêng nà o nằm trong Phần 6.3, "Sá» dụng má»—i thà nh phần". main-menu Thà nh phần nà y hiển thị danh sách các thà nh phần cho ngÆ°á»i dùng xem trong khi chạy trình cà i đặt, rồi khởi chạy má»—i thà nh phần đã được chá»n. Các câu há»i của thà nh phần « main-menu » được đặt là ưu tiên vừa, váºy nếu bạn đã đặt Æ°u tiên cà i đặt cao hay tá»›i hạn (cao là giá trị mặc định), bạn sẽ không xem trình Ä‘Æ¡n. Mặt khác, nếu tiến trình gặp lá»—i cần thiết bạn can thiệp, Æ°u tiên của câu há»i có thể được hạ cấp tạm thá»i để cho bạn khả năng giải quyết vấn Ä‘á»: trong trÆ°á»ng hợp đó, trình Ä‘Æ¡n có thể xuất hiện. Bạn có khả năng tá»›i trình Ä‘Æ¡n chÃnh bằng cách bấm cái nút Go Back nhiá»u lần để lùi lại hoà n toà n khá»i thà nh phần Ä‘ang chạy. localechooser Thà nh phần nà y cho bạn khả năng chá»n tùy chá»n địa phÆ°Æ¡ng hoá cho tiến trình cà i đặt, cÅ©ng cho hệ thống sẽ cà i đặt: ngôn ngữ, quốc gia và miá»n địa phÆ°Æ¡ng (locale). Trình cà i đặt sẽ hiển thị thông Ä‘iệp trong ngôn ngữ đã chá»n, trừ có bản dịch chÆ°a hoà n toà n sang ngôn ngữ đó, trong trÆ°á»ng hợp đó má»™t số thông Ä‘iệp riêng vẫn còn có thể được hiển thị bằng tiếng Anh. console-setup Shows a list of keyboard (layouts), from which the user chooses the one which matches his own model. hw-detect Thà nh phần nà y phát hiện tá»± Ä‘á»™ng háºu hết phần cứng của máy tÃnh, gồm thẻ mạng, ổ Ä‘Ä©a và PCMCIA. cdrom-detect Looks for and mounts a Debian installation media. netcfg Thà nh phần nà y cấu hình các sá»± kết nối mạng của máy tÃnh để cho nó có khả năng liên lạc qua Mạng. iso-scan Tìm kiếm ảnh ISO (táºp tin có Ä‘uôi .iso) trên Ä‘Ä©a cứng. choose-mirror Thà nh phần nà y hiển thị danh sách các máy nhân bản Debian. Vì váºy ngÆ°á»i dùng có dịp chá»n nguồn của các gói cà i đặt. cdrom-checker Checks integrity of installation media. This way, the user may assure him/ herself that the installation image was not corrupted. lowmem Thà nh phần nà y thá» phát hiện hệ thống không có đủ bá»™ nhá»›, rồi thá»±c hiện má»™t số việc đặc biệt để gỡ bá» phần debian-installer không cần thiết ra bá»™ nhá»› đó (cÅ©ng mất và i tÃnh năng). anna Anna's Not Nearly APT. Installs packages which have been retrieved from the chosen mirror or installation media. user-setup Thà nh phần nà y thiết láºp máºt khẩu chủ (root), cÅ©ng thêm má»™t ngÆ°á»i dùng khác ngÆ°á»i chủ. clock-setup Cáºp nháºt đồng hồ hệ thống và xác định nếu đồng hồ được đặt theo UTC (thá»i gian thế giá»›i) hay không. tzsetup Thà nh phần nà y chá»n múi giá», dá»±a và o địa Ä‘iểm đã chá»n trÆ°á»›c. partman Thà nh phần nà y cho phép ngÆ°á»i dùng phân vùng Ä‘Ä©a được gắn kết và o hệ thống, tạo hệ thống táºp tin trên những phân vùng đã chá»n, và gắn kết má»—i Ä‘iá»u và o Ä‘iểm lắp thÃch hợp. CÅ©ng gồm có má»™t số tÃnh năng có Ãch nhÆ° chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng hoà n toà n và khả năng há»— trợ LVM (bá»™ quản lý khối tin hợp lý). Thà nh phần partman là công cụ phân vùng Æ°a thÃch trong Debian. partman-lvm Thà nh phần nà y giúp đỡ ngÆ°á»i dùng cấu hình LVM (bá»™ quản lý khối tin hợp lý). partman-md Thà nh phần nà y cho ngÆ°á»i dùng khả năng thiết láºp RAID kiểu phần má»m. RAID phần má»m nà y thÆ°á»ng là tốt hÆ¡n các bá»™ Ä‘iá»u khiển RAID IDE (phần cứng giả) rẻ nằm trên bo mạch chủ má»›i hÆ¡n. base-installer Thà nh phần nà y cà i đặt bá»™ gói cÆ¡ bản nhất cho máy tÃnh khả năng hoạt Ä‘á»™ng được dÆ°á»›i Debian GNU/Linux khi được khởi Ä‘á»™ng lại. apt-setup Thà nh phần nà y cấu hình chÆ°Æ¡ng trình « apt », má»™t cách phần lá»›n tá»± Ä‘á»™ng, dá»±a và o váºt chứa nÆ¡i trình cà i đặt chạy. pkgsel Thà nh phần nà y sá» dụng chÆ°Æ¡ng trình tasksel để chá»n và cà i đặt phần má»m thêm. os-prober Thà nh phần nà y phát hiện hệ thống đã được cà i đặt trên máy tÃnh và gởi thông tin nà y cho trình cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, mà có thể cung cấp cho bạn khả năng thêm hệ thống đã có và o trình Ä‘Æ¡n bắt đầu của bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng. Bằng cách nà y, và o lúc khởi Ä‘á»™ng ngÆ°á»i dùng có thể chá»n dá»… dà ng hệ Ä‘iá»u hà nh nà o cần khởi chạy. bootloader-installer The various bootloader installers each install a boot loader program on the hard disk, which is necessary for the computer to start up using Linux without using a USB stick or CD-ROM. Many boot loaders allow the user to choose an alternate operating system each time the computer boots. shell Thà nh phần nà y cho ngÆ°á»i dùng khả năng thá»±c hiện trình bao từ trình Ä‘Æ¡n, hoặc trong bà n giao tiếp thứ hai. save-logs Provides a way for the user to record information on a USB stick, network, hard disk, or other media when trouble is encountered, in order to accurately report installer software problems to Debian developers later. 6.3. Sá» dụng má»—i thà nh phần Trong phần nà y có diá»…n tả má»—i thà nh phần cà i đặt má»™t cách chi tiết. Các thà nh phần đã được nhóm lại theo giai Ä‘oạn riêng dá»… hiểu, được trình diá»…n theo thứ tá»± xuất hiện trong tiến trình cà i đặt. Ghi chú rằng không phải tất cả các mô-Ä‘un sẽ được dùng trong má»i việc cà i đặt; những mô-Ä‘un tháºt sá»± được dùng phụ thuá»™c và o phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt và phần cứng riêng. 6.3.1. Thiết láºp trình cà i đặt Debian và cấu hình phần cứng Giả sá» là trình cà i đặt Debian vừa má»›i khởi Ä‘á»™ng, và bạn xem mà n hình thứ nhất. Và o lúc đó, khả năng của debian-installer vẫn còn hÆ¡i bị hạn chế. Nó chÆ°a biết nhiá»u vá» phần cứng, vá» ngôn ngữ Æ°a thÃch của bạn, ngay cả vá» công việc cần thá»±c hiện. Không có sao đó, vì debian-installer hÆ¡i thông minh. Nó có khả năng thăm dò tá»± Ä‘á»™ng phần cứng, tìm các thà nh phần còn lại của nó, và nâng cấp tá»± nó lên má»™t hệ thống cà i đặt có đủ khả năng. Tuy nhiên, bạn vẫn còn cần phải giúp đỡ debian-installer táºp hợp và i thông tin nó không thể quyết định tá»± Ä‘á»™ng (v.d. bằng cách chá»n ngôn ngữ Æ°a thÃch, bố trà bà n phÃm thÃch hợp hay máy nhân bản riêng trên mạng). Bạn sẽ thấy biết rằng debian-installer thá»±c hiện việc phát hiện phần cứng và i lần trong giao Ä‘oạn nà y. Lần đầu tiên nhằm mục Ä‘Ãch tìm phần cứng cần thiết để tải các thà nh phần cà i đặt (v.d. ổ Ä‘Ä©a CD-ROM hay thẻ mạng). Vì không phải tất cả các trình Ä‘iá»u khiển luôn luôn sẵn sà ng trong việc chạy đầu tiên nà y, việc phát hiện phần cứng cần phải được lặp lại và o Ä‘iểm sau trong tiến trình. Trong khi phát hiện phần cứng, debian-installer cÅ©ng kiểm tra nếu trình Ä‘iá»u khiển nà o cho thiết bị phần cứng trong hệ thống đó cần thiết nạp phần vững không. Yêu cầu phần vững vẫn còn không sẵn sà ng thì trình cà i đặt hiển thị má»™t há»™p thoại cho phép nạp phần vững còn thiếu từ má»™t váºt chứa rá»i. Xem Phần 6.4, "Nạp phần vững bị thiếu" để tìm chi tiết. 6.3.1.1. Kiểm tra bá»™ nhá»› có sẵn / chế Ä‘á»™ thiếu bá»™ nhá»› Má»™t của những hà nh Ä‘á»™ng thứ nhất của debian-installer là việc kiểm tra số lượng bá»™ nhá»› có sẵn. Nếu không có đủ bá»™ nhá»› có sẵn, thà nh phần nà y sẽ sá»a đổi tiến trình cà i đặt để (mong muốn) cho bạn khả năng cà i đặt Debian GNU/Linux trên máy tÃnh của mình. Äể giảm bá»™ nhá»› được chiếm, bá»™ cà i đặt trÆ°á»›c tiên sẽ tắt các bản dịch nên chỉ có khả năng cà i đặt bằng tiếng Anh. Tất nhiên, bạn vẫn còn có khả năng chạy hệ thống đã bản địa hoá sau khi cà i đặt xong. Äể giảm bá»™ nhá»› thêm, bá»™ cà i đặt sẽ nạp chỉ những thà nh phần chủ yếu để chạy xong tiến trình cà i đặt cÆ¡ bản. Việc nà y cÅ©ng giảm khả năng của hệ thống cà i đặt. Bạn sẽ có dịp tá»± nạp các thà nh phần thêm, nhÆ°ng ghi chú rằng má»—i thà nh phần bạn chá»n sẽ chiếm bá»™ nhá»› thêm thì có thể gây ra tiến trình cà i đặt bị lá»—i do hết bá»™ nhá»›. Nếu bá»™ cà i đặt chạy trong chế Ä‘á»™ thiếu bá»™ nhá»›, khuyên bạn tạo má»™t vùng trao đổi tÆ°Æ¡ng đối lá»›n (64-128MB). Vùng trao đổi nà y sẽ được dùng nhÆ° là bá»™ nhá»› ảo thì tăng số lượng bá»™ nhá»› sẵn sà ng cho hệ thống. Bá»™ cà i đặt sẽ kÃch hoạt vùng trao đổi cà ng sá»›m cà ng có thể trong tiến trình cà i đặt. Ghi chú rằng cách sá» dụng vùng trao đổi nặng sẽ giảm hiệu suất của hệ thống và có thể Ä‘Æ°a tá»›i hoạt Ä‘á»™ng Ä‘Ä©a cao. Bất chấp những biện pháp nà y, vẫn còn có thể gặp hệ thống đông đặc, lá»—i bất thÆ°á»ng hay tiến trình bị giết bởi hạt nhân do hệ thống hết bá»™ nhá»› (kết quả là thông Ä‘iệp "Hết bá»™ nhá»›" trên VT4 và trong bản ghi hệ thống). Chẳng hạn, ngÆ°á»i dùng đã thông báo rằng việc tạo má»™t hệ thống táºp tin dạng ext3 lá»›n bị lá»—i trong chế Ä‘á»™ thiếu bá»™ nhá»› khi không có đủ sức chứa trao đổi. Nếu vùng trao đổi lá»›n hÆ¡n không quyết định vấn Ä‘á» nà y, hãy thá» tạo hệ thống táºp tin dạng ext2 (thà nh phần chủ yếu của bá»™ cà i đặt) thay thế. Vẫn có thể thay đổi phân vùng ext2 sang ext3 sa khi cà i đặt. Có thể ép buá»™c trình cà i đặt dùng mức bá»™ nhá»› lowmem cao hÆ¡n mức dá»±a và o bá»™ nhá»› còn rảnh, bằng cách dùng tham số khởi Ä‘á»™ng "lowmem" nhÆ° được diá»…n tả trong Phần 5.3.2, "Tham số trình cà i đặt Debian". 6.3.1.2. Äặt tùy chá»n địa phÆ°Æ¡ng hoá Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, trÆ°á»›c tiên bạn sẽ được nhắc chá»n các tùy chá»n địa phÆ°Æ¡ng hoá cần dùng trong cả hai tiến trình cà i đặt và hệ thống được cà i đặt. Những tùy chá»n địa phÆ°Æ¡ng hoá là ngôn ngữ, nÆ¡i ở và miá»n địa phÆ°Æ¡ng. Ngôn ngữ bạn chá»n sẽ được dùng trong phần còn lại của tiến trình cà i đặt, miá»…n là có sẵn bản dịch của các há»™p thoại khác nhau. Nếu chÆ°a có bản dịch sang ngôn ngữ đã chá»n, trình cà i đặt sẽ trở vá» ngôn ngữ mặc định: tiếng Anh. Vị trà địa lý (trong phần lá»›n các trÆ°á»ng hợp là má»™t quốc gia) sẽ được dùng vá» sau trong tiến trình cà i đặt để chá»n múi giỠđúng và má»™t máy nhân bản Debian thÃch hợp vá»›i quốc gia đó. Tổ hợp ngôn ngữ và quốc gia thì giúp quyết định miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định cho hệ thống của bạn, cÅ©ng chá»n bố trà bà n phÃm đúng. TrÆ°á»›c tiên, bạn sẽ được nhắc chá»n ngôn ngữ Æ°a thÃch. Các tên ngôn ngữ được liệt kê bằng cả tiếng Anh (bên trái) lẫn tiếng gốc (bên phải); các tên bên phải cÅ©ng được in ra bằng chữ viết đúng của ngôn ngữ đó. Danh sách đó được sắp xếp theo tên tiếng Anh. Bên trên danh sách có má»™t tùy chá»n thêm cho bạn khả năng chá»n miá»n địa phÆ°Æ¡ng "C" thay cho ngôn ngữ riêng. Việc chá»n miá»n địa phÆ°Æ¡ng "C" sẽ gây ra tiến trình cà i đặt tiếp tục lại bằng chỉ tiếng Anh; hệ thống đã cà i đặt sẽ không có khả năng há»— trợ địa phÆ°Æ¡ng hoá (không có ngôn ngữ khác v.v.) vì gói locales sẽ không được cà i đặt. BÆ°á»›c kế tiếp là chá»n vị trà địa lý. Nếu bạn đã chá»n má»™t ngôn ngữ nháºn ra là ngôn ngữ chÃnh thức của nhiá»u quốc gia^[4], thì trình cà i đặt hiển thị má»™t danh sách chứa chỉ những quốc gia đó. Äể chá»n má»™t quốc gia vẫn còn không nằm trên danh sách đó, hãy chá»n mục Khác (tùy chá»n cuối cùng). Trình cà i đặt sẽ hiển thị danh sách các lục địa; việc chá»n má»™t lục địa riêng thì dẫn tá»›i danh sách các quốc gia thÃch hợp ở lục địa đó. Nếu ngôn ngữ chỉ có má»™t quốc gia liên quan thì má»™t danh sách các quốc gia được hiển thị cho châu hay vùng chứa quốc gia đó, cÅ©ng có quốc gia đó được chá»n là m mặc định. Hãy sá» dụng cái nút Lùi để chá»n quốc gia trong má»™t châu khác. Ghi chú Quan trá»ng là bạn chá»n quốc gia ở, vì nó quyết định múi giá» nà o được cấu hình cho hệ thống được cà i đặt. Nếu bạn đã chá»n má»™t tổ hợp ngôn ngữ và quốc gia cho đó không có sẵn má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng, và có nhiá»u miá»n địa phÆ°Æ¡ng cho ngôn ngữ đó, thì trình cà i đặt cho phép bạn chá»n miá»n địa phÆ°Æ¡ng nà o bạn thÃch là m miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định cho hệ thống được cà i đặt^[5]. Trong các trÆ°á»ng hợp khác, má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định sẽ được láºp dá»±a và o ngôn ngữ và quốc gia được ngÆ°á»i dùng chá»n. Bất cứ miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định nà o được chá»n nhÆ° diá»…n tả trong Ä‘oạn văn trÆ°á»›c sẽ cÅ©ng sá» dụng UTF-8 (Unicode) là m bảng mã ký tá»±. (Ghi chú : tiếng Việt yêu cầu Unicode.) Nếu bạn Ä‘ang cà i đặt ở mức Æ°u tiên Thấp thì bạn có dịp chá»n thêm miá»n địa phÆ°Æ¡ng, gồm có cái gá»i là miá»n địa phÆ°Æ¡ng "thừa tá»±"^[6], cần tạo ra cho hệ thống được cà i đặt. Chá»n thêm miá»n địa phÆ°Æ¡ng ở bÆ°á»›c nà y thì bạn được há»i miá»n địa phÆ°Æ¡ng nà o nên là m mặc định cho hệ thống được cà i đặt. 6.3.1.3. Chá»n bà n phÃm Bà n phÃm thÆ°á»ng được thiết kế để nháºp các ký tá»± đại diện ngôn ngữ riêng. Hãy chá»n má»™t bố trà bà n phÃm thÃch hợp vá»›i bà n phÃm hà ng ngà y của bạn, hoặc chá»n Ä‘iá»u tÆ°Æ¡ng tá»± nếu không có bố trà trùng. Má»™t khi cà i đặt xong hệ thống, bạn có khả năng chá»n bố trà bà n phÃm trong phạm vị sá»± chá»n rá»™ng hÆ¡n (chạy tiện Ãch dpkg-reconfigure keyboard-configuration vá»›i tÆ° cách ngÆ°á»i chủ, má»™t khi cà i đặt xong). Hãy di chuyển vùng tô sáng tá»›i bố trà bà n phÃm đã muốn, rồi bấm phÃm Enter. Dùng các phÃm mÅ©i tên để di chuyển vùng tô sáng -- chúng nằm tại cùng má»™t vị trà trên má»i bố trà bà n phÃm ngôn ngữ quốc gia, váºy chúng không phụ thuá»™c và o cấu hình bà n phÃm. 6.3.1.4. Tìm ảnh ISO cà i đặt Debian Trong tiến trình cà i đặt bằng phÆ°Æ¡ng pháp hd-media, có má»™t thá»i Ä‘iểm khi bạn cần phải tìm và gắn kết ảnh ISO của trình cà i đặt Debian, để lấy các táºp tin cà i đặt còn lại. Thà nh phần iso-scan thá»±c hiện công việc dứt khoát nà y. At first, iso-scan automatically mounts all block devices (e.g. partitions and logical volumes) which have some known filesystem on them and sequentially searches for filenames ending with .iso (or .ISO for that matter). Beware that the first attempt scans only files in the root directory and in the first level of subdirectories (i.e. it finds /whatever.iso, /data/whatever.iso, but not / data/tmp/whatever.iso). After an iso image has been found, iso-scan checks its content to determine if the image is a valid Debian iso image or not. In the former case we are done, in the latter iso-scan seeks for another image. Trong trÆ°á»ng hợp việc thá» tìm ảnh ISO cà i đặt không phải là thà nh công, thà nh phần iso-scan sẽ há»i nếu bạn muốn thá»±c hiện việc tìm kiếm tÆ°á»ng táºn hÆ¡n. Việc tìm kiếm đó không phải chỉ tìm trong những thÆ° mục lên trên: nó tháºt sá»± Ä‘i qua toà n bá»™ hệ thống táºp tin. Nếu thà nh phần iso-scan không tìm được ảnh ISO cà i đặt của bạn, hãy khởi Ä‘á»™ng lại vá» hệ Ä‘iá»u hà nh đã có, rồi kiểm tra xem nếu ảnh có tên đúng (kết thúc bằng .iso), nếu nó nằm trong hệ thống táºp tin do debian-installer chấp nháºn, và nếu nó bị há»ng (thẩm tra tổng kiểm checksum). NgÆ°á»i dùng UNIX kinh nghiệm có thể là m nhÆ° thế, không cần khởi Ä‘á»™ng lại, bằng bà n giao tiếp thứ hai. Note that the partition (or disk) hosting the ISO image can't be reused during the installation process as it will be in use by the installer. To work-around this, and provided that you have enough system memory, the installer can copy the ISO image into RAM before mounting it. This is controlled by the low priority iso-scan/copy_iso_to_ram debconf question (it is only asked if the memory requirement is met). 6.3.1.5. Cấu hình mạng Khi bạn và o bÆ°á»›c nà y, nếu trình cà i đặt phát hiện nhiá»u thiết bị mạng trong máy tÃnh, nó sẽ nhắc bạn chá»n thiết bị nà o là giao diện mạng chÃnh, tức là điá»u bạn muốn sá» dụng để cà i đặt. Các giao diện khác sẽ không được cấu hình và o lúc đó. Bạn có khả năng cấu hình giao diện thêm má»™t khi cà i đặt xong; xem trang hÆ°á»›ng dẫn « man » interfaces(5). 6.3.1.5.1. Automatic network configuration By default, debian-installer tries to configure your computer's network automatically as far as possible. If the automatic configuration fails, that may be caused by many factors ranging from an unplugged network cable to missing infrastructure for automatic configuration. For further explanation in case of errors, check the error messages on the fourth console. In any case, you will be asked if you want to retry, or if you want to perform a manual setup. Sometimes the network services used for autoconfiguration can be slow in their responses, so if you are sure everything is in place, simply start the autoconfiguration attempt again. If autoconfiguration fails repeatedly, you can instead choose the manual network setup. 6.3.1.5.2. Manual network configuration The manual network setup in turn asks you a number of questions about your network, notably IP address, Netmask, Gateway, Name server addresses, and a Hostname. Moreover, if you have a wireless network interface, you will be asked to provide your Wireless ESSID ("wireless network name") and a WEP key or WPA/ WPA2 passphrase. Fill in the answers from Phần 3.3, "Thông tin cần thiết". Ghi chú Có và i chi tiết kỹ thuáºt có thể hữu Ãch: chÆ°Æ¡ng trình giả sỠđịa chỉ IP trên mạng là giá trị VÀ theo và trị bit (bitwise AND) của địa chỉ IP của hệ thống và mặt nạ mạng. Äịa chỉ quảng bá mặc định được tÃnh nhÆ° là HOẶC theo vị trà bit (bitwise OR) của địa chỉ IP của hệ thống vá»›i sá»± phủ định của mặt nạ mạnh. Nó sẽ cÅ©ng Ä‘oán cổng ra của bạn. Không tìm thấy thông tin nà y thì dùng những giá trị mặc định đã cung cấp: nếu có thể, bạn cÅ©ng có thể sá»a đổi giá trị nhÆ° váºy bằng cách chỉnh sá»a táºp tin /etc/network/interfaces má»™t khi hệ thống được cà i đặt. 6.3.1.5.3. IPv4 and IPv6 From Debian GNU/Linux 7.0 ("Wheezy") onwards, debian-installer supports IPv6 as well as the "classic" IPv4. All combinations of IPv4 and IPv6 (IPv4-only, IPv6-only and dual-stack configurations) are supported. Autoconfiguration for IPv4 is done via DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol). Autoconfiguration for IPv6 supports stateless autoconfiguration using NDP (Neighbor Discovery Protocol, including recursive DNS server (RDNSS) assignment), stateful autoconfiguration via DHCPv6 and mixed stateless/stateful autoconfiguration (address configuration via NDP, additional parameters via DHCPv6). 6.3.2. Thiết láºp NgÆ°á»i dùng và Máºt khẩu Äúng trÆ°á»›c khi cấu hình đồng hồ, trình cà i đặt sẽ cho phép bạn thiết láºp tà i khoản "root" và /hay má»™t tà i khoản cho ngÆ°á»i dùng đầu tiên. Má»™t khi hoà n tất cà i đặt thì cÅ©ng có thể tạo tà i khoản ngÆ°á»i dùng bổ sung. 6.3.2.1. Láºp máºt khẩu chủ Tà i khoản chủ (root) cÅ©ng được gá»i là siêu ngÆ°á»i dùng; nó là cách đăng nháºp mà đi qua toà n bá»™ sá»± bảo vệ bảo máºt trên máy tÃnh. Tà i khoản chủ nên được dùng chỉ để quản trị hệ thống, và trong thá»i lượng cà ng ngắn cà ng có thể. Má»—i máºt khẩu bạn tạo phải chứa Ãt nhất 6 ký tá»± (nhiá»u hÆ¡n là mạnh hÆ¡n), gồm chữ cả hoa lẫn thÆ°á»ng, cùng vá»›i ký tá»± chấm câu. Hãy rất cẩn tháºn khi đặt máºt khẩu chủ (root) vì tà i khoản đó có nhiá»u quyá»n quan trá»ng. Bạn nên tránh chá»n từ nằm trong bất kỳ từ Ä‘iển hay thông tin cá nhân có thể được Ä‘oán. Nếu ngÆ°á»i nà o xin máºt khẩu chủ của bạn, hãy rất cẩn tháºn. Bình thÆ°á»ng, đừng cho ai biết máºt khẩu chủ, trừ bạn quản lý máy có nhiá»u quản trị hệ thống. In case you do not specify a password for the "root" user here, this account will be disabled but the sudo package will be installed later to enable administrative tasks to be carried out on the new system. By default, the first user created on the system will be allowed to use the sudo command to become root. 6.3.2.2. Tạo ngÆ°á»i dùng chuẩn Hệ thống sẽ há»i nếu bạn muốn tạo má»™t tà i khoản ngÆ°á»i dùng chuẩn tại Ä‘iểm thá»i nà y. Tà i khoản nà y nên là sá»± đăng nháºp cá nhân chÃnh của bạn. Bạn không nên dùng tà i khoản ngÆ°á»i chủ để là m việc hà ng ngà y hay nhÆ° là sá»± đăng nháºp cá nhân. Tại sao không? Má»™t lý do là để tránh sá» dụng các quyá»n của ngÆ°á»i chủ, vì các quyá»n nà y là m cho rất dá»… dà ng là m hại không thể sá»a chữa. Má»™t lý do khác là bạn có thể bị mắc mÆ°u chạy chÆ°Æ¡ng trình Trojan mà nhá»› dịp các quyá»n của siêu ngÆ°á»i dùng để hại tháºm sá»± bảo máºt của hệ thống bạn má»™t cách bà máºt. Bất kỳ cuốn sách tốt vá» cách quản lý hệ thống UNIX sẽ diá»…n tả chủ Ä‘á» nà y bằng chi tiết: Ä‘á» nghị bạn Ä‘á»c nó nếu bạn chÆ°a quen vá»›i vấn Ä‘á» nà y. TrÆ°á»›c tiên, bạn sẽ được nhắc nháºp há» tên của ngÆ°á»i dùng. Sau đó, bạn cần nháºp tên của tà i khoản ngÆ°á»i dùng, nhÆ° tên của bạn hay tên riêng khác nà o (tên của bạn là giá trị mặc định). Cuối cùng, bạn nên nháºp máºt khẩu dà nh cho tà i khoản nà y. Nếu tại bất kỳ Ä‘iểm thá»i sau khi cà i đặt, bạn muốn tạo tà i khoản thêm, hãy sá» dụng lệnh adduser (thêm ngÆ°á»i dùng). 6.3.3. Cấu hình Äồng hồ và Múi giá» TrÆ°á»›c tiên, trình cà i đặt sẽ thá» kết nối tá»›i má»™t máy phục vụ thá»i gian trên Internet (dùng giao thức thá»i gian NTP) để đặt đúng thá»i gian của hệ thống. Không thà nh công thì trình cà i đặt giả sá» ngà y tháng và thá»i gian được lấy từ đồng hồ hệ thống khi khởi Ä‘á»™ng hệ thống cà i đặt là đúng. Bạn không thể tá»± đặt thá»i gian hệ thống trong khi cà i đặt. Phụ thuá»™c và o vị trà được chá»n vá» trÆ°á»›c trong tiến trình cà i đặt, bạn có thể xem danh sách các múi giá» thÃch hợp vá»›i vị trà đó đó. Nếu chá»— bạn chỉ có má»™t múi giá» và bạn Ä‘ang là m má»™t việc cà i đặt mặc định thì trình cà i đặt không há»i gì và hệ thống giả sá» múi giỠđó. Trong chế Ä‘á»™ cấp cao, hoặc khi cà i đặt ở mức Æ°u tiên Vừa, bạn có tuỳ chá»n bổ sung để chá»n "Thá»i gian Thế giá»›i" (UTC) là m múi giá». Nếu (vì lý do nà o) bạn muốn đặt cho hệ thống đã cà i đặt má»™t múi giá» mà không tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i địa Ä‘iểm đã chá»n, có hai tùy chá»n. 1. Tùy chá»n Ä‘Æ¡n giản nhất là chỉ chá»n má»™t múi giá» khác sau khi cà i đặt xong và bạn đã khởi Ä‘á»™ng hệ thống má»›i. Câu lệnh để là m nhÆ° thế là : # dpkg-reconfigure tzdata 2. Hoặc có thể đặt múi giỠở đầu tháºt của tiến trình cà i đặt, bằng cách gá»i tham số time/zone=giá_trị khi bạn khởi chạy tiến trình cà i đặt. Giá trị nên là múi giá» hợp lệ (xem /usr/share/zoneinfo) v.d. Asia/Saigon hay UTC. Äối vá»›i tiến trình tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt, cÅ©ng có thể đặt múi giá» dùng chức năng chèn sẵn. 6.3.4. Phân vùng và chá»n Ä‘iểm lắp Ở thá»i Ä‘iểm nà y, sau khi việc phát hiện phần cứng đã được thá»±c hiện lần cuối cùng, debian-installer nên có khả năng đầy đủ, được tùy chỉnh thÃch hợp vá»›i sá»± cần của ngÆ°á»i dùng riêng và sẵn sà ng là m việc tháºt. NhÆ° tên phần nà y ngụ ý, công việc chÃnh của và i thà nh phần kế tiếp là phân vùng Ä‘Ä©a, tạo hệ thống táºp tin, gán Ä‘iểm lắp và (tùy chá»n) cấu hình các tùy chá»n rất liên quan đến nhau nhÆ° LVM, thiết bị RAID và thiết bị đã máºt mã. Nếu bạn chÆ°a quen vá»›i công việc phân vùng, hoặc chỉ muốn biết thêm, xem Phụ lục C, Phân vùng cho Debian. TrÆ°á»›c tiên, bạn sẽ nháºn dịp phân vùng tá»± Ä‘á»™ng hoặc toà n bá»™ Ä‘Ä©a, hoặc sức chứa còn rảnh có sẵn trên Ä‘Ä©a. Tiến trình nà y cÅ©ng được gá»i nhÆ° là phân vùng "đã hÆ°á»›ng dẫn". Nếu bạn không muốn phân vùng tá»± Ä‘á»™ng, hãy chá»n mục Bằng tay trong trình Ä‘Æ¡n. 6.3.4.1. Tùy chá»n phân vùng được há»— trợ Công cụ phân vùng được dùng trong debian-installer có nhiá»u chức năng. Nó cho phép bạn tạo nhiá»u lược đồ phân vùng khác nhau, dùng các bảng phân vùng, hệ thống táºp tin và thiết bị khối cấp cao khác nhau. ChÃnh xác những tuỳ chá»n sẵn sà ng thì phụ thuá»™c và o kiến trúc, mà cÅ©ng và o các nhân tố khác. Chẳng hạn, trên hệ thống có vùng nhá»› ná»™i bá»™ bị hạn chế, má»™t số tuỳ chá»n nà o đó có thể là không sẵn sà ng. Giá trị mặc định cÅ©ng có thể biến đổi. Kiểu bảng phân vùng dùng theo mặc định có thể (v.d.) là khác cho Ä‘Ä©a cứng dung tÃch lá»›n sÆ¡ vá»›i Ä‘Ä©a cứng nhá». Má»™t số tuỳ chá»n nà o đó chỉ có thể được thay đổi khi cà i đặt ở mức Æ°u tiên Debconf « vừa » hoặc « thấp »; ở mức Æ°u tiên « cao » thì dùng giá trị mặc định thÃch hợp. Trình cà i đặt há»— trợ nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau đối vá»›i phân vùng cấp cao và sá» dụng thiết bị lÆ°u trữ, mà trong nhiá»u trÆ°á»ng hợp cÅ©ng có thể được sá» dụng vá»›i nhau. • Quản lý Khối Tin Hợp Lý (LVM) • RAID phần má»m Há»— trợ các lá»›p RAID 0, 1, 4, 5, 6, 10. • Máºt mã • Äa Ä‘Æ°á»ng dẫn (vẫn thá»±c nghiệm) Xem Wiki của chúng ta để tìm thông tin. Hiện thá»i chỉ há»— trợ chức năng Ä‘a Ä‘Æ°á»ng dẫn nếu khả năng há»— trợ đó được hiệu lá»±c khi trình cà i đặt được khởi Ä‘á»™ng. Há»— trợ những hệ thống táºp tin theo đây. • ext2, ext3, ext4 Hệ thống táºp tin mặc định được chá»n trong phần lá»›n các trÆ°á»ng hợp là ext4; đối vá»›i phân vùng /boot (khởi Ä‘á»™ng) thì ext2 được chá»n theo mặc định khi sá» dụng chức năng phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn. • jfs (không phải sẵn sà ng trên má»i kiến trúc) • xfs (không phải sẵn sà ng trên má»i kiến trúc) • reiserfs (vẫn tuỳ chá»n; không sẵn sà ng trên má»i kiến trúc) Há»— trợ hệ thống táºp tin Reiser không còn sẵn sà ng lại theo mặc định. Khi trình cà i đặt chạy ở mức Æ°u tiên Debconf « vừa » hay « thấp » thì cÅ©ng có thể hiệu lá»±c nó bằng cách chá»n thà nh phần partman-reiserfs. Chỉ há»— trợ phiên bản 3 của hệ thống táºp tin đó. • qnx4 Má»—i phân vùng đã tồn tại sẽ được nhân ra, và có thể láºp Ä‘iểm gắn kết cho nó. Không thể tạo được phân vùng qnx4 má»›i. • FAT16, FAT32 • NTFS (chỉ-Ä‘á»c) Äối vá»›i phân vùng NTFS đã tồn tại, cÅ©ng có thể thay đổi kÃch cỡ và gán Ä‘iểm lắp. Không thể tạo được phân vùng NTFS má»›i. 6.3.4.2. Phân vùng hÆ°á»›ng dẫn Nếu bạn chá»n tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn, có lẽ bạn có ba tùy chá»n nữa: tạo phân vùng má»™t cách trá»±c tiếp trên Ä‘Ä©a cứng (phÆ°Æ¡ng pháp truyá»n thống), hoặc tạo phân vùng bằng khả năng quản lý khối tin hợp lý (LVM), hoặc tạo phân vùng bằng LVM đã máºt mã^[7]. Ghi chú Tùy chá»n sá» dụng LVM (đã máºt mã) có lẽ không sẵn sà ng trên má»i kiến trúc. Khi sá» dụng LVM hoặc LVM đã máºt mã, bá»™ cà i đặt sẽ tạo phần lá»›n phân vùng bên trong cùng má»™t phân vùng lá»›n; lợi Ãch của phÆ°Æ¡ng pháp nà y là các phân vùng bên trong phân vùng lá»›n nà y có thể được thay đổi kÃch cỡ hÆ¡i dá»… dà ng vá» sau. Trong trÆ°á»ng hợp LVM đã máºt mã, phân vùng lá»›n sẽ không có khả năng Ä‘á»c nếu ngÆ°á»i dùng không có cụm từ khoá đặc biệt, thì cung cấp bảo máºt thêm cho dữ liệu (riêng) của bạn. Khi sá» dụng LVM đã máºt mã, bá»™ cà i đặt sẽ cÅ©ng tá»± Ä‘á»™ng xoá Ä‘Ä©a bằng cách ghi dữ liệu ngẫu nhiên và o nó. Việc nà y cải tiến thêm bảo máºt (vì nó tạo trÆ°á»ng hợp không thể tìm biết phần Ä‘Ä©a nà o hoạt Ä‘á»™ng và đảm bảo má»i vết của bản cà i đặt trÆ°á»›c đã được xoá hoà n toà n), nhÆ°ng có thể kéo dà i má»™t lát phụ thuá»™c và o kÃch cỡ của Ä‘Ä©a. Ghi chú Nếu bạn chá»n tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn bằng LVM hoặc LVM đã máºt mã, má»™t số thay đổi trong bảng phân vùng sẽ cần phải được ghi và o Ä‘Ä©a đã chá»n trong khi LVM được thiết láºp. Các thay đổi nà y có kết quả là xoá hết dữ liệu nằm trên Ä‘Ä©a cứng đã chá»n, và bạn không thể hủy bÆ°á»›c nà y. Tuy niên, bá»™ cà i đặt sẽ nhắc bạn xác nháºn các thay đổi nà y trÆ°á»›c khi ghi và o Ä‘Ä©a. Nếu bạn chá»n tiến trình phân vùng theo hÆ°á»›ng dẫn (hoặc kiểu truyá»n thống hoặc bằng LVM (đã mã hóa)) cho toà n bá»™ Ä‘Ä©a, trÆ°á»›c tiên bạn sẽ được nhắc chá»n Ä‘Ä©a bạn muốn dùng. Hãy kiểm tra xem tất cả các Ä‘Ä©a được liệt kê và , nếu bạn có nhiá»u Ä‘Ä©a, hãy chắc rằng bạn đã chá»n đúng Ä‘Ä©a. Thứ tá»± liệt kê chúng có thể khác vá»›i thứ tá»± bạn đã quen. KÃch cỡ của Ä‘Ä©a có thể giúp đỡ bạn nháºn diện chúng. Má»i dữ liệu nằm trên Ä‘Ä©a bạn chá»n sẽ bị mất hoà n toà n, nhÆ°ng bạn sẽ luôn luôn được nhắc xác nháºn thay đổi trÆ°á»›c khi ghi và o Ä‘Ä©a. Nếu bạn đã chá»n phÆ°Æ¡ng pháp phân vùng truyá»n thống, bạn sẽ có khả năng hủy các thay đổi đến ngay khi kết thúc; còn khi sá» dụng LVM (đã mã hóa), không thể thá»±c hiện việc nà y. Sau đó, bạn có khả năng chá»n trong những giản đồ được liệt kê trong bảng bên dÆ°á»›i. Má»i giản đồ có thuáºn và chống, má»™t số Ä‘iá»u nà y được thảo luáºn trong Phụ lục C, Phân vùng cho Debian. Nếu bạn chÆ°a chắc, hãy chá»n giản đồ thứ nhất. Ghi nhá»› rằng tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn cần thiết má»™t sức chứa còn rảnh tối thiểu để thao tác. Nếu bạn không gán cho nó Ãt nhất khoảng 1 GB sức chứa (phụ thuá»™c và o giản đồ đã chá»n), tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn sẽ không thà nh công. ┌────────────────────────────────────┬────────────┬───────────────────────────┠│ Bố trà phân vùng │ Chá»— tối │ Phân vùng đã tạo │ │ │ thiểu │ │ ├────────────────────────────────────┼────────────┼───────────────────────────┤ │Má»i táºp tin trên má»™t phân vùng │600MB │/, trao đổi │ ├────────────────────────────────────┼────────────┼───────────────────────────┤ │Phân vùng /home riêng │500MB │/, /home, trao đổi │ ├────────────────────────────────────┼────────────┼───────────────────────────┤ │Các phân vùng /home, /var, và /tmp │1GB │/, /home, /var, /tmp, trao │ │riêng │ │đổi │ └────────────────────────────────────┴────────────┴───────────────────────────┘ Nếu bạn chá»n tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn bằng LVM (đã máºt mã), trình cà i đặt sẽ cÅ©ng tạo má»™t phân vùng /boot riêng. Các phân vùng khác, bao gồm phân vùng trao đổi, sẽ được tạo bên trong phân vùng LVM. If you have booted in EFI mode then within the guided partitioning setup there will be an additional partition, formatted as a FAT32 bootable filesystem, for the EFI boot loader. This partition is known as an EFI System Partition (ESP). There is also an additional menu item in the formatting menu to manually set up a partition as an ESP. Sau khi bạn chá»n bố trÃ, mà n hình kế tiếp sẽ hiển thị bảng phân vùng má»›i, gồm có thông tin vá» trạng thái kiểu định dạng và gắn kết của má»—i phân vùng. Danh sách các phân vùng có thể hình nhÆ° : SCSI1 (0,0,0) (sda) - 6.4 GB WDC AC36400L #1 primary 16.4 MB B f ext2 /boot #2 primary 551.0 MB swap swap #3 primary 5.8 GB ntfs pri/log 8.2 MB FREE SPACE SCSI2 (1,0,0) (sdb) - 80.0 GB ST380021A #1 primary 15.9 MB ext3 #2 primary 996.0 MB fat16 #3 primary 3.9 GB xfs /home #5 logical 6.0 GB f ext4 / #6 logical 1.0 GB f ext3 /var #7 logical 498.8 MB ext3 [primary=chÃnh; swap=trao đổi; FREE SPACE=sức chứa còn rảnh; logical=hợp lý (không phải váºt lý)] Mẫu nà y hiển thị hai Ä‘Ä©a cứng kiểu được chia ra và i phân vùng; Ä‘Ä©a thứ nhất có sức chứa còn rảnh. Má»—i dòng phân vùng có dạng: số hiệu phân vùng, kiểu nó, kÃch cỡ nó, cá» tùy chá»n nà o, hệ thống táºp tin, Ä‘iểm láp (nếu có). Ghi chú : thiết láºp riêng nà y không thể được tạo khi dùng khả năng phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn, nhÆ°ng nó có phải hiển thị trÆ°á»ng hợp khác có thể được đạt khi tá»± phân vùng. Ở đây kết thúc tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn. Nếu bạn thấy bảng phân vùng đã tạo ra là ổn định, sau đó bạn có khả năng chá»n mục Phân vùng xong và ghi các thay đổi và o Ä‘Ä©a trong trình Ä‘Æ¡n, để thá»±c hiện bảng phân vùng má»›i (nhÆ° được diá»…n tả tại cuối phần nà y). Còn nếu bạn chÆ°a thá»a chÃ, bạn có thể chá»n mục Hủy các bÆ°á»›c thay đổi phân vùng để chay lại tiến trình phân vùng đã hÆ°á»›ng dẫn, hoặc sá»a đổi các thay đổi đã Ä‘á» nghị (nhÆ° được diá»…n tả bên dÆ°á»›i) cho việc tá»± phân vùng. 6.3.4.3. Phân vùng bằng tay Má»™t mà n hình tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i hình được hiển thị đúng trên đây sẽ được trình bà y nếu bạn chá»n phân vùng bằng tay, trừ là bảng phân vùng đã có sẽ được hiển thị mà không có Ä‘iểm lắp. Phần còn lại của tiết Ä‘oạn nà y sẽ diá»…n tả cách thiết láºp bằng tay bảng phân vùng và cách sá» dụng phân vùng cho hệ thống Debian má»›i. Nếu bạn chá»n má»™t Ä‘Ä©a rá»—ng không có phân vùng, cÅ©ng không có sức chứa rảnh, bạn sẽ được nhắc tạo má»™t bảng phân vùng má»›i (cần thiết để tạo phân vùng má»›i). Sau đó, má»™t dòng má»›i tên "CHá»– TRá»NG" nên xuất hiện trong bảng, bên dÆ°á»›i tên Ä‘Ä©a đã chá»n. Nếu bạn chá»n má»™t phần sức chứa còn rảnh, bạn sẽ có dịp tạo má»™t phân vùng má»›i. Tiến trình sẽ há»i và i câu vá» kÃch cỡ, kiểu (chÃnh hay hợp lý) và vị trà (đầu hay cuối của sức chứa còn rảnh) của phân vùng má»›i nà y. Sau đó, bạn sẽ xem toà n cảnh chi tiết vá» phân vùng má»›i. Thiết láºp chÃnh là Dùng là m:, mà quyết định nếu phân vùng sẽ chứa hệ thống táºp tin, được dùng nhÆ° là vùng trao đổi, RAID phần má»m, LVM, hệ thống táºp tin đã máºt mã, hoặc không được dùng bằng cách nà o cả. Các thiết láºp khác gồm Ä‘iểm lắp, các tùy chá»n lắp, cá» khả năng khởi Ä‘á»™ng; những thiết láºp được hiển thị phụ thuá»™c và o mục Ä‘Ãch của phân vùng. Nếu bạn không thÃch những giá trị mặc định định sẵn, chỉnh sá»a nhé. Chẳng hạn, bằng cách chá»n tùy chá»n Dùng là m:, bạn có khả năng chá»n hệ thống táºp tin khác cho phân vùng nà y, gồm tùy chá»n dùng phân vùng cho vùng trao đổi, RAID phần má»m, LVM, hoặc không dùng nó bằng cách nà o cả. Khi phân vùng má»›i ổn thá»a, hãy chá»n Phân vùng đã được thiết láºp rồi tiến trình sẽ trở vá» mà n hình chÃnh của partman. Muốn sá»a đổi phân vùng nà y thì Ä‘Æ¡n giản hãy chá»n phân vùng, việc đó hiển thị trình Ä‘Æ¡n cấu hình phân vùng. Äây là cùng má»™t mà n hình vá»›i Ä‘iá»u cho khả năng tạo phân vùng má»›i, vì thế bạn có thể sá»a đổi cùng những tùy chá»n. Bạn cÅ©ng có khả năng thay đổi kÃch cỡ của phân vùng bằng cách chá»n mục hiển thị kÃch cỡ phân vùng. Những hệ thống táºp tin được biết là hoạt Ä‘á»™ng được trong trÆ°á»ng hợp nà y là Ãt nhất fat16, fat32, ext2, ext3 và vùng trao đổi. Trình Ä‘Æ¡n nà y cÅ©ng cho bạn có khả năng xoá phân vùng. Hãy kiểm tra xem bạn đã tạo Ãt nhất hai phân vùng: má»™t Ä‘iá»u cho hệ thống táºp tin gốc (mà phải được gắn kết nhÆ° là /) và điá»u khác cho bá»™ nhá»› trao đổi. Nếu bạn quên gắn kết hệ thống táºp tin gốc, chÆ°Æ¡ng trình partman sẽ không cho phép bạn tiếp tục, cho đến khi bạn sá»a trÆ°á»ng hợp nà y. If you boot in EFI mode but forget to select and format an EFI System Partition, partman will detect this and will not let you continue until you allocate one. Các khả năng của chÆ°Æ¡ng trình partman có thể được kéo dà i bằng mô-Ä‘un cà i đặt, phụ thuá»™c và o kiến trúc của hệ thống bạn. Vì váºy nếu bạn không thể xem má»i tÃnh năng đã diá»…n tả, hãy kiểm tra xem nếu bạn đã tải má»i mô-Ä‘un cần thiết chÆ°a (v.d. partman-ext3, partman-xfs, hay partman-lvm). Sau khi bạn thấy trÆ°á»ng hợp phân vùng là ổn thá»a, hãy chá»n Phân vùng xong và ghi các thay đổi và o Ä‘Ä©a trong trình Ä‘Æ¡n phân vùng. Bạn sẽ xem bản tóm tắt các thay đổi trên Ä‘Ä©a, và được nhắc xác nháºn các hệ thống táºp tin nên được tạo nhÆ° được yêu cầu. 6.3.4.4. Cấu hình thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a (RAID phần má»m) Có nhiá»u Ä‘Ä©a cứng^[8] trong máy tÃnh thì bạn có thể sá» dụng công cụ partman-md để thiết láºp các ổ Ä‘Ä©a bằng má»™t cách tăng hiệu suất và /hay tăng tÃnh đáng tin cáºy của dữ liệu. Kết quả được gá»i là Thiết bị Äa ÄÄ©a (hoặc theo biến thể nổi tiếng nhất RAID phần má»m). Thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a là cÆ¡ bản má»™t bá»™ phân vùng nằm trên nhiá»u Ä‘Ä©a khác nhau, được kết hợp vá»›i nhau để tạo má»™t thiết bị hợp lý. Vì váºy thiết bị nà y có thể được dùng nhÆ° má»™t phân vùng chuẩn (tức là trong chÆ°Æ¡ng trình partman bạn có thể định dạng nó, gán Ä‘iểm lắp v.v.). Lợi Ãch kết quả cÅ©ng phụ thuá»™c và o loại thiết bị MD được tạo. Hiện thá»i há»— trợ những loại MD: RAID0 Mục Ä‘Ãch chÃnh là tăng hiệu suất. RAID0 chia tách tất cả các dữ liệu gá»i đến ra các lát khác nhau, và phân phối chúng má»™t cách Ä‘á»u đặn trên má»—i Ä‘Ä©a trong mảng đó. Bố trà nà y có thể tăng tốc Ä‘á»™ của thao tác Ä‘á»c/ghi, nhÆ°ng mà nếu chỉ má»™t Ä‘Ä©a thất bại thì bạn mất tất cả (má»™t phần thông tin vẫn còn nằm trên các Ä‘Ä©a Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng, phần khác đã nằm trên Ä‘Ä©a chết). Bình thÆ°á»ng RAID0 dùng là m má»™t phân vùng để chỉnh sá»a ảnh Ä‘á»™ng (má»™t thao tác cần rất nhiá»u tà i nguyên). RAID1 RAID1 thÃch hợp vá»›i thiết láºp quan tâm chÃnh vá»›i sá»± đáng tin cáºy. Nó bao gồm và i (thÆ°á»ng là hai) phân vùng kÃch cỡ Ä‘á»u mà má»—i phiên bản chứa chÃnh xác cùng má»™t táºp hợp dữ liệu. Vá» cÆ¡ bản có ba kết quả. Äầu tiên, nếu má»™t Ä‘Ä©a thất bại, bạn vẫn còn có dữ liệu trùng trên Ä‘Ä©a còn lại. Thứ hai, bạn chỉ có thể sá» dụng má»™t phần của khả năng tháºt (chÃnh xác hÆ¡n, phần nà y là kÃch cỡ của phiên bản nhá» nhất trong RAID đó). Thứ ba, các thao tác Ä‘á»c táºp tin được cân bằng theo trá»ng tải qua các Ä‘Ä©a, mà có thể tăng hiệu suất trên má»™t máy phục vụ (v.d. máy phục vụ táºp tin) mà thÆ°á»ng phải thá»±c hiện nhiá»u thao tác Ä‘á»c Ä‘Ä©a hÆ¡n ghi. Tuỳ chá»n bạn cÅ©ng có thể gán má»™t Ä‘Ä©a bổ sung trong mảng, để thay thế Ä‘Ä©a chết trong trÆ°á»ng hợp đó. RAID5 RAID5 thoả hiệp hữu Ãch tốc Ä‘á»™, sá»± đáng tin cáºy và sá»± thừa dÆ° dữ liệu. Mảng kiểu nà y chia tách tất cả các dữ liệu gá»i đến ra các lát, và phân phối chúng má»™t cách Ä‘á»u đặn trên tất cả trừ má»™t Ä‘Ä©a ra (tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID0). Khác vá»›i RAID0, mảng RAID5 cÅ©ng tÃnh thông tin tÃnh chẵn lẻ, mà được ghi và o Ä‘Ä©a còn lại. ÄÄ©a chẵn lẻ không phải tÄ©nh (có thì được gá»i là RAID4), nhÆ°ng biến đổi định kỳ, để thông tin tÃnh chẵn lẻ được phân phối Ä‘á»u đặn trên tất cả các Ä‘Ä©a. Nếu má»™t Ä‘Ä©a thất bại, phần thông tin còn thiếu vẫn có thể được tÃnh từ dữ liệu còn lại và tÃnh chẵn lẻ của nó. Mảng RAID5 phải bao gồm Ãt nhất ba phân vùng hoạt Ä‘á»™ng. Tuỳ chá»n bạn có thể gán má»™t Ä‘Ä©a bổ sung trong mảng, để thay thế Ä‘Ä©a chết trong trÆ°á»ng hợp đó. NhÆ° bạn thấy ở đây, mảng RAID5 có mức tin cáºy tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID1, còn là m Ãt sá»± thừa dÆ° hÆ¡n. Mặt khác, so vá»›i RAID0 nó có thể chạy cháºm hÆ¡n má»™t Ãt khi ghi dữ liệu, do tÃnh thông tin chẵn lẻ. RAID6 Mảng RAID6 tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID5 trừ nó sá» dụng hai thiết bị chẵn lẻ thay cho má»™t. Má»™t mảng RAID6 có khả năng phục hồi sau khi hai Ä‘Ä©a thất bại. RAID10 Mảng RAID10 kết hợp chức năng chia dữ liệu ra các lát (nhÆ° RAID0) và bảo tồn dữ liệu trùng (nhÆ° RAID1). Nó tạo n bản sao của dữ liệu gá»i đến, và phân phối chúng qua các phân vùng khác nhau để má»—i thiết bị chứa nhiá»u nhất má»™t bản sao. Giá trị mặc định của n là 2, nhÆ°ng nó có thể được đặt thà nh má»™t số khác trong chế Ä‘á»™ cấp cao. Số các phiên bản được dùng phải là Ãt nhất n. Mảng RAID10 có và i bố trà khác nhau để phân phối các bản sao dữ liệu. Mặc định là các bản sao ở gần. Bố trà các bản sao ở gần thì phân phối tất cả các bản sao theo khoảng cùng má»™t hiệu số trên má»i Ä‘Ä©a. Bố trà các bản sao ở xa thì phân phối tất cả các bản sao theo hiệu số khác nhau trên má»i Ä‘Ä©a. Bản sao ở hiệu số chỉ sao chép lát dữ liệu, không phải bản sao riêng. Mảng RAID10 có thể được dùng để gây ra sá»± đáng tin cáºy và sá»± thừa dÆ° mà không cần tÃnh chẵn lẻ. Äể tóm tắt: ┌──────┬────────┬────────┬──────────────────┬─────────────────────────────────┠│ │Thiết bị│Thiết bị│Vẫn còn hoạt Ä‘á»™ng │ │ │ Kiểu │ tối │phụ tùng│ sau khi Ä‘Ä©a thất │ Chá»— sẵn sà ng │ │ │ thiểu │ │ bại ? │ │ ├──────┼────────┼────────┼──────────────────┼─────────────────────────────────┤ │RAID0 │2 │không │không │KÃch cỡ của phân vùng nhá» nhất │ │ │ │ │ │được nhân số thiết bị trong RAID │ ├──────┼────────┼────────┼──────────────────┼─────────────────────────────────┤ │RAID1 │2 │tùy chá»n│có │KÃch cỡ của phân vùng nhá» nhất │ │ │ │ │ │trong RAID │ ├──────┼────────┼────────┼──────────────────┼─────────────────────────────────┤ │ │ │ │ │KÃch cỡ của phân vùng nhá» nhất │ │RAID5 │3 │tùy chá»n│có │nháºn lên (số thiết bị trong RAID │ │ │ │ │ │trừ má»™t) │ ├──────┼────────┼────────┼──────────────────┼─────────────────────────────────┤ │ │ │ │ │KÃch cỡ của phân vùng nhá» nhất │ │RAID6 │4 │tùy chá»n│có │nháºn lên (số thiết bị trong RAID │ │ │ │ │ │trừ hai) │ ├──────┼────────┼────────┼──────────────────┼─────────────────────────────────┤ │ │ │ │ │Tổng số các phiên bản chia cho số│ │RAID10│2 │tùy chá»n│có │các bản sao Ä‘oạn (mặc định là │ │ │ │ │ │hai) │ └──────┴────────┴────────┴──────────────────┴─────────────────────────────────┘ Muốn biết thêm vá» RAID kiểu phần má»m, hãy xem tà i liệu RAID phần má»m Thế Nà o Software RAID HOWTO. Äể tạo má»™t thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a, bạn cần phải chuẩn bị bằng cách đánh dấu các phân vùng đã muốn. (Là m nhÆ° thế trong trình partman, trong trình Ä‘Æ¡n Thiết láºp phân vùng nÆ¡i bạn nên chá»n mục Dùng là m: → khối tin váºt lý cho RAID.) Ghi chú Make sure that the system can be booted with the partitioning scheme you are planning. In general it will be necessary to create a separate file system for /boot when using RAID for the root (/) file system. Most boot loaders (including grub) do support mirrored (not striped!) RAID1, so using for example RAID5 for / and RAID1 for /boot can be an option. Sau đó, bạn nên chá»n mục Cấu hình RAID phần má»m trong trình Ä‘Æ¡n partman chÃnh. (Trình Ä‘Æ¡n nà y sẽ xuất hiện chỉ sau khi bạn đánh dấu Ãt nhất má»™t phân vùng sẽ được dùng là khối tin váºt lý cho RAID.) Trên mà n hình thứ nhất của tiện Ãch partman-md, Ä‘Æ¡n giản hãy chá»n mục Tạo thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a (MD). Bạn sẽ xem danh sách các thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a được há»— trợ, trong đó bạn nên chá»n má»™t thiết bị (v.d. RAID1). Kết quả phụ thuá»™c và o kiểu thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a bạn đã chá»n. • RAID0 là đơn giản -- bạn sẽ xem danh sách các phân vùng RAID sẵn sà ng, và công việc duy nhất của bạn là việc chá»n những phân vùng sẽ tạo thà nh thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a. • RAID1 phức tạp hÆ¡n má»™t chút. TrÆ°á»›c tiên, bạn sẽ được nhắc nháºp số các thiết bị hoạt Ä‘á»™ng và số các thiết bị bổ sung sẽ cá»™ng lại để là m thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a (MD). Sau đó, trong danh sách các phân vùng RAID sẵn sà ng, bạn cần phải chá»n những phân vùng nên hoạt Ä‘á»™ng, và những phân vùng là phụ tùng. Số đếm phân vùng đã chá»n phải bằng vá»›i số được cung cấp vá» trÆ°á»›c và i giây. Äừng lo lăng: nếu bạn là m lá»—i, chá»n số phân vùng khác, debian-installer không cho phép bạn tiếp tục cho đến khi bạn sá»a vấn Ä‘á». • RAID5 có thủ tục thiết láºp tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID1, trừ bạn cần phải sá» dụng Ãt nhất ba phân vùng hoạt Ä‘á»™ng. • RAID6 có thủ tục thiết láºp tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID1, trừ bạn cần thiết Ãt nhất bốn phân vùng hoạt Ä‘á»™ng. • RAID10 lại có thủ tục thiết láºp tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i RAID1 trừ trong chế Ä‘á»™ cấp cao. Trong chế Ä‘á»™ cấp cao, debian-installer sẽ nhắc bạn tạo bố trÃ. Bố trà có hai phần khác nhau. Phần trÆ°á»›c là kiểu bố trÃ: n (sao chép ở gần), hay f (bản sao ở xa), hay o (sao chép theo hiệu số). Phần sau là số các bản sao dữ liệu cần là m. Số nà y không thể vượt quá số các thiết bị hoạt Ä‘á»™ng, để phân phối má»—i bản sao trên má»™t Ä‘Ä©a riêng. Rất có thể sá» dụng đồng thá»i và i kiểu thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a (MD). Chẳng hạn, nếu bạn có ba Ä‘Ä©a cứng 200 GB cả dà nh cho thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a, má»—i Ä‘Ä©a chứa hai phân vùng 100 GB, trong trÆ°á»ng hợp nà y bạn có khả năng kết hợp phân vùng thứ nhất trên cả ba Ä‘Ä©a cứng để tạo RAID0 (phân vùng soạn thảo ảnh Ä‘á»™ng 300 GB nhanh) và sá» dụng ba phân vùng khác (2 hoạt Ä‘á»™ng và 1 phụ tùng) nhÆ° là RAID1 (phân vùng 100 GB hÆ¡i đáng tin cáºy cho /home). Sau khi bạn thiết láºp được các thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a, bạn có thể Kết thúc tiện Ãch partman-md để lùi lại vá» trình partman, để tạo hệ thống táºp tin trên các thiết bị Ä‘a Ä‘Ä©a má»›i, và gán cho chúng những thuá»™c tÃnh thÆ°á»ng nhÆ° Ä‘iểm lắp. 6.3.4.5. Cấu hình Bá»™ Quản lý Khối Tin Hợp Lý (LVM) Nếu bạn là m việc vá»›i máy tÃnh tại lá»›p quản trị hệ thống hay ngÆ°á»i dùng "cấp cao ", chắc là bạn đã xem trÆ°á»ng hợp mà phân vùng nà o (thÆ°á»ng Ä‘iá»u quan trá»ng nhất) không có đủ sức chứa còn rảnh, còn phân vùng khác nà o được dùng rất Ãt, nên bạn phải quản lý trÆ°á»ng hợp đó bằng cách di chuyển các thứ, tạo liên kết tượng trÆ°ng v.v. Äể tránh trÆ°á»ng hợp nhÆ° váºy, bạn có thể sá» dụng Bá»™ Quản Lý Khối Tin Hợp Lý (LVM). Nói Ä‘Æ¡n giản, bằng LVM bạn có thể kết hợp các phân vùng (khối tin váºt lý trong thuáºt ngữ LVM) để tạo má»™t Ä‘Ä©a ảo (được gá»i nhÆ° là nhóm khối tin), mà do đó có thể được chia cho nhiá»u phân vùng ảo (khối tin hợp lý). Äiểm có Ãch là khối tin hợp lý (và các nhóm khối tin cÆ¡ sở) có thể chiá»u dà i qua và i Ä‘Ä©a váºt lý. NhÆ° thế thì khi bạn thấy biết cần thiết sức chứa thêm cho phân vùng /home 160GB cÅ©, bạn có thể thêm Ä‘Æ¡n giản má»™t Ä‘Ä©a 300GB má»›i và o máy tÃnh, nối lại nó vá»›i nhóm khối tin tồn tại, rồi thay đổi kÃch cỡ của khối tin hợp lý chứa hệ thống táºp tin /home và thì đấy -- các ngÆ°á»i dùng lại có chá»— còn rảnh trên phân vùng 460GB đã gia hạn. (Mẫu nà y là hÆ¡i Ä‘Æ¡n giản.) Có thông tin chi tiết trong tà i liệu LVM Thế Nà o LVM HOWTO. Tiến trình thiết láºp LVM trong debian-installer là hÆ¡i Ä‘Æ¡n giản, hoà n toà n được há»— trợ bên trong partman. Äầu tiên, bạn cần phải đánh dấu (những) phân vùng cần dùng nhÆ° là khối tin váºt lý cho LVM.. (Là m nhÆ° thế trong trình Ä‘Æ¡n Thiết láºp phân vùng nÆ¡i bạn nên chá»n mục Dùng là m: → khối tin váºt lý cho LVM.) Cảnh báo Be aware: the new LVM setup will destroy all data on all partitions marked with an LVM type code. So, if you already have an LVM on some of your disks, and want to install Debian additionally to that machine, the old (already existing) LVM will be wiped out! The same counts for partitions, which are (for any reason) misleadingly marked with an LVM type code, but contain something different (like an encrypted volume). You need to remove such disks from the system, before performing a new LVM setup! Khi bạn trở vá» mà n hình partman chÃnh, bạn sẽ xem má»™t tùy chá»n má»›i Cấu hình Bá»™ Quản lý Khốà tin Hợp lý. Khi bạn chá»n mục đó, tiến trình sẽ nhắc bạn xác nháºn thay đổi nà o sắp là m trong bảng phân vùng, sau đó sẽ hiển thị trình Ä‘Æ¡n cấu hình LVM. Bên trên trình Ä‘Æ¡n có hiển thị má»™t bản tóm tắt cấu hình LVM. Trình Ä‘Æ¡n chÃnh nó tùy thuá»™c ngữ cảnh, chỉ hiển thị những hà nh Ä‘á»™ng hợp lệ. Những hà nh Ä‘á»™ng có thể là : • Hiển thị chi tiết cấu hình: hiển thị cấu trúc thiết bị LVM, các tên và kÃch cỡ của khối tin hợp lý, v.v. • Tạo nhóm khối tin • Tạo khối tin hợp lệ • Xóa nhóm khối tin • Xóa khối tin hợp lệ • Kéo dà i nhóm khối tin • Giảm nhóm khối tin • Kết thúc: trở vá» mà n hình partman chÃnh Hãy sá» dụng những tùy chá»n trong trình Ä‘Æ¡n đó để tạo má»™t nhóm khối tin, rồi tạo các khối tin hợp lý bên trong nó. Sau khi bạn lùi lại vá» mà n hình partman chÃnh, khối tin hợp lý đã tạo nà o sẽ được hiển thị đúng nhÆ° phân vùng chuẩn (bạn cÅ©ng nên thao tác nó nhÆ° váºy). 6.3.4.6. Cấu hình khối tin được máºt mã debian-installer cho bạn khả năng thiết láºp khối tin được máºt mã. Má»—i táºp tin bạn ghi và o phân vùng nhÆ° váºy được lÆ°u máºt mã ngay và o thiết bị đó. Chỉ ngÆ°á»i dùng nháºp cụm từ máºt khẩu được nháºp để tạo phân vùng gốc có quyá»n truy cáºp dữ liệu đã máºt mã trên nó. TÃnh năng nà y bảo vệ dữ liệu nhạy cảm, trong trÆ°á»ng hợp máy tÃnh xách tay hay Ä‘Ä©a cứng bị mất cắp. Kẻ trá»™m có thể truy cáºp Ä‘Ä©a cứng má»™t cách váºt lý, nhÆ°ng mà nếu ta không biết cụm từ máºt khẩu đúng, dữ liệu nằm trên Ä‘Ä©a cứng sẽ hình nhÆ° ký tá»± ngẫu nhiên thôi. The two most important partitions to encrypt are: the home partition, where your private data resides, and the swap partition, where sensitive data might be stored temporarily during operation. Of course, nothing prevents you from encrypting any other partitions that might be of interest. For example /var where database servers, mail servers or print servers store their data, or /tmp which is used by various programs to store potentially interesting temporary files. Some people may even want to encrypt their whole system. Generally the only exception here is the /boot partition which must remain unencrypted, because historically there was no way to load the kernel from an encrypted partition. (GRUB is now able to do that, but debian-installer currently lacks native support for encrypted /boot. The setup is therefore covered in a separate document.) Ghi chú Ghi chú rằng phân vùng được máºt mã có hiệu suất Ãt hÆ¡n phân vùng không máºt mã, vì dữ liệu cần phải được giải máºt mã hay máºt mã trong má»—i việc Ä‘á»c hay ghi. Tác Ä‘á»™ng hiệu suất phụ thuá»™c và o tốc Ä‘á»™ của CPU, kiểu máºt mã và độ dà i của khoá. Äể sá» dụng khả năng máºt mã, bạn cần phải tạo má»™t phân vùng má»›i bằng cách chá»n má»™t phần sức chứa còn rảnh trong trình Ä‘Æ¡n phân vùng chÃnh. Hoặc có thể chá»n má»™t phân vùng tồn tại (v.d. má»™t phân vùng chuẩn, má»™t khối tin hợp lý LVM hay má»™t khối tin RAID). Trong trình Ä‘Æ¡n Thiết láºp phân vùng, bạn cần chá»n mục khối tin váºt lý cho sá»± máºt mã tại tùy chá»n Dùng là m:. Trình Ä‘Æ¡n lúc đó thay đổi để hiển thị và i tùy chá»n máºt mã cho phân vùng đó. The encryption method supported by debian-installer is dm-crypt (included in newer Linux kernels, able to host LVM physical volumes). Let's have a look at the options available when you select encryption via Device-mapper (dm-crypt). As always: when in doubt, use the defaults, because they have been carefully chosen with security in mind. Máºt mã: aes Tùy chá»n nà y cho bạn khả năng chá»n thuáºt toán máºt mã (cipher) sẽ được dùng để máºt mã dữ liệu nằm trên phân vùng đó. debian-installer hiện thá»i há»— trợ những thuáºt toán máºt mã khối nà y: aes, blowfish, serpent, twofish. Khả năng của má»—i thuáºt toán ở ngoại phạm vị của tà i liệu nà y, nhÆ°ng mà thông tin có thê giúp đỡ bạn quyết định là trong năm 2000, AES được chá»n bởi Viện Tiêu Chuẩn và Kỹ Thuáºt Quốc Gia Mỹ (American National Institute of Standards and Technology) là thuáºt toán máºt mã tiêu chuẩn để bảo vệ thông tin nhạy cảm trong thế ká»· thứ hai mÆ°Æ¡i mốt. Dà i khoá:256 Ở đây bạn có khả năng xác định Ä‘á»™ dà i của khoá máºt mã. Khoá dà i hÆ¡n thÆ°á»ng máºt mã mạnh hÆ¡n. Mặt khác, khoá dà i hÆ¡n thÆ°á»ng cÅ©ng giảm hiệu suất. Những Ä‘á»™ dà i khoá sẵn sà ng phụ thuá»™c và o thuáºt toán máºt mã. Thuáºt toán IV: xts-plain64 Thuáºt toán Véc-tÆ¡ sở khởi hay IV được dùng khi máºt mã để đảm bảo việc áp dụng thuáºt toán cho cùng má»™t Ä‘oạn thô vá»›i cùng má»™t khoá sẽ luôn luôn tạo Ä‘oạn máºt mã duy nhất. Mục Ä‘Ãch là chặn ngÆ°á»i tấn công suy luáºn thông tin nà o ra mẫu xảy ra nhiá»u lần trong dữ liệu đã máºt mã. Trong những xen kẽ được cung cấp, xts-plain64 hiện thá»i khó nhất bị tấn công bằng cách được biết. Hãy dùng xen kẽ khác chỉ khi bạn cần phải chắc là tÆ°Æ¡ng thÃch vá»›i hệ thống được cà i đặt trÆ°á»›c mà không có khả năng dùng thuáºt toán má»›i hÆ¡n. Khoá máºt mã: Cụm từ máºt khẩu Ở đây bạn có thể chá»n kiểu khoá máºt mã cho phân vùng nà y. Cụm từ máºt khẩu Khoá máºt mã sẽ được tÃnh^[9] dá»±a và o cụm từ máºt khẩu bạn có thể nháºp và o lúc sau trong tiến trình. Khoá ngẫu nhiên Má»™t khoá máºt mã má»›i sẽ được tạo ra từ dữ liệu ngẫu nhiên khi nà o bạn thá» lắp phân vùng được máºt mã. Tức là khi nà o tắt máy tÃnh, ná»™i dung của phân vùng nà y sẽ bị mất khi khoá bị xoá bá» ra bá»™ nhá»›. (Tất nhiên, bạn có thể thá» Ä‘oán khoá đó, dùng chÆ°Æ¡ng trình Ä‘oán, sá»± tấn công sức mạnh vÅ© phu, nhÆ°ng mà nếu thuáºt toán máºt mã không có sở Ä‘oản chÆ°a được biết, sá»± tấn công kiểu nà y không thể thà nh công trong Ä‘á»i sống của bạn.) Khoá ngẫu nhiên có Ãch đối vá»›i phân vùng trao đổi, vì bạn không cần nhá»› cụm từ máºt khẩu hoặc nhá»› xoá sạch thông tin nhạy cảm ra phân vùng trao đổi trÆ°á»›c khi tắt máy tÃnh. Tuy nhiên, bạn sẽ cÅ©ng không có khả năng dùng chức năng "ngÆ°ng đến Ä‘Ä©a" (suspend-to-disk) do hạt nhân Linux má»›i hÆ¡n cung cấp, vì không thể phục hồi dữ liệu được ngÆ°ng đã được ghi và o phân vùng trao đổi, khi khởi Ä‘á»™ng lại. Xoá bá» dữ liệu : có Quyết định nếu ná»™i dung của phân vùng nà y nên được ghi đè bằng dữ liệu ngẫu nhiên trÆ°á»›c khi thiết láºp máºt mã. Khuyên bạn dùng tÃnh năng nà y, nếu không thì ngÆ°á»i tấn công có thể tÃm biết phần nà o của phân vùng Ä‘ang được dùng hay không. HÆ¡n nữa, tÃnh năng nà y là m cho khó hÆ¡n việc phục hồi dữ liệu còn lại của bản cà i đặt trÆ°á»›c.^[10]. Sau khi bạn chá»n những tham số thÃch hợp vá»›i những phân vùng đã máºt mã, hãy trở vá» trình Ä‘Æ¡n phân vùng chÃnh. Lúc đó, nên có má»™t mục trình Ä‘Æ¡n má»›i: Cấu hình khối tin đã máºt mã. Sau khi chá»n nó, bạn sẽ được nhắc xác nháºn việc xoá bá» dữ liệu nằm trên phân vùng nà o được đánh dấu để bị xoá sạch, cÅ©ng có lẽ má»™t số hà nh Ä‘á»™ng khác, nhÆ° việc ghi má»™t bảng phân vùng má»›i. Äối vá»›i phân vùng lá»›n, có thể kéo dà i má»™t lát. Sau đó, bạn sẽ được nhắc nháºp má»™t cụm từ máºt khẩu cho phân vùng nà o được cấu hình để sá» dụng nó. Cụm từ máºt khẩu tốt: • có Ä‘á»™ dà i hÆ¡n 8 ký tá»± (dà i hÆ¡n là mạnh hÆ¡n) • phối hợp vá»›i nhau cả chữ hoa/thÆ°á»ng, chữ số và ký tá»± khác • không chứa từ nà o nằm trong từ Ä‘iển, hay từ nà o liên quan dá»… đến bạn (v.d. ngà y sinh, sở thÃch, tên của gia đình hay bạn bè): không chứa từ nà o chÆ°Æ¡ng trình có thể tìm kiếm hoặc ngÆ°á»i khác có thể Ä‘oán. Cảnh báo TrÆ°á»›c khi nháºp cụm từ máºt khẩu nà o, bạn nên chắc là bà n phÃm được cấu hình đúng, để tạo ra những ký tá»± thÃch hợp. Nếu chÆ°a chắc, bạn có thể chuyển đổi sang bà n giao tiếp ảo thứ hai, rồi gõ má»™t số chữ tại dấu nhắc. Sá»± thá» ra nà y đảm bảo bạn sẽ không bị ngạc nhiên sau nà y, chẳng hạn bằng cách thá» nháºp cụm từ máºt khẩu bằng bố trà bà n phÃm tiếng Việt, khi bạn đã sá» dụng bố trà tiếng Anh (hay bố trà tiếng Việt khác) để nháºp cụm từ máºt khẩu gốc trong khi cà i đặt. Có lẽ bạn đã chuyển đổi sang bố trà khác và o lúc nà o trong tiến trình cà i đặt, hoặc bố trà thÆ°á»ng dùng chÆ°a được thiết láºp khi bạn nháºp cụm từ máºt khẩu cho hệ thống táºp tin gốc. Khuyên bạn luôn luôn kiểm tra xem bố trà bà n phÃm nà o được dùng, trÆ°á»›c khi nháºp máºt khẩu kiểu nà o. Nếu bạn đã chá»n dùng phÆ°Æ¡ng pháp khác vá»›i cụm từ máºt khẩu để tạo những khoá máºt mã, chúng sẽ được tạo ra và o lúc nà y. Vì hạt nhân có lẽ chÆ°a táºp hợp đủ dữ liệu ngẫu nhiên trong giai Ä‘oạn cà i đặt sá»›m nà y, tiến trình nà y có thể mất nhiá»u thá»i gian. Bạn có thể tăng tốc Ä‘á»™ bằng cách tạo ra dữ liệu ngẫu nhiên: v.d. bấm phÃm ngẫu nhiên, hoặc chuyển đổi sang trình bao trên bà n giao tiếp ảo thứ nhất rồi tạo ra giao thông trên mạng và đĩa (tải vá» táºp tin, nạp táºp tin lá»›n và o / dev/null). Tiến trình nà y được lặp lại cho má»—i phân vùng cần máºt mã. After returning to the main partitioning menu, you will see all encrypted volumes as additional partitions which can be configured in the same way as ordinary partitions. The following example shows a volume encrypted via dm-crypt. Encrypted volume (sda2_crypt) - 115.1 GB Linux device-mapper #1 115.1 GB F ext3 Now is the time to assign mount points to the volumes and optionally change the file system types if the defaults do not suit you. Pay attention to the identifiers in parentheses (sda2_crypt in this case) and the mount points you assigned to each encrypted volume. You will need this information later when booting the new system. The differences between the ordinary boot process and the boot process with encryption involved will be covered later in Phần 7.2, "Gắn kết khối tin đã máºt mã". Má»™t khi bạn thấy sÆ¡ đồ phân vùng là ổn thoả, hãy tiếp tục cà i đặt. 6.3.5. Cà i đặt Hệ thống CÆ¡ bản Mặc dù giai Ä‘oạn nà y là đơn giản nhất, nó chiếm má»™t phần đáng kể của tiến trình cà i đặt vì nó tải vá», thẩm tra và giải nén toà n bá»™ hệ thống cÆ¡ bản. Nếu máy tÃnh hay sá»± kết nối mạng của bạn có chạy cháºm, giai Ä‘oạn nà y có thể kéo dà i má»™t lát. Trong khi cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản, các thông Ä‘iệp vá» cách giải nén gói và thiết láºp được chuyển tiếp tá»›i thiết bị cuối tty4. Có thể truy cáºp nó bằng cách bấm tổ hợp phÃm Alt trái+F4, và lùi lại vá» tiến trình cà i đặt chÃnh bằng Alt trái+ F1. Các thông Ä‘iệp kiểu giải nén/thiết láºp được tạo ra trong giải Ä‘oạn nà y cÅ©ng được lÆ°u và o bản ghi hệ thống /var/log/syslog. Bạn vẫn có khả năng kiểm tra những thông Ä‘iệp ở đó nếu tiến trình cà i đặt được chạy qua bà n giao tiếp nối tiếp. Trong khi cà i đặt cÆ¡ bản, má»™t hạt nhân Linux sẽ được cà i đặt. Tại Æ°u tiên mặc định, trình cà i đặt sẽ chá»n cho bạn hạt nhân khá»›p tốt nhất phần cứng của bạn. Trong chế Ä‘á»™ Æ°u tiên thấp hÆ¡n, bạn có khả năng chá»n trong danh sách các hạt nhân có sẵn. Khi gói phần má»m được cà i đặt dùng hệ thống quản lý gói thì mặc định là nó cÅ©ng cà i đặt những gói do gói đó khuyến khÃch. Các gói khuyến khÃch không phải cần thiết cho chức năng lõi của phần má»m được chá»n, nhÆ°ng mà chúng có phải tăng cÆ°á»ng phần má»m đó thì (theo ý kiến của nhà duy trì gói) bình thÆ°á»ng nên được cà i đặt cùng vá»›i phần má»m đó. Ghi chú Vì lý do kỹ thuáºt, gói nà o được cà i đặt trong khi cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản thì được cà i đặt mà không có các gói "Khuyến khÃch" tÆ°Æ¡ng ứng. Quy tắc nêu trên chỉ có hiệu lá»±c sau thá»i Ä‘iểm nà y trong quá trình cà i đặt. 6.3.6. Cà i đặt phần má»m thêm Ở Ä‘iểm thá»i nà y, bạn có má»™t hệ thống có Ãch nhÆ°ng còn bị hạn chế. Phần lá»›n ngÆ°á»i dùng sẽ muốn cà i đặt thêm phần má»m và o hệ thống, để Ä‘iá»u hưởng tinh nó để tÆ°Æ¡ng thÃch vá»›i những nhu cầu của há», và trình cà i đặt cung cấp khả năng đó. BÆ°á»›c nà y có thể mất ngay cả lâu hÆ¡n tiến trình cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản nếu máy tÃnh hay mạng có chạy cháºm. 6.3.6.1. Cấu hình apt One of the tools used to install packages on a Debian GNU/Linux system is the program apt, from the apt package^[11]. Other front-ends for package management, like aptitude and synaptic, are also in use. These front-ends are recommended for new users, since they integrate some additional features (package searching and status checks) in a nice user interface. ChÆ°Æ¡ng trình apt phải được cấu hình để biết cần lấy gói từ đâu. Kết quả của việc cấu hình nà y được ghi và o táºp tin /etc/apt/sources.list, và bạn có thể xem lại nó và sá»a đổi nó sau khi cà i đặt xong. Nếu bạn Ä‘ang cà i đặt ở mức Æ°u tiên mặc định, trình cà i đặt sẽ tá»± Ä‘á»™ng quản lý phần lá»›n tiến trình cấu hình, dá»±a và o phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt bạn dùng và có thể dùng các sá»± chá»n bạn đã là m trÆ°á»›c. Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, trình cà i đặt sẽ tá»± Ä‘á»™ng thêm má»™t máy nhân bản bảo máºt và , nếu bạn Ä‘ang cà i đặt bản phát hà nh ổn định, má»™t máy nhân bản cho dịch vụ cáºp nháºt "stable-updates". If you are installing at a lower priority (e.g. in expert mode), you will be able to make more decisions yourself. You can choose whether or not to use the security and/or stable-updates services, and you can choose to add packages from the "contrib", "non-free", and "non-free-firmware" sections of the archive. 6.3.6.1.1. Installing from more than one CD or DVD image If you are installing from a CD or DVD image that is part of a larger set, the installer will ask if you want to scan additional installation media. If you have such additional media available, you probably want to do this so the installer can use the packages included on them. If you do not have any additional media, that is no problem: using them is not required. If you also do not use a network mirror (as explained in the next section), it can mean that not all packages belonging to the tasks you select in the next step of the installation can be installed. Ghi chú Packages are included on CD and DVD images in the order of their popularity. This means that for most uses only the first image of a set is needed and that only very few people actually use any of the packages included on the last images of a set. CÅ©ng nghÄ©a là lãng phà tiá»n khi tải xuống và chép ra má»™t táºp hợp Ä‘Ä©a CD hoà n toà n, vì phần lá»›n gói đó vô Ãch cho bạn. Trong háºu hết trÆ°á»ng hợp Ä‘á»u, hữu hiệu hÆ¡n nếu bạn lấy chỉ 3-8 Ä‘Ä©a CD đầu tiên, rồi cà i đặt bất ký gói thêm nà o cần thiết từ Internet qua máy nhân bản. CÅ©ng váºy vá»›i táºp hợp Ä‘Ä©a DVD: Ä‘Ä©a DVD đầu tiên, hoặc có lẽ hai Ä‘Ä©a DVD đầu tiên, sẽ cung cấp tất cả các gói cần thiết. If you do scan multiple installation media, the installer will prompt you to exchange them when it needs packages from one that isn't currently in the drive. Note that only discs that belong to the same set should be scanned. The order in which they are scanned does not really matter, but scanning them in ascending order will reduce the chance of mistakes. 6.3.6.1.2. Sá» dụng máy nhân bản mạng Má»™t câu sẽ được há»i trong phần lá»›n tiến trình cà i đặt là có nên dùng máy nhân bản mạng là m nguồn gói, hay không. Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, trả lá»i mặc định là tốt, nhÆ°ng vẫn có má»™t số ngoại lệ. If you are not installing from a full CD/DVD image, you really should use a network mirror as otherwise you will end up with only a very minimal system. However, if you have a limited Internet connection it is best not to select the desktop task in the next step of the installation. If you are installing from a single full CD image, using a network mirror is not required, but is still strongly recommended because a single CD image contains only a fairly limited number of packages. If you have a limited Internet connection it may still be best to not select a network mirror here, but to finish the installation using only what's available on the CD image and selectively install additional packages after the installation (i.e. after you have rebooted into the new system). If you are installing from DVD, any packages needed during the installation should be present on the first DVD image. Use of a network mirror is optional. One advantage of adding a network mirror is that updates, that have occurred since the CD/DVD images were created and have been included in a point release, will become available for installation, thus extending the life of your CD/DVD set without compromising the security or stability of the installed system. In summary: selecting a network mirror is generally a good idea, except if you do not have a good Internet connection. If the current version of a package is available from installation media, the installer will always use that. The amount of data that will be downloaded if you do select a mirror thus depends on 1. những tác vụ bạn chá»n trong bÆ°á»›c tiếp theo của tiến trình cà i đặt, 2. những gói nà o cần thiết cho các tác vụ đó, 3. which of those packages are present on the installation media you have scanned, and 4. whether any updated versions of packages included on the installation media are available from a mirror (either a regular package mirror, or a mirror for security or stable-updates). Note that the last point means that, even if you choose not to use a network mirror, some packages may still be downloaded from the Internet if there is a security or stable-updates update available for them and those services have been configured. 6.3.6.1.3. Choosing a network mirror Unless you chose not to use a network mirror, you will be presented with a list of network mirrors based upon your country selection earlier in the installation process. Choosing the offered default is usually fine. The offered default is deb.debian.org, which is not a mirror itself but will redirect to a mirror that should be up-to-date and fast. These mirrors support TLS (https protocol) and IPv6. This service is maintained by the Debian System Administration (DSA) team. A mirror can also be specified by hand by choosing "enter information manually" . You can then specify a mirror host name and an optional port number. This actually has to be a URL base, i.e. when specifying an IPv6 address, one has to add square brackets around it, for instance "[2001:db8::1]". If your computer is on an IPv6-only network (which is probably not the case for the vast majority of users), using the default mirror for your country might not work. All the mirrors in the list are reachable via IPv4, but only some of them can be used via IPv6. As connectivity of individual mirrors can change over time, this information is not available in the installer. If there is no IPv6 connectivity for the default mirror for your country, you can either try some of the other mirrors offered to you or choose the "enter information manually" option. You can then specify "ftp.ipv6.debian.org" as the mirror name, which is an alias for a mirror available via IPv6, although it will probably not be the fastest possible one. 6.3.6.2. Lá»±a chá»n và Cà i đặt Phần má»m Trong tiến trình cà i đặt, bạn có dịp chá»n phần má»m thêm cần cà i đặt. HÆ¡n là chá»n má»—i gói phần má»m riêng trong 96607 gói sẵn sà ng, giai Ä‘oạn nà y của tiến trình cà i đặt táºp trung và o công việc chá»n và cà i đặt táºp hợp phần má»m định sẵn để thiết láºp nhanh máy tÃnh của bạn để thá»±c hiện nhiá»u tác vụ khác nhau. These tasks loosely represent a number of different jobs or things you want to do with your computer, such as "Desktop environment", "Web server", or "SSH server"^[12]. Phần D.2, "Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc" lists the space requirements for the available tasks. Má»™t số tác vụ nà o đó có thể được chá»n sẵn, dá»±a và o các đặc tÃnh của máy tÃnh và o đó bạn Ä‘ang cà i đặt hệ thống. Không đồng ý vá»›i các sá»± chá»n nà y thì bạn vẫn có khả năng bá» chá»n Ä‘iá»u nà o. Tại Ä‘iểm thá»i nà y, bạn ngay cả có thể chá»n không cà i đặt gì cả. Mẹo Trong giao diện ngÆ°á»i dùng chuẩn của trình cà i đặt, bạn có thể sá» dụng phÃm dà i để (bá») chá»n công việc nà o. Ghi chú The "Desktop environment" task will install a graphical desktop environment. By default, debian-installer installs the Gnome desktop environment. It is possible to interactively select a different desktop environment during the installation. It is also possible to install multiple desktops, but some combinations of desktop may not be co-installable. Note that this will only work if the packages needed for the desired desktop environment are actually available. If you are installing using a single full CD image, they will possibly need to be downloaded from a network mirror as they might not be available on the CD image due to its limited amount of space. Installing any of the available desktop environments this way should work fine if you are using a DVD image or any other installation method. The various server tasks will install software roughly as follows. Web server: apache2; SSH server: openssh. Công việc "Hệ thống chuẩn" thì cà i đặt bất cứ gói nà o có mức Æ°u tiên "chuẩn". Các gói nà o bao gồm rất nhiá»u tiện Ãch thÆ°á»ng dùng mà bình thÆ°á»ng sẵn sà ng trên bất cứ hệ thống Linux/UNIX nà o. Không tắt công việc nà y nếu bạn không biết cách sá» dụng. Trong khi chá»n ngôn ngữ, nếu má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định khác vá»›i "C" được chá»n (v.d. « vi.UTF-8 ») thì tasksel kiểm tra có công việc địa phÆ°Æ¡ng hoá nà o được xác định cho miá»n địa phÆ°Æ¡ng đó (v.d. « Tiếng Việt ») và tá»± Ä‘á»™ng thá» cà i đặt những gói địa phÆ°Æ¡ng hoá có liên quan. Gồm có (v.d.) gói chứa danh sách từ hay phông chữ đặc trÆ°ng ngôn ngữ của bạn. Nếu má»™t môi trÆ°á»ng là m việc được chá»n thì cÅ©ng cà i đặt các gói địa phÆ°Æ¡ng hoá thÃch hợp (nếu có). Má»™t khi chá»n các tác vụ, hãy bấm Continue. Tại thá»i Ä‘iểm nà y, chÆ°Æ¡ng trình apt sẽ cà i đặt các gói thuá»™c vá» những tác vụ đã chá»n. Nếu má»™t chÆ°ng trình nà o đó cần thêm thông tin từ ngÆ°á»i dùng, nó sẽ nhắc bạn trong quá trình nà y. Ghi chú rằng công việc « Môi trÆ°á»ng là m việc » rất lá»›n. Äặc biệt khi cà i đặt từ Ä‘Ä©a CD-ROM chuẩn cÅ©ng vá»›i máy nhân bản cho các gói không nằm trên Ä‘Ä©a CD-ROM, trình cà i đặt có thể lấy rất nhiá»u gói qua mạng. Kết nối Mạng chạy hÆ¡i cháºm thì việc nà y mất nhiá»u thá»i gian. Không có tùy chá»n dừng chạy tiến trình cà i đặt gói má»™t khi khởi chạy được. Ngay cả khi các gói nằm trên Ä‘Ä©a CD-ROM, trình cà i đặt vẫn còn có thể lấy từ máy nhân bản nếu máy nhân bản có gói phiên bản má»›i hÆ¡n Ä‘iá»u trên Ä‘Ä©a CD-ROM. Nếu bạn Ä‘ang cà i đặt bản phân phối ổn định (stable), trÆ°á»ng hợp nà y có thể xảy ra sau khi phân phối bản « Ä‘iểm » (bản cáºp nháºt bản phân phối ổn định chÃnh). Còn nếu bạn Ä‘ang cà i đặt bản phân phối thá» ra (testing), nó có thể xảy ra nếu bạn sá» dụng ảnh cÅ©. 6.3.7. Cho hệ thống khả năng khởi Ä‘á»™ng If you are installing a diskless workstation, obviously, booting off the local disk isn't a meaningful option, and this step will be skipped. 6.3.7.1. Phát hiện hệ Ä‘iá»u hà nh khác TrÆ°á»›c khi cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, trình cà i đặt sẽ thá» dò tìm hệ Ä‘iá»u hà nh khác được cà i đặt trên cùng má»™t máy. Tìm được má»™t hệ Ä‘iá»u hà nh được há»— trợ thì nó thông báo cho bạn trong bÆ°á»›c cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, và máy tÃnh cÅ©ng được cấu hình để khởi Ä‘á»™ng hệ Ä‘iá»u hà nh khác đó, thêm và o Debian. Ghi chú rằng nhiá»u hệ Ä‘iá»u hà nh khởi Ä‘á»™ng trên cùng má»™t máy chÆ°a được hiểu hoà n toà n. Cách há»— trợ tá»± Ä‘á»™ng khả năng phát hiện và thiết láºp bá»™ tải khởi Ä‘á»™ng để khởi Ä‘á»™ng hệ Ä‘iá»u hà nh khác có thay đổi theo kiến trúc và ngay cả theo kiến trúc phụ. Nếu nó không hoạt Ä‘á»™ng được, bạn nên xem tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn sá» dụng bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng riêng để tìm thông tin thêm. 6.3.7.2. Install the Grub Boot Loader on the drive The amd64 boot loader is called "grub". Grub is a flexible and robust boot loader and a good default choice for new users and old hands alike. By default, grub will be installed on the UEFI partition/the Boot Record of the primary drive, where it will take over complete control of the boot process. If you prefer, you can install it elsewhere. See the grub manual for complete information. Không muốn cà i đặt GRUB thì bấm Go Back để trở vá» trình Ä‘Æ¡n chÃnh, và từ đó, chá»n bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng đã muốn. 6.3.7.3. Tiếp tục không có bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng Tùy chá»n nà y có thể được dùng để là m xong tiến trình cà i đặt ngay cả khi không có bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng cần cà i đặt, hoặc vì kiến trúc/kiến trúc phụ không cung cấp, hoặc vì không muốn nó (v.d. bạn sẽ dùng bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng đã có). Nếu bạn định tá»± cấu hình bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, bạn nên kiểm tra xem tên của hạt nhân đã được cà i đặt và o /target/boot. Bạn cÅ©ng nên kiểm tra xem nếu thÆ° mục đó chứa initrd không; nếu có, bạn rất có thể phải báo bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng sá» dụng nó. Thông tin khác cần thiết là tên Ä‘Ä©a và phân vùng đã chá»n cho hệ thống táºp tin /, và nếu bạn đã chá»n cà i đặt /boot và o phân vùng riêng, tên hệ thống táºp tin / boot. 6.3.8. Cà i đặt xong Äây là bÆ°á»›c cuối cùng trong tiến trình cà i đặt Debian, trong đó trình cà i đặt sẽ là m bất cứ công việc nà o còn lại. Phần lá»›n là là m sạch sau debian-installer. 6.3.8.1. Äặt đồng hồ hệ thống Có lẽ trình cà i đặt sẽ há»i bạn nếu đồng hồ của máy tÃnh được đặt thà nh thá»i gian thế giá»›i (UTC) không. Bình thÆ°á»ng trình đó tránh há»i câu nà y, nếu có thể, và thá» tÃnh biết nếu đồng hồ được đặt thà nh thá»i gian thế giá»›i (UTC) dá»±a và o thứ nhÆ° hệ Ä‘iá»u hà nh khác đã được cà i đặt. Ở chế Ä‘á»™ nhà chuyên môn, bạn lúc nà o cÅ©ng có khả năng chá»n nếu đồng hồ của máy tÃnh được đặt thà nh thá»i gian thế giá»›i (UTC) không. Hệ thống (cÅ©ng) chạy DOS hay Windows thÆ°á»ng được đặt thà nh giá» cục bá»™. Nếu bạn muốn khởi Ä‘á»™ng đôi, hãy chá»n giá» cục bá»™ hÆ¡n UTC. Ở Ä‘iểm thá»i nà y, debian-installer sẽ cÅ©ng thá» lÆ°u thá»i gian hiện thá»i và o đồng hồ phần cứng của hệ thống. Việc nà y sẽ được là m theo hoặc UTC hoặc giá» cục bá»™, phụ thuá»™c và o sá»± chá»n má»›i là m. 6.3.8.2. Khởi Ä‘á»™ng lại hệ thống You will be prompted to remove the boot media (CD, USB stick, etc) that you used to boot the installer. After that the system will be rebooted into your new Debian system. 6.3.9. Khắc phục sá»± số Những thà nh phần được liệt kê trong phần nà y thÆ°á»ng không được dùng trong tiến trình cà i đặt, vì chúng đợi phÃa sau để giúp đỡ ngÆ°á»i dùng nếu há» gặp khó khăn. 6.3.9.1. LÆ°u bản ghi cà i đặt Cà i đặt thà nh công thì các táºp tin theo dõi được tạo trong tiến trình cà i đặt sẽ được tá»± Ä‘á»™ng lÆ°u và o thÆ° mục /var/log/installer/ trong hệ thống Debian má»›i. Choosing Save debug logs from the main menu allows you to save the log files to a USB stick, network, hard disk, or other media. This can be useful if you encounter fatal problems during the installation and wish to study the logs on another system or attach them to an installation report. 6.3.9.2. Sá» dụng trình bao và xem bản ghi Có và i phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau cho bạn sá» dụng để tuy cấp trình bao trong khi chạy tiến trình cà i đặt. Trên phần lá»›n hệ thống, nếu bạn không cà i đặt qua bà n giao tiếp nối tiếp, phÆ°Æ¡ng pháp dá»… nhất là chuyển đổi sang bà n giao tiếp ảo thứ hai bằng cách bấm tổ hợp phÃm Alt trái+F2^[13] (trên bà n phÃm Mac, tổ hợp phÃm option+F2: các máy Mac má»›i hÆ¡n cÅ©ng có từ « alt » trên phÃm option.). Rồi bấm tổ hợp phÃm Alt trái+F1 để trở vá» bá»™ cà i đặt chÃnh nó. Äối vá»›i trình cà i đặt đồ há»a, xem thêm Phần 6.1.1, "Using the graphical installer". Nếu bạn không thể chuyển đổi bà n giao tiếp, trình Ä‘Æ¡n chÃnh cÅ©ng có mục Chạy trình bao có thể dùng để khởi chạy má»™t trình bao. Bạn có thể tá»›i trình Ä‘Æ¡n chÃnh từ phần lá»›n há»™p thoại, bằng cách bấm cái nút Go Back má»™t hay nhiá»u lần. Gõ lệnh exit (thoát) để đóng trình bao, và trở vá» trình cà i đặt. Và o lúc nà y, bạn được khởi Ä‘á»™ng từ Ä‘Ä©a RAM nên có sẵn má»™t bá»™ tiện Ãch UNIX bị hạn chế để sá» dụng. Có thể xem các chÆ°Æ¡ng trình sẵn sà ng bằng cách chạy lệnh ls /bin /sbin /usr/bin /usr/sbin (ls = liệt kê) hay help (trợ giúp). Trình bao nà y là bá»™ nhái trình bao Bourne tên ash có má»™t số tÃnh năng tốt đẹp nhÆ° khả năng tá»± Ä‘á»™ng gõ và lược sá». Äể soạn thảo và xem táºp tin, hãy dùng trình soạn thảo văn bản nano. Các táºp tin ghi lÆ°u cho hệ thống cà i đặt nằm trong thÆ° mục /var/log. Ghi chú Mặc dù bạn có thể sá» dụng bất cứ lệnh có sẵn trong trình bao, tùy chá»n dùng trình bao chỉ sẵn sà ng để giúp đỡ trong trÆ°á»ng hợp bị lá»—i hay gỡ lá»—i. Việc tá»± chạy lệnh từ trình bao có thể gây trở ngạy cho tiến trình cà i đặt nên gây ra lá»—i hay việc cà i đặt chÆ°a hoà n thà nh. Äặc biệt bạn phải cho phép trình cà i đặt kÃch hoạt vùng trao đổi, không bao giá» tá»± là m nhÆ° thế từ trình bao. 6.3.10. Installation over network-console Má»™t của những thà nh phần hay hÆ¡n là network-console. Nó cho bạn khả năng là m phần lá»›n tiến trình cà i đặt qua mạng thông qua SSH. Việc sá» dụng mạng ngụ ý là bạn sẽ phải thá»±c hiện những bÆ°á»›c cà i đặt đâù tiên từ bà n Ä‘iá»u khiển, Ãt nhất đến khi thiết láºp khả năng chạy mạng (dù bạn có thể tá»± Ä‘á»™ng hoá phần đó bằng phần Phần 4.6, "Cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng".) This component is not loaded into the main installation menu by default, so you have to explicitly ask for it. If you are installing from optical media, you need to boot with medium priority or otherwise invoke the main installation menu and choose Load installer components from installation media and from the list of additional components select network-console: Continue installation remotely using SSH. Successful load is indicated by a new menu entry called Continue installation remotely using SSH. Sau khi chá»n mục nháºp má»›i nà y, bạn sẽ được nhắc nháºp má»™t máºt khẩu má»›i sẽ được sá» dụng để kết nối đến hệ thống cà i đặt và để xác nháºn nó. Äó là tất cả thôi. Lúc nà y bạn nên xem mà n hình hÆ°á»›ng dẫn bạn đăng nháºp từ xa vá»›i tÆ° cách là ngÆ°á»i dùng installer vá»›i máºt khẩu má»›i cung cấp. Má»™t chi tiết quan trá»ng khác cần thấy biết trên mà n hình nà y là vân tay của hệ thống nà y. Bạn cần phải truyá»n vân tay nà y má»™t cách bảo máºt cho ngÆ°á»i sẽ tiếp tục cà i đặt từ xa. Nếu bạn chá»n tiếp tục cà i đặt cục bá»™, và o lúc nà o bạn có thể bấm phÃm Enter, mà sẽ mang bạn vá» trình Ä‘Æ¡n chÃnh nÆ¡i bạn có thể chá»n thà nh phần khác. Tại đầu khác, bạn cần phải cấu hình thiết bị cuối để sá» dụng bảng mã UTF-8, vì hệ thống cà i đặt sá» dụng đó. Nếu bạn không là m nhÆ° thế, vẫn còn có thể cà i đặt từ xa, nhÆ°ng mà bạn có thể gặp má»™t số đồ tạo tác lạ nhÆ° viá»n há»™p thoại bị hủy hay ký tá»± khác ASCII không thể Ä‘á»c. Cách kết nối đến hệ thống cà i đặt là dá»… nhÆ° gõ : $ ssh -l installer máy_cà i_đặt mà máy_cà i_đặt là hoặc tên hoặc địa chỉ IP của máy tÃnh Ä‘ang được cà i đặt. TrÆ°á»›c khi tháºt đăng nháºp, vân tay của hệ thống ở xa sẽ được hiển thị, và bạn sẽ phải xác nháºn nếu nó là đúng không. Ghi chú Trình phục vụ trình bao bảo máºt ssh trong tiến trình cà i đặt có dùng má»™t cấu hình mặc định mà không giữ các gói tin bảo tồn kết nối. Vá» nguyên tắc, kết nối đến hệ thống Ä‘ang được cà i đặt nên được giữ mở vô hạn. Tuy nhiên, trong má»™t số trÆ°á»ng hợp (phụ thuá»™c và o thiết láºp mạng cục bá»™), kết nối có thể bị mất sau má»™t giai Ä‘oạn hoạt Ä‘á»™ng. Má»™t trÆ°á»ng hợp thÆ°á»ng gặp vấn Ä‘á» nà y là khi có má»™t dạng NAT (đặt địa chỉ mạng) ở vị trà giữa trình khách và hệ thống Ä‘ang được cà i đặt. Phụ thuá»™c và o Ä‘iểm thá»i mất kết nối, bạn có thể hay không thể tiếp tục lại tiến trình cà i đặt sau khi tái kết nối. Có lẽ bạn có thể tránh mất kết nối bằng cách thêm tùy chá»n -o ServerAliveInterval=giá_trị khi khởi chạy kết nối ssh, hoặc bằng cách thêm tùy chá»n đó và o táºp tin cấu hình ssh. Tuy nhiên, ghi chú rằng trong má»™t số trÆ°á»ng hợp, việc thêm tùy chá»n nà y cÅ©ng có thể gây ra kết nối bị mất (v.d. nếu các gói tin bảo tồn kết nối được gá»i trong khi kết nối bị dừng ngắn, không thì ssh phục hồi kết nối) váºy chỉ dùng nó khi cần thiết. Ghi chú Nếu bạn cà i đặt và o và i máy tÃnh lần lượt, và chúng có cùng má»™t địa chỉ IP hay tên máy, phần má»m ssh sẽ từ chối kết nối đến máy nhÆ° váºy. Lý do là nó sẽ có vân tay khác, mà thÆ°á»ng ngụ ý sá»± tấn công lừa gạt. Nếu bạn có chắc là nó không phải ngụ ý sá»± tấn công, bạn sẽ cần phải xoá dòng tÆ°Æ¡ng ứng ra táºp tin liệt kê các máy được biết ~/.ssh/known_hosts^[14] rồi thá» lại. Sau khi đăng nháºp, bạn sẽ xem mà n hình đầu tiên chứa hai khả năng: Khởi chạy trình Ä‘Æ¡n và Khởi chạy hệ vá». Äiá»u thứ nhất mang bạn tá»›i trình Ä‘Æ¡n cà i đặt chÃnh, nÆ¡i bạn có thể tiếp tục cà i đặt nhÆ° thÆ°á»ng. Còn Ä‘iá»u thứ hai khởi chạy má»™t trình bao nÆ¡i bạn có thể thẩm tra và có lẽ sá»a chữa hệ thống ở xa. Bạn nên sở khởi chỉ má»™t phiên chạy SSH cho trình Ä‘Æ¡n cà i đặt, nhÆ°ng có thể chạy nhiá»u phiên chạy cho các trình bao. Cảnh báo Sau khi bạn đã khởi chạy tiến trình cà i đặt má»™t cách từ xa thông qua SSH. bạn không nên trở vá» phiên chạy cà i đặt Ä‘ang chạy trên bà n Ä‘iá»u khiển cục bá»™. Là m nhÆ° thế có thể há»ng cÆ¡ sở dữ liệu chứa cấu hình của hệ thống má»›i, mà lần lượt có thể gây ra việc cà i đặt bị lá»—i hay lá»—i trong hệ thống đã được cà i đặt. 6.4. Nạp phần vững bị thiếu NhÆ° diá»…n tả trong Phần 2.2, "Thiết bị cần thiết phần vững", má»™t số thiết bị nà o đó cÅ©ng yêu cầu nạp phần vững. Trong háºu hết trÆ°á»ng hợp, thiết bị sẽ không hoạt Ä‘á»™ng bằng cách nà o cả nếu phần vững không sẵn sà ng; đôi khi nó chỉ có chức năng cÆ¡ bản và yêu cầu phần vững để hiệu lá»±c thêm tÃnh năng. Starting with Debian GNU/Linux 12.0, following the 2022 General Resolution about non-free firmware, official installation images (like netinst) can include non-free firmware packages. Even with those firmware packages available, some firmware files might still be missing. Or one might be using netboot files, which don't include firmware packages. Nếu má»™t trình Ä‘iá»u khiển thiết bị yêu cầu phần vững chÆ°a sẵn sà ng, debian-installer sẽ hiển thị má»™t há»™p thoại Ä‘á» xuất nạp phần vững bị thiếu. Báºt tùy chá»n nà y thì debian-installer sẽ quét tất cả các thiết bị sẵn sà ng tìm hoặc táºp tin phần vững riêng hoặc gói chứa phần vững. Tìm được thì phần vững được sao chép và o vị trà đúng (/lib/firmware) và mô-Ä‘un trình Ä‘iá»u khiển được nạp lại. Ghi chú Which devices are scanned and which file systems are supported depends on the architecture, the installation method and the stage of the installation. Especially during the early stages of the installation, loading the firmware is most likely to succeed from a FAT-formatted USB stick. On i386 and amd64 firmware can also be loaded from an MMC or SD card. Ghi chú rằng cÅ©ng có thể bá» qua bÆ°á»›c nạp phần vững nếu thiết bị vẫn còn chức năng, hoặc nếu thiết bị không cần trong khi cà i đặt. 6.4.1. Chuẩn bị váºt chứa The most common method to load such firmware is from some removable medium such as a USB stick. To prepare a USB stick (or other medium like a hard drive partition), the firmware files or packages must be placed in either the root directory or a directory named /firmware of the file system on the medium. The recommended file system to use is FAT as that is most certain to be supported during the early stages of the installation. Tarballs and zip files containing current packages for the most common firmware, and the associated metadata to ensure a proper detection by the installer (dep11 directory), are available from: • https://cdimage.debian.org/cdimage/firmware/bookworm/ Just download the tarball or zip file for the correct release and unpack it to the file system on the medium. CÅ©ng có thể sao chép và o váºt chứa má»—i táºp tin phần vững riêng. Táºp tin riêng nhÆ° váºy có thể sẵn sà ng từ má»™t hệ thống đã cà i đặt trÆ°á»›c, hay nhà sản xuất phần cứng. 6.4.2. Phần vững và Hệ thống đã Cà i đặt Any firmware loaded during the installation will be copied automatically to the installed system. In most cases this will ensure that the device that requires the firmware will also work correctly after the system is rebooted into the installed system. However, if the installed system runs a different kernel version than the installer, there is a slight chance that the firmware cannot be loaded due to version skew. If the firmware was loaded from a firmware package, debian-installer will also install this package for the installed system and will automatically add the non-free-firmware section of the package archive in APT's sources.list. This has the advantage that the firmware should be updated automatically if a new version becomes available. Nếu bÆ°á»›c nạp phần vững bị bá» qua trong khi cà i đặt, thiết bị liên quan rất có thể không hoạt Ä‘á»™ng vá»›i hệ thống đã cà i đặt đến khi (gói) phần vững được cà i đặt má»™t cách thủ công. Ghi chú Nếu phần vững đã được nạp từ các táºp tin phần vững riêng, phần vững được sao chép và o hệ thống đã cà i đặt sẽ không phải được tá»± Ä‘á»™ng cáºp nháºt nếu gói phần vững tÆ°Æ¡ng ứng (nếu sẵn sà ng) không được cà i đặt má»™t khi cà i đặt xong. 6.4.3. Completing the Installed System Depending on how the installation was performed, it might be that the need for some firmware was not detected during installation, that the relevant firmware was not available, or that one chose not to install some firmware at that time. In some cases, a successful installation can still end up in a black screen or a garbled display when rebooting into the installed system. When that happens, the following workarounds can be tried: • Pass the nomodeset option on the kernel command line. This might help boot into a "fallback graphics" mode. • Use the Ctrl+Alt+F2 key combination to switch to VT2, which might offer a functional login prompt. 6.5. Customization Using the shell (see Phần 6.3.9.2, "Sá» dụng trình bao và xem bản ghi"), the installation process can be carefully customized, to fit exceptional use cases: 6.5.1. Installing an alternative init system Debian uses systemd as its default init system. However, other init systems (such as sysvinit and OpenRC) are supported, and the easiest time to select an alternative init system is during the installation process. For detailed instructions on how to do so, please see the Init page on the Debian wiki. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[4] Nói kỹ thuáºt, khi má»™t ngôn ngữ thuá»™c vá» nhiá»u miá»n địa phÆ°Æ¡ng có các mã quốc gia khác nhau. ^[5] Ở mức Æ°u tiên Vừa và Thấp, bạn lúc nà o cÅ©ng có dịp chá»n miá»n địa phÆ°Æ¡ng đã muốn trong những Ä‘iá»u sẵn sà ng cho ngôn ngữ được chá»n (nếu có nhiá»u Ä‘iá»u). ^[6] Miá»n địa phÆ°Æ¡ng thừa tá»± là miá»n địa phÆ°Æ¡ng cÅ©, sá» dụng má»™t bảng mã ký tá»± cÅ© nhÆ° ISO 8859-1 (dùng bởi các ngôn ngữ vùng Tây Âu) hay EUC-JP (dùng bởi tiếng Nháºt) thay cho UTF-8. ^[7] Bá»™ cà i đặt sẽ máºt mã hoá nhóm khối tin LVM bằng má»™t khoá AES 256 bit, và sá» dụng khả năng há»— trợ "dm-crypt" của hạt nhân. ^[8] Tháºt là bạn có thể cấu tạo má»™t thiết bị MD ngay cả từ các phân vùng nằm trên cùng má»™t ổ Ä‘Ä©a váºt lý, nhÆ°ng bố trà đó không có lợi Ãch. ^[9] Dùng cụm từ máºt khẩu là khoá hiện thá»i có nghÄ©a là phân vùng sẽ được thiết láºp bằng LUKS. ^[10] Tuy nhiên, đừng giả sá» nhà chuyên môn không thể phục hồi dữ liệu, ngay cả sau khi váºt chứa quang từ bị ghi lại và i lần. ^[11] Note that the program which actually installs the packages is called dpkg . However, this program is more of a low-level tool. apt is a higher-level tool, which will invoke dpkg as appropriate. It knows how to retrieve packages from your installation media, the network, or wherever. It is also able to automatically install other packages which are required to make the package you're trying to install work correctly. ^[12] You should know that to present this list, the installer is merely invoking the tasksel program. It can be run at any time after installation to install more packages (or remove them), or you can use a more fine-grained tool such as aptitude. If you are looking for a specific single package, after installation is complete, simply run aptitude install package, where package is the name of the package you are looking for. ^[13] Tức là : bấm đồng thá»i phÃm sá»a đổi Alt bên trái phÃm dà i và phÃm chức năng F2. ^[14] Lệnh nà y sẽ gỡ bá» mục nháºp đã tồn tại đối vá»›i má»™t máy: ssh-keygen -R < tên_máy|địa_chỉ_IP>. ChÆ°Æ¡ng 7. Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i Mục lục 7.1. Giá» phút thá» thách 7.2. Gắn kết khối tin đã máºt mã 7.2.1. Giải đáp thắc mắc 7.3. Äăng nháºp 7.1. Giá» phút thá» thách Việc khởi Ä‘á»™ng má»™t mình ban đầu của hệ thống là trÆ°á»ng hợp do kỹ sÆ° Ä‘iện tá» gá»i "thá» thách khói". If you did a default installation, the first thing you should see when you boot the system is the menu of the grub bootloader. The first choices in the menu will be for your new Debian system. If you had any other operating systems on your computer (like Windows) that were detected by the installation system, those will be listed lower down in the menu. Nếu hệ thống không khởi Ä‘á»™ng được, hãy bình tÄ©nh. Äã chạy thà nh công tiến trình cà i đặt thì rất có thể là chỉ gặp má»™t lá»—i tÆ°Æ¡ng đối nhá» mà ngăn cản hệ thống khởi Ä‘á»™ng Debian. Trong phần lá»›n các trÆ°á»ng hợp, vấn Ä‘á» nhÆ° váºy có thể được sá»a chữa mà không cần chạy lại tiến trình cà i đặt. Má»™t lá»±a chá»n sẵn sà ng để sá»a chữa vấn Ä‘á» khởi Ä‘á»™ng là sá» dụng chế Ä‘á»™ cứu có sẵn của trình cà i đặt (xem Phần 8.6, "Phục hồi hệ thống bị há»ng"). Nếu bạn bắt đầu sá» dụng Debian và Linux, thì có thể yêu cầu sá»± giúp đỡ của những ngÆ°á»i dùng có kinh nghiệm nhiá»u hÆ¡n. Äể được giúp đỡ trá»±c tiếp trên Internet, và o kênh IRC #debian hay #debian-boot trên mạng OFTC. Hoặc bạn có thể há»i câu trong há»™p thÆ° chung debian-user. Bạn cÅ©ng có thể gá»i má»™t thông báo cà i đặt nhÆ° được diá»…n tả trong Phần 5.4.7, "Äệ trình báo cáo cà i đặt". Xin hãy kiểm tra lại bạn đã diá»…n tả rõ rà ng vấn Ä‘á», và bao gồm thông Ä‘iệp nà o được hiển thị, để giúp đỡ ngÆ°á»i khác chẩn Ä‘oán vấn Ä‘á». (Viết thông báo lá»—i bằng tiếng Việt thì cÅ©ng bao gồm tiêu Ä‘á» tiếng Anh nà y: "THIS REPORT IS WRITTEN IN VIETNAMESE" [ thông báo nà y được viết bằng Tiếng Việt]). Nếu tiến trình cà i đặt đã không phát hiện được hệ Ä‘iá»u hà nh khác nà o cÅ©ng nằm trên máy tÃnh đó, hãy gá»i má»™t báo cáo cà i đặt. 7.2. Gắn kết khối tin đã máºt mã Nếu bạn đã tạo khối tin đã máºt mã trong tiến trình cà i đặt, cÅ©ng đã gán chúng cho Ä‘iểm lắp, bạn sẽ được nhắc náºp cụm từ máºt khẩu dà nh cho má»—i khối tin trong khi khởi Ä‘á»™ng. Äối vá»›i phân vùng được máºt mã thông qua dm-crypt, tiến trình khởi Ä‘á»™ng sẽ hiển thị dấu nhắc nà y: Starting early crypto disks... phần_crypt(starting) Enter LUKS passphrase: (Ä‘ang khởi Ä‘á»™ng các Ä‘Ä©a máºt mã sá»›m... máºt mã [phần] (Ä‘ang khởi Ä‘á»™ng) Nháºp cụm từ máºt khẩu LUKS:) Trên dòng đầu tiên của Ä‘oạn nà y, phần là tên phân vùng cÆ¡ sở, v.d. « sda2 » hoặc « md0 ». Rất có thể là bạn tá»± há»i dà nh cho khối tin nà o bạn thá»±c sá»± nháºp cụm từ máºt khẩ nà yu? Nó có liên quan đến phân vùng /home của bạn? Hoặc đến phân vùng /var? Tất nhiên, nếu bạn có chỉ má»™t khối tin được máºt mã, Ä‘Æ¡n giản hãy nháºp cụm từ máºt khẩu bạn đã dùng khi thiết láºp khối tin đó. Còn nếu bạn đã thiết láºp nhiá»u khối tin đã máºt mã trong khi cà i đặt, bạn cÅ©ng đã ghi nhá»› thông tin trong bÆ°á»›c cuối cùng của Phần 6.3.4.6, "Cấu hình khối tin được máºt mã" sẽ có Ãch. Nếu bạn chÆ°a ghi nhá»› sá»± ánh xạ giữa phần_crypt và nhÆ°ng Ä‘iểm lắp, bạn vẫn còn có thể tìm nó trong táºp tin /etc/crypttab và /etc/fstab của hệ thống má»›i. Dấu nhắc có thể có hình khác khi hệ thống táºp tin gốc đã máºt mã được gắn kết. Hình nà y phụ thuá»™c và o bá»™ tạo ra initramfs nà o được dùng để tạo ra initrd được dùng lần lượt để khởi Ä‘á»™ng hệ thống đó. Mẫu bên dÆ°á»›i thuá»™c vá» initrd được tạo ra bằng initramfs-tools: Begin: Mounting root file system... ... Begin: Running /scripts/local-top ... Enter LUKS passphrase: [Bắt đầu : Äang gắn kết hệ thống táºp tin gốc ... ... Bắt đầu : Äang chạy /táºp_lệnh/local-top ... Nháºp cụm từ máºt khẩu LUKS:] Không có ký tá»± nà o (ngay cả dấu sao) sẽ được hiển thị trong khi nháºp cụm từ máºt khẩu. Nếu bạn nháºp sai, bạn có hai lần thá» lại để sá»a nó. Sau lần thá» thứ ba, tiến trình khởi Ä‘á»™ng sẽ bá» qua khối tin nà y, tiếp tục lại gắn kết hệ thống táºp tin tá»›i. Xem Phần 7.2.1, "Giải đáp thắc mắc" để tìm thông tin thêm. Sau khi nháºp tất cả các cụm từ máºt khẩu, tiến trình khởi Ä‘á»™ng nên tiếp tục nhÆ° bình thÆ°á»ng. 7.2.1. Giải đáp thắc mắc Nếu tiến trình khởi Ä‘á»™ng không thể gắn kết khối tin đã máºt mã nà o, vì cụm từ máºt khẩu bị nháºp sai, bạn sẽ cần phải tá»± gắn kết má»—i khối tin nhÆ° váºy sau khi khởi Ä‘á»™ng. Có và i trÆ°á»ng hợp có thể. • TrÆ°á»ng hợp thứ nhất liên quan đến phân vùng gốc. Khi nó không được gắn kết đúng, tiến trình khởi Ä‘á»™ng sẽ tạm dừng lại nên bạn cần phải khởi Ä‘á»™ng lại máy tÃnh để thá» lại. • The easiest case is for encrypted volumes holding data like /home or /srv. You can simply mount them manually after the boot. Äối vá»›i dm-crypt, trÆ°á»ng hợp là phức tạp hÆ¡n má»™t Ãt. TrÆ°á»›c tiên, bạn cần phải đăng ký những khối tin vá»›i ứng dụng device mapper bằng cách chạy: # /etc/init.d/cryptdisks start (Ä‘Æ°á»ng dẫn; bắt đầu) Tiến trình nà y sẽ quét má»i khối tin được liệt kê trong táºp tin /etc/crypttab, và sẽ tạo những thiết bị thÃch hợp dÆ°á»›i thÆ° mục /dev sau khi nháºp những cụm từ máºt khẩu đúng. (Khối tin đã được đăng ký sẽ bị bá» qua, vì váºy bạn có thể chạy lệnh nà y và i lần, không có sao.) Sau khi đăng ký được, bạn có khả năng Ä‘Æ¡n giản gắn kết những khối tin bằng cách bình thÆ°á»ng. # mount /Ä‘iểm_lắp • If any volume holding noncritical system files could not be mounted (/usr or /var), the system should still boot and you should be able to mount the volumes manually like in the previous case. However, you will also need to (re)start any services usually running in your default runlevel because it is very likely that they were not started. The easiest way is to just reboot the computer. 7.3. Äăng nháºp Má»™t khi hệ thống khởi Ä‘á»™ng được, bạn sẽ thấy dấu nhắc đăng nháºp. Hãy đăng nháºp, dùng tên đăng nháºp cá nhân và máºt khẩu bạn đã chá»n trong tiến trình cà i đặt. Hệ thống của bạn lúc bây giá» sẵn sà ng sá» dụng. Nếu bạn là ngÆ°á»i má»›i dùng Debian, khuyên bạn Ä‘á»c tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn có sẵn liên quan đến má»—i bÆ°á»›c má»›i. Hiện thá»i có và i hệ thống tà i liệu, cÅ©ng có tiến trình cố gắng hợp nhất những kiểu tà i liệu khác nhau. Äây là má»™t số Ä‘iểm bắt đầu Ä‘á»c. Tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn có sẵn vá»›i chÆ°Æ¡ng trình được cà i đặt thì nằm trong /usr/ share/doc/, dÆ°á»›i má»™t thÆ° mục con đặt tên theo gói Debian chứa chÆ°Æ¡ng trình đó. Tuy nhiên, tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn rá»™ng rãi hÆ¡n thÆ°á»ng được đóng gói má»™t cách riêng trong gói tà i liệu đặc biệt bình thÆ°á»ng không phải được cà i đặt theo mặc định. Chẳng hạn, tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn vá» công cụ quản lý gói apt nằm trong hai gói riêng apt-doc và apt-howto. HÆ¡n nữa, có má»™t số thÆ° mục đặc biệt ở trong phân cấp /usr/share/doc/. Những tà i liệu Linux Thế Nà o được cà i đặt dạng nén .gz và o thÆ° mục /usr/share/doc/HOWTO/ en-txt/. Sau khi cà i đặt gói gói dhelp, bạn sẽ tìm thấy má»™t mục lục tà i liệu có khả năng duyệt qua nằm trong /usr/share/doc/HTML/index.html. Có thể xem dá»… dà ng các tà i liệu nà y bằng trình duyệt dá»±a và o văn bản, bằng cách nháºp những lệnh nà y: $ cd /usr/share/doc/ $ w3m . Dấu chấm nằm sau lệnh w3m thì báo nó hiển thị ná»™i dung của thÆ° mục hiện có. Nếu máy tÃnh có môi trÆ°á»ng đồ há»a được cà i đặt, bạn cÅ©ng có khả năng sá» dụng trình duyệt Web để xem tà i liệu. Hãy khởi chạy trình duyệt Web từ trình Ä‘Æ¡n ứng dụng, rồi gõ địa chỉ /usr/share/doc/ và o thanh địa chỉ. Bạn cÅ©ng có thể gõ info lệnh hay man lệnh để xem tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn vá» phần lá»›n lệnh sẵn sà ng ở dấu nhắc lệnh. Việc gõ lệnh help (trợ giúp) sẽ hiển thị trợ giúp vá» các lệnh trình bao. HÆ¡n nữa, việc gõ lệnh nà o vá»›i --help theo sau sẽ thÆ°á»ng hiển thị bản tóm tắt ngắn vá» cách sá» dụng lệnh đó. Nếu kết quả của lệnh cuá»™n qua cạnh trên của mà n hình, hãy gõ | more sau lệnh đó để dùng chÆ°Æ¡ng trình more để gây ra kết quả tạm dừng trÆ°á»›c khi cuá»™n qua cạnh trên của mà n hình. Äể xem danh sách các lệnh sẵn sà ng bắt đầu vá»›i má»™t chữ nà o đó, hãy gõ chữ đó rồi hai dấu cách kiểu Tab. ChÆ°Æ¡ng 8. BÆ°á»›c kế tiếp và đi đâu váºy Mục lục 8.1. Tắt hệ thống 8.2. Giá»›i thiệu vá» Debian 8.2.1. Hệ thống quản lý gói Debian 8.2.2. Phần má»m Thêm Hiện có cho Debian 8.2.3. Quản lý phiên bản ứng dụng 8.2.4. Quản lý công việc định kỳ 8.3. Thông tin thêm 8.4. Thiết láºp thÆ° Ä‘iện tá» trên hệ thống 8.4.1. Cấu hình thÆ° Ä‘iện tá» mặc định 8.4.2. Gá»i thÆ° ra hệ thống 8.4.3. Cấu hình tác nhân truyá»n thÆ° tÃn Exim4 8.5. Biên dịch hạt nhân má»›i 8.6. Phục hồi hệ thống bị há»ng 8.1. Tắt hệ thống Äể tắt hệ thống Debian GNU/Linux Ä‘ang chạy, bạn không nên khởi Ä‘á»™ng lại bằng cái nút đặt lại trên mặt hoặc vá» sau máy tÃnh, hoặc Ä‘Æ¡n giản tắt Ä‘iện. Hệ thống Debian GNU/Linux nên được tắt bằng cách được Ä‘iá»u khiển, không thì táºp tin có thể bị mất và /hoặc Ä‘Ä©a bị há»ng. Nếu bạn chạy môi trÆ°á»ng ở trên (v.d. GNOME, KDE, Xfce), thÆ°á»ng có tùy chá»n "Äăng xuất" nằm trong trình Ä‘Æ¡n ứng dụng mà cho bạn có khả năng tắt (hoặc khởi Ä‘á»™ng lại) hệ thống. Alternatively you can press the key combination Ctrl+Alt+Del . If the key combinations do not work, a last option is to log in as root and type the necessary commands. Use reboot to reboot the system. Use halt to halt the system without powering it off ^[15]. To power off the machine, use poweroff or shutdown -h now. The systemd init system provides additional commands that perform the same functions; for example systemctl reboot or systemctl poweroff. 8.2. Giá»›i thiệu vá» Debian Debian hÆ¡i khác vá»›i các bản phát hà nh khác. Tháºm chà nếu bạn quen vá»›i Linux trong bản phát hà nh khác, có và i thông tin cần biết vá» Debian để giúp đỡ bạn bảo quản má»™t hệ thống tốt đẹp. ChÆ°Æ¡ng nà y chứa thông tin để giúp đỡ bạn bắt đầu dùng Debian; nó không phải là trợ lý hÆ°á»›ng dẫn vá» cách sá» dụng Debian, chỉ là má»™t bản tóm tắt rất vắn cho ngÆ°á»i quá báºn thôi. 8.2.1. Hệ thống quản lý gói Debian Khái niệm quan trá»ng nhất cần hiểu được là hệ thống gói Debian. Vá» cÆ¡ bản thì nhiá»u phần lá»›n của hệ thống được Ä‘iá»u khiển bởi hệ thống quản lý gói nà y. Những phần nà y bao gồm: • /usr (trừ /usr/local) • /var (bạn có thể tạo thÆ° mục /var/local và hoạt Ä‘á»™ng trong đó má»™t cách an toà n) • /bin • /sbin • /lib Lấy thà dụ, nếu bạn thay thế thÆ° mục /usr/bin/perl, lần kế tiếp nâng cấp gói perl sẽ ghi đè lên thÆ° mục đó. Nhà chuyên môn có thể khắc phục trÆ°á»ng hợp nà y bằng cách láºp má»™t số gói thà nh "giữ lại" trong chÆ°Æ¡ng trình aptitude. One of the best installation methods is apt. You can use the command line version of apt as well as tools like aptitude or synaptic (which are just graphical frontends for apt). Note that apt will also let you merge main, contrib, non-free, and non-free-firmware so you can have restricted packages (strictly speaking not belonging to Debian) as well as packages from Debian GNU /Linux at the same time. 8.2.2. Phần má»m Thêm Hiện có cho Debian Bản cà i đặt Debian mặc định chÆ°a cho phép những kho lÆ°u phần má»m chÃnh thức và không chÃnh thức. Nhiá»u ngÆ°á»i tìm thấy trong những kho lÆ°u nà y phần má»m quan trá»ng và há» muốn có. CÓ thể tìm thông tin vá» các kho lÆ°u thêm nà y tại trang Wiki Debian tá»±a Ä‘á» Phần má»m Hiện có cho Bản phát hà nh á»”n định của Debian. 8.2.3. Quản lý phiên bản ứng dụng Phiên bản ứng dụng khác nhau được quản lý bởi « update-alternatives ». Nếu bạn có bảo tồn đồng thá»i nhiá»u phiên bản khác nhau của cùng má»™t ứng dụng, xem trang hÆ°á»›ng dẫn cho chÆ°Æ¡ng trình nà y, bằng lệnh: « man update-alternatives ». 8.2.4. Quản lý công việc định kỳ Công việc nà o nằm trong phạm vị hoạt Ä‘á»™ng của quản trị hệ thống nên được ghi và o thÆ° mục /etc, vì chúng là táºp tin cấu hình. Nếu bạn tạo công việc định kỳ (cron) vá»›i quyá»n ngÆ°á»i chủ (root) cần chạy hà ng ngà y (daily), hà ng tuần (weekly) hay hà ng tháng (monthly), hãy chèn chúng và o /etc/cron. {daily,weekly,monthly}. Những công việc nà y được gá»i từ /etc/crontab: chúng sẽ chạy theo thứ tá»± abc, mà sắp xếp chúng. Mặt khác, nếu bạn tạo má»™t công việc định kỳ (cron job): • cần chạy vá»›i tÆ° cách ngÆ°á»i dùng đặc biệt, hay • cần chạy và o lúc đặc biệt hoặc vá»›i tần số đặc biệt, bạn vẫn có khả năng sá» dụng hoặc /etc/crontab, hoặc còn tốt hÆ¡n, /etc/cron.d/ cái_nà o. Những táºp tin riêng nà y cÅ©ng có má»™t trÆ°á»ng thêm cho phép bạn qui định tà i khoản ngÆ°á»i dùng dÆ°á»›i đó công việc định kỳ sẽ chạy. Trong má»—i trÆ°á»ng hợp, bạn chỉ hiệu chỉnh những táºp tin đó, rồi chÆ°Æ¡ng trình cron sẽ nháºn biết chúng má»™t cách tá»± Ä‘á»™ng. Không cần chạy lệnh đặc biệt nà o. Äể tìm thông tin thêm, xem hai trang hÆ°á»›ng dẫn cron(8) và crontab(5), và táºp tin Äá»c Äi /usr/share/doc/cron/README.Debian. 8.3. Thông tin thêm Äịa chỉ Web Debian chứa rất nhiá»u tà i liệu vá» Debian. Cụ thể là Há»i Äáp Debian GNU/Linux FAQ và tham khảo Debian Reference. Có má»™t bảng liệt kê nhiá»u tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn Debian bổ sung nằm tại dá»± án tà i liệu Debian (Debian Documentation Project). Cá»™ng đồng Debian há»— trợ vá»›i nhau : để đăng ký tham gia má»™t hay nhiá»u há»™p thÆ° chung Debian, xem trang Mail List Subscription. Cuối cùng nhÆ°ng không kém phần quan trá»ng là kho lÆ°u há»™p thÆ° chung Debian Debian Mailing List Archives mà chứa thông tin phong phú vá» Debian. Äể tìm thông tin vá» chÆ°Æ¡ng trình riêng nà o, trÆ°á»›c tiên bạn hãy thá» nháºp lệnh man tên_chÆ°Æ¡ng_trình, hoặc info tên_chÆ°Æ¡ng_trình. CÅ©ng có rất nhiá»u tà i liệu hữu Ãch nằm trong thÆ° mục /usr/share/doc. Cụ thể là thÆ° mục con Thế Nà o /usr/share/doc/HOWTO và Há»i Äáp /usr/share/doc/FAQ chứa nhiá»u thông tin hữu dụng. Äể thông báo lá»—i, xem /usr/share/doc/debian/bug*. Äể Ä‘á»c thông tin vá» vấn đỠđặc trÆ°ng cho Debian đối vá»›i má»™t chÆ°Æ¡ng trình riêng, xem táºp tin Äá»c Äi /usr/share/doc/(tên_gói)/README.Debian. Má»™t nguồn thông tin tổng quát vá» GNU/LInux là dá»± án tà i liệu Debian Linux Documentation Project. Tại đó, bạn sẽ tìm các tà i liệu Thế Nà o và liên kết chỉ đến thông tin rất qúy giá khác vá» nhiá»u phần của hệ thống GNU/Linux. Linux is an implementation of Unix. The Linux Documentation Project (LDP) collects a number of HOWTOs and online books relating to Linux. If you are new to Unix, you probably should go out and buy some books and do some reading. This list of Unix FAQs contains a number of UseNet documents which provide a nice historical reference. 8.4. Thiết láºp thÆ° Ä‘iện tá» trên hệ thống ThÆ° Ä‘iện tỠđã trở thảnh chủ yếu trong đợi sống hiện đại. Có nhiá»u tuỳ chá»n thiết láºp nó, và má»™t số tiện Ãch Debian yêu cầu má»™t thiết láºp riêng, thì tiến Ä‘oạn nà y chứa thông tin cÆ¡ bản yêu cầu. Có ba chức năng chÃnh cấu tạo má»™t hệ thống thÆ° Ä‘iện tá». Äiá»u thứ nhất là Tác nhân ngÆ°á»i dùng thÆ° tÃn (MUA), chÆ°Æ¡ng trình ngÆ°á»i dùng tháºt sá» dụng để viết và đá»c các bà i thÆ°. Äiá»u thứ hai là Tác nhân truyá»n thÆ° tÃn (MTA) mà truyá»n các bà i thÆ° từ máy nà y sang máy khác. Äiá»u thứ ba là Tác nhân phát thÆ° tÃn (MDA) mà truyá»n các bà i thÆ° gá»i đến và o Há»™p Äến của ngÆ°á»i dùng. Ba chức năng nà y có thể được thá»±c hiện bằng chÆ°Æ¡ng trình khác nhau, nhÆ°ng cÅ©ng có thể được kết hợp trong má»™t hay hai chÆ°Æ¡ng trình. CÅ©ng có thể thiết láºp chÆ°Æ¡ng trình khác nhau quản lý những chức năng nà y cho các kiểu thÆ° khác nhau. Trên hệ thống kiểu Linux và Unix, rất nhiá»u ngÆ°á»i đã dùng mutt nhÆ° là MUA. Giống nhÆ° phần lá»›n chÆ°Æ¡ng trình Linux truyá»n thống, nó dá»±a và o văn bản. Nó thÆ°á»ng được dùng cùng vá»›i exim hay sendmail nhÆ° là MTA và procmail nhÆ° là MDA. With the increasing popularity of graphical desktop systems, the use of graphical e-mail programs like GNOME's evolution, KDE's kmail or Mozilla's thunderbird has becoming more popular. These programs combine the function of a MUA, MTA and MDA, but can -- and often are -- also be used in combination with the traditional Linux tools. 8.4.1. Cấu hình thÆ° Ä‘iện tá» mặc định Even if you are planning to use a graphical mail program, it would be useful, to have a traditional MTA/MDA installed and correctly set up on your Debian GNU /Linux system. Reason is that various utilities running on the system^[16] can send important notices by e-mail to inform the system administrator of (potential) problems or changes. For this you can install exim4 and mutt with apt install exim4 mutt. exim4 is a combination MTA/MDA that is relatively small but very flexible. By default it will be configured to only handle e-mail local to the system itself and e-mails addressed to the system administrator (root account) will be delivered to the regular user account created during the installation^[17]. Khi các thÆ° hệ thống được phát, chúng được thêm và o má»™t táºp tin trong /var/mail /tên_tà i_khoản. Có thể Ä‘á»c các thÆ° nà y bằng mutt. 8.4.2. Gá»i thÆ° ra hệ thống NhÆ° nói trên, hệ thống Debian đã cà i đặt chỉ được thiết láºp để thao tác các thÆ° cục bá»™ vá»›i hệ thống, không phải để gá»i thÆ° cho ngÆ°á»i khác, cÅ©ng không phải để nháºn thÆ° từ ngÆ°á»i khác. Nếu bạn muốn chÆ°Æ¡ng trình exim4 quản lý các thÆ° bên ngoà i, xem phần phụ kế tiếp tìm những tùy chá»n cấu hình cÆ¡ bản. Hãy thá» ra việc gá»i và nháºn thÆ° chạy đúng không. Nếu bạn định sá» dụng chÆ°Æ¡ng trình thÆ° Ä‘iện tá» kiểu đồ há»a và sá» dụng máy phục vụ thÆ° tÃn của nhà cung cấp dịch vụ Mạng (ISP) hay chá»— là m, không cần cấu hình exim4 để quản lý các thÆ° bên ngoà i. Chỉ cần cấu hình chÆ°Æ¡ng trình thÆ° đồ há»a để sá» dụng những máy phục vụ đúng để gá»i và nháºn thÆ° Ä‘iện tá» (các hÆ°á»›ng dẫn nà y nằm ở ngoại phạm vị của sổ tay nà y). Tuy nhiên, trong trÆ°á»ng hợp đó, bạn có thể cần phải cấu hình má»™t số tiện Ãch để gá»i đúng thÆ° Ä‘iện tá». Má»™t tiện Ãch nhÆ° váºy là reportbug, má»™t chÆ°Æ¡ng trình là m cho dá»… dà ng việc thông báo lá»—i trong gói Debian. Mặc định là nó chỠđợi gá»i thÆ° báo lá»—i bằng exim4. Äể thiết láºp đúng reportbug để sá» dụng máy phục vụ thÆ° tÃn bên ngoà i, hãy chạy lệnh cấu hình reportbug --configure và trả lá»i "không" khi há»i nếu có sẵn MTA không. Sau đó, bạn sẽ được nhắc nháºp máy phục vụ SMTP (gá»i thÆ°) cần dùng để đệ trình báo cáo lá»—i. 8.4.3. Cấu hình tác nhân truyá»n thÆ° tÃn Exim4 Muốn hệ thống cÅ©ng thao tác các thÆ° Ä‘iện tá» bên ngoà i thì cần phải cấu hình lại gói exim4^[18]: # dpkg-reconfigure exim4-config Sau khi nháºp lệnh nà y (dÆ°á»›i ngÆ°á»i chủ), tiến trình sẽ há»i nếu bạn muốn chia cấu hình ra nhiá»u táºp tin nhá». ChÆ°a chắc thì bặt tùy chá»n mặc định. Tiếp theo hiển thị và i trÆ°á»ng hợp thÆ° tÃn thÆ°á»ng gặp. Hãy chá»n Ä‘iá»u thÃch hợp vá»›i những nhu cầu của bạn. nÆ¡i Internet Hệ thống của bạn có kết nối đến mạng, và thÆ° tÃn được gởi và nháºn trá»±c tiếp bằng SMTP. Trên những mà n hình theo sau, bạn sẽ được há»i và i câu cÆ¡ bản, nhÆ° tên thÆ° tÃn của máy tÃnh nà y, hay danh sách miá»n cho chúng bạn chấp nháºn hay chuyển tiếp lại thÆ° tÃn. thÆ° được gởi bởi máy thông minh Trong trÆ°á»ng hợp nà y, các thÆ° gá»i Ä‘i được chuyển tiếp tá»›i máy khác, tên " máy khéo", mà gá»i thÆ° đó cho Ä‘Ãch. Máy khéo cÅ©ng thÆ°á»ng cất giữ các thÆ° gá»i đến máy tÃnh của bạn, váºy bạn không cần lên Mạng suốt. CÅ©ng cần tải các thÆ° xuống máy khéo bằng chÆ°Æ¡ng trình nhÆ° fetchmail. Trong nhiá»u trÆ°á»ng hợp, máy khéo là máy phục vụ thÆ° tÃn của nhà cung cấp dịch vụ Mạng (ISP) thì tùy chá»n nà y rất thÃch hợp vá»›i ngÆ°á»i dùng quay số. Máy khéo cÅ©ng có thể là máy phục vụ thÆ° tÃn ở chá»— là m, hoặc ngay cả má»™t hệ thống khác trên cùng mạng. thÆ° gá»i bởi máy khéo; không có thÆ° cục bá»™ Tùy chá»n nà y cÆ¡ bản bằng Ä‘iá»u trÆ°á»›c, trừ hệ thống sẽ không được thiết láºp để thao tác thÆ° cho miá»n thÆ° Ä‘iện tá» cục bá»™. Các thÆ° trên hệ thống chÃnh nó (v.d. cho quản trị hệ thống) vẫn còn sẽ được xá» lý. chỉ phát cục bá»™ Äây là tùy chá»n mặc định trong cấu hình hệ thống. chÆ°a cấu hình Hãy chá»n Ä‘iá»u nà y chỉ nếu bạn biết chÃnh xác bạn là m gì. Nó sẽ để lại hệ thống thÆ° chÆ°a cấu hình: trÆ°á»›c khi bạn cấu hình nó, bạn không có khả năng gởi hay nháºn thÆ° nà o, thì có thể mất má»™t số thông Ä‘iệp quan trong từ tiện Ãch hệ thống. Nếu không có trÆ°á»ng hợp trong những trÆ°á»ng hợp nà y là thÃch hợp vá»›i những nhu cầu của bạn, hoặc nếu bạn cần má»™t thiết láºp chi tiết hÆ¡n, cần phải chỉnh sá»a táºp tin cấu hình nằm dÆ°á»›i thÆ° mục /etc/exim4 sau khi cà i đặt xong. Thông tin thêm vá» exim4 nằm dÆ°á»›i thÆ° mục /usr/share/doc/exim4; táºp tin Äá»c Äi README.Debian.gz chứa chi tiết thêm vá» cách thiết láºp exim4, và giải thÃch tìm tà i liệu thêm nhÆ° thế nà o. Ghi chú rằng việc gá»i thÆ° trá»±c tiếp cho Mạng khi bạn không có tên miá»n chÃnh thức có thể gây ra thÆ° bị từ chối do biện pháp chống thÆ° rác trên máy phục vụ nháºn thÆ°. Tốt hÆ¡n khi dùng máy phục vụ thÆ° tÃn của nhà cung cấp dịch vụ Mạng (ISP). Nếu bạn vẫn còn muốn gá»i thÆ° má»™t cách trá»±c tiếp, có lẽ bạn muốn sá» dụng má»™t địa chỉ thÆ° Ä‘iện tá» khác vá»›i Ä‘iá»u được tạo ra theo mặc định. Dùng exim4 nhÆ° là MTA, thì có thể là m nhÆ° thế bằng cách thêm má»™t mục nháºp và o táºp tin /etc/ email-addresses. 8.5. Biên dịch hạt nhân má»›i Why would someone want to compile a new kernel? It is most probably not necessary since the default kernel shipped with Debian handles almost all configurations. If you want to compile your own kernel nevertheless, this is of course possible and we recommend the use of the "make deb-pkg" target. For more information read the Debian Linux Kernel Handbook. 8.6. Phục hồi hệ thống bị há»ng Thỉnh thoảng gặp lá»—i nên hệ thống được cà i đặt cẩn tháºn không còn khởi Ä‘á»™ng được lại. Có lẽ cấu hình bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng bị há»ng trong khi thá» ra sá»± thay đổi, hoặc có lẽ má»™t hạt nhân má»›i cà i đặt sẽ không khởi Ä‘á»™ng được, hoặc gì đó rất lạ đã xảy ra, bạn chÆ°a biết sao. Trong má»i trÆ°á»ng hợp Ä‘á»u, bạn cần có hệ thống hoạt Ä‘á»™ng trong khi sá»a Ä‘iá»u bị há»ng thì chế Ä‘á»™ cứu có Ãch. To access rescue mode, select rescue from the boot menu, type rescue at the boot: prompt, or boot with the rescue/enable=true boot parameter. You'll be shown the first few screens of the installer, with a note in the corner of the display to indicate that this is rescue mode, not a full installation. Don't worry, your system is not about to be overwritten! Rescue mode simply takes advantage of the hardware detection facilities available in the installer to ensure that your disks, network devices, and so on are available to you while repairing your system. Thay cho công cụ phân vùng, mà n hình kế tiếp nên hiển thị danh sách các phân vùng nằm trong hệ thống, yêu cầu bạn chá»n má»™t Ä‘iá»u. Bình thÆ°á»ng, bạn nên chá»n phân vùng chứa hệ thống táºp tin gốc mà bạn cần phải sá»a chữa. Bạn có khả năng chá»n phân vùng nằm trên thiết bị kiểu RAID và LVM cÅ©ng nhÆ° Ä‘iá»u được tạo trá»±c tiếp trên Ä‘Ä©a. Nếu có thể, trình cà i đặt lúc bây giá» hiển thị má»™t dấu nhắc trình bao trong hệ thống táºp tin đã chá»n, cho bạn thá»±c hiện việc sá»a chữa nà o yêu cầu. Và dụ, nếu bạn cần phải cà i đặt lại bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng GRUB và o mục ghi khởi Ä‘á»™ng cái của Ä‘Ä©a cứng thứ nhất, bạn có thể gõ câu lệnh grub-install '(hd0)' để là m nhÆ° thế. Nếu trình cà i đặt không thể chạy trình bao có Ãch trong hệ thống táºp tin gốc đã chá»n, có lẽ vì hệ thống táºp tin bị há»ng, nó sẽ hiển thị cảnh báo và đưa ra trình bao trong môi trÆ°á»ng cà i đặt thay thế. Môi trÆ°á»ng nà y có thể cung cấp số công cụ Ãt hÆ¡n, mà thÆ°á»ng vẫn còn là đủ để sá»a chữa hệ thống. Hệ thống táºp tin gốc má»›i chá»n sẽ được gắn kết và o thÆ° mục /target. Trong má»—i trÆ°á»ng hợp, sau khi bạn thoát khá»i trình bao, hệ thống sẽ khởi Ä‘á»™ng lại. Cuối cùng, ghi chú rằng tiến trình sá»a chữa hệ thống bị há»ng có thể là khó : tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn nà y không phải nhắm diá»…n tả má»i lá»—i có thể hay cách sá»a nó. Nếu bạn gặp lá»—i, hãy há»i nhà chuyên môn. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[15] Under the SysV init system halt had the same effect as poweroff, but with systemd as init system (the default since jessie) their effects are different. ^[16] Examples are: cron, quota, logcheck, aide, ... ^[17] The forwarding of mail for root to the regular user account is configured in /etc/aliases. If no regular user account was created, the mail will of course be delivered to the root account itself. ^[18] CÅ©ng có thể gỡ bá» gói exim4 và thay thế bằng MTA/MDA khác. Phụ lục A. Cà i đặt Thế nà o Mục lục A.1. Chuẩn bị A.2. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt A.2.1. Optical disc A.2.2. Thanh bá»™ nhá»› USB A.2.3. Khởi Ä‘á»™ng từ mạng A.2.4. Khởi Ä‘á»™ng từ Ä‘Ä©a cứng A.3. Cà i đặt A.4. Gởi báo cáo cà i đặt cho chúng tôi A.5. Váºy cuối cùng... Tà i liệu nà y diá»…n tả cách cà i đặt Debian GNU/Linux bookworm dà nh cho 64-bit PC (kiến trúc "amd64") bằng debian-installer má»›i. Nó là sá»± giải thÃch nhanh của tiến trình cà i đặt mà nên chứa tất cả thông tin cần thiết để cà i đặt trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp. Khi thông tin thêm có thể là hữu Ãch, chúng tôi sẽ liên kết đến sá»± giải thÃch chi tiết hÆ¡n trong phần tà i liệu khác. A.1. Chuẩn bị Nếu bạn gặp lá»—i trong khi cà i đặt, xem Phần 5.4.7, "Äệ trình báo cáo cà i đặt" để tìm thông tin vá» cách thông báo lá»—i. Nếu bạn cần biết gì không nằm trong phạm vị của tà i liệu nà y, xin hãy há»i câu hoặc trong há»™p thÆ° chung « debian-boot » (debian-boot@lists.debian.org) hoặc trên IRC (kênh #debian-boot trên mạng OFTC). A.2. Khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt The debian-cd team provides builds of installation images using debian-installer on the Debian CD/DVD page. For more information on where to get installation images, see Phần 4.1, "Official Debian GNU/Linux installation images". Some installation methods require other images than those for optical media. Phần 4.2.1, "Where to Find Installation Files" explains how to find images on Debian mirrors. Những tiết Ä‘oạn phụ dÆ°á»›i đây cung cấp chi tiết vỠảnh nà o bạn nên lấy để thá»±c hiện má»—i phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt. A.2.1. Optical disc The netinst CD image is a popular image which can be used to install bookworm with the debian-installer. This installation method is intended to boot from the image and install additional packages over a network; hence the name " netinst". The image has the software components needed to run the installer and the base packages to provide a minimal bookworm system. If you'd rather, you can get a full size CD/DVD image which will not need the network to install. You only need the first image of such set. Download whichever type you prefer and burn it to an optical disc. To boot the disc, you may need to change your BIOS/UEFI configuration, as explained in Phần 3.6.1, "Invoking the BIOS/UEFI Set-Up Menu". A.2.2. Thanh bá»™ nhá»› USB CÅ©ng có thể cà i đặt từ thiết bị lÆ°u trữ USB rá»i. Chẳng hạn, má»™t dây khoá USB có thể là m váºt chứa cà i đặt Debian hữu Ãch mà bạn có thể mang đến khắp chốn. The easiest way to prepare your USB memory stick is to download any Debian CD or DVD image that will fit on it, and write the image directly to the memory stick. Of course this will destroy anything already on the stick. This works because Debian CD/DVD images are "isohybrid" images that can boot both from optical and USB drives. Có má»™t số phÆ°Æ¡ng pháp khác, dẻo hÆ¡n, để thiết láºp thanh bá»™ nhá»› để dùng debian-installer, cÅ©ng có thể là m cho nó hoạt Ä‘á»™ng được vá»›i thanh bá»™ nhá»› nhá» hÆ¡n. Äể tìm chi tiết, xem Phần 4.3, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng thanh bá»™ nhá»› USB". While booting from USB storage is quite common on UEFI systems, this is somewhat different in the older BIOS world. Some BIOSes can boot USB storage directly, and some cannot. You may need to configure your BIOS/UEFI to enable " USB legacy support" or "Legacy support". The boot device selection menu should show "removable drive" or "USB-HDD" to get it to boot from the USB device. For helpful hints and details, see Phần 5.1.1, "Khởi Ä‘á»™ng từ thanh bá»™ nhá»› USB". A.2.3. Khởi Ä‘á»™ng từ mạng CÅ©ng có thể khởi Ä‘á»™ng debian-installer má»™t cách hoà n toà n từ mạng. Má»—i phÆ°Æ¡ng pháp khởi Ä‘á»™ng từ mạng phụ thuá»™c và o kiến trúc và thiết láºp khởi Ä‘á»™ng mạng riêng của bạn. Những táºp tin nằm trong thÆ° mục netboot/ có thể được dùng để khởi Ä‘á»™ng debian-installer từ mạng. Cách thiết láºp dá»… nhất rất có thể là việc khởi Ä‘á»™ng từ mạng kiểu PXE. Hãy giải nén (gunzip và bá» .tar) táºp tin netboot/pxeboot.tar.gz và o thÆ° mục /srv/tftp hoặc nÆ¡i nà o thÃch hợp vá»›i trình phục vụ tftp của bạn. Thiết láºp trình phục vụ DHCP để gởi tên táºp tin pxelinux.0 đến máy khách, và vá»›i may mắn, má»i thứ sẽ hoạt Ä‘á»™ng được. Äể tìm chỉ dẫn chi tiết, xem Phần 4.5, "Chuẩn bị táºp tin để khởi Ä‘á»™ng qua mạng TFTP". A.2.4. Khởi Ä‘á»™ng từ Ä‘Ä©a cứng It's possible to boot the installer using no removable media, but just an existing hard disk, which can have a different OS on it. Download hd-media/ initrd.gz, hd-media/vmlinuz, and a Debian CD/DVD image to the top-level directory of the hard disk. Make sure that the image has a filename ending in .iso. Now it's just a matter of booting linux with the initrd. Phần 5.1.3, "Booting from Linux using GRUB" explains one way to do it. A.3. Cà i đặt Má»™t khi trình cà i đặt khởi chạy, bạn sẽ xem mà n hình ban đầu. Hãy bấm Enter để khởi Ä‘á»™ng, hoặc Ä‘á»c các chỉ dẫn vá» những phÆ°Æ¡ng pháp khởi Ä‘á»™ng và tham số khác (xem Phần 5.3, "Tham số khởi Ä‘á»™ng"). Sau má»™t thá»i gian, bạn sẽ được nhắc chá»n ngôn ngữ của mình. Hãy sá» dụng phÃm mÅ©i tên để chá»n ngôn ngữ, rồi bấm Enter để tiếp tục. Sau đó, bạn sẽ được nhắc chá»n quốc gia, trong danh sách gồm quốc gia nÆ¡i nói ngôn ngữ bạn. Nếu chá»— bạn không nằm trong danh sách ngắn, có sẵn má»™t danh sách má»i quốc gia trên khắp thế giá»›i. Có lẽ bạn sẽ được nhắc xác nháºn bố trà bà n phÃm của mình. Hãy chá»n bố trà bà n phÃm thÃch hợp, hoặc chá»n Ä‘iá»u mặc định nếu bạn chÆ°a chắc. Now sit back while debian-installer detects some of your hardware, and loads the rest of the installation image. Tiếp theo, trình cà i đặt sẽ thá» phát hiện phần cứng mạng của bạn, để thiết láºp thao tác chạy mạng bằng DHCP. Nếu bạn chÆ°a lên mạng, hoặc không có khả năng DHCP, bạn sẽ có dịp tá»± cấu hình mạng. Setting up the network is followed by the creation of user accounts. By default you are asked to provide a password for the "root" (administrator) account and information necessary to create one regular user account. If you do not specify a password for the "root" user, this account will be disabled but the sudo package will be installed later to enable administrative tasks to be carried out on the new system. By default, the first user created on the system will be allowed to use the sudo command to become root. BÆ°á»›c tiếp theo là đặt đồng hồ và múi giá». Tiến trình cà i đặt sẽ thá» liên lạc vá»›i má»™t máy phục vụ thá»i gian trên Internet để đảm bảo đồng hồ được đặt đúng. Múi giá» dá»±a và o quốc gia được chá»n ở má»™t bÆ°á»›c trÆ°á»›c thì tiến trình cà i đặt sẽ chỉ nhắc bạn chá»n thêm nếu quốc gia có nhiá»u miá»n thá»i gian. Äây là giai Ä‘oạn phân vùng Ä‘Ä©a. TrÆ°á»›c tiên, bạn sẽ có dịp tá»± Ä‘á»™ng phân vùng hoặc má»™t Ä‘Ä©a hoà n toà n, hoặc sức chứa còn rảnh có sẵn trên má»™t Ä‘Ä©a (xem Phần 6.3.4.2, "Phân vùng hÆ°á»›ng dẫn"). Tùy chá»n nà y được khuyến khÃch cho ngÆ°á»i dùng má»›i hoặc ngÆ°á»i nà o vá»™i và ng. Nếu bạn không muốn tá»± Ä‘á»™ng phân vùng, hãy chá»n mục Bằng tay trong trình Ä‘Æ¡n. Nếu bạn muốn bảo tồn má»™t phân vùng loại DOS hay Windows đã có, hãy rất cẩn tháºn khi tá»± Ä‘á»™ng khởi Ä‘á»™ng. Nếu bạn chá»n phân vùng bằng tay, có thể sá» dụng trình cà i đặt để thay đổi kÃch cỡ của phân vùng FAT hay NTFS tồn tại để tạo đủ sức chứa cho bản cà i đặt Debian: Ä‘Æ¡n giản chá»n phân vùng đó rồi ghi rõ kÃch cỡ má»›i cho nó. Trên mà n hình kế tiếp, bạn sẽ xem bảng phân vùng, định dạng phân vùng dá»± định, và nÆ¡i sẽ gắn kết chúng. Hãy chá»n má»™t phân vùng để sá»a đổi hoặc xoá. NgÆ°á»i dùng đã tá»± Ä‘á»™ng phân vùng thì nên có khả năng chỉ chá»n mục Phân vùng xong và ghi các thay đổi và o Ä‘Ä©a trong trình Ä‘Æ¡n, để sá» dụng cấu hình được thiết láºp. Ghi nhá»› : cần phải gán Ãt nhất má»™t phân vùng dà nh cho chá»— trao đổi (swap space), cÅ©ng gắn kết má»™t phân vùng đến /. Äể tìm thêm thông tin vá» sá» dụng công cụ phân vùng nhÆ° thế nà o, xem Phần 6.3.4, "Phân vùng và chá»n Ä‘iểm lắp"; phụ lục Phụ lục C, Phân vùng cho Debian chứa thông tin chung hÆ¡n vá» thao tác phân vùng. Lúc nà y, debian-installer định dạng các phân vùng của bạn, rồi bắt đầu cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản, mà có thể hÆ¡i lâu. Sau đó, hạt nhân sẽ được cà i đặt. Hệ thống cÆ¡ bản được cà i đặt trÆ°á»›c là má»™t bản cà i đặt hoạt đông mà vẫn còn rất tối thiểu. Äể thêm chức năng, bÆ°á»›c tiếp theo cho phép bạn cà i đặt thêm gói bằng cách chá»n má»™t số « tác vụ ». TrÆ°á»›c khi cà i đặt gói, cÅ©ng cần phải cấu hình chÆ°Æ¡ng trình apt vì nó xác định kho lÆ°u cung cấp các gói phần má»m. Tác vụ "Hệ thống chuẩn" sẽ được lá»±a chá»n theo mặc định, và bình thÆ°á»ng nên được cà i đặt. CÅ©ng lá»±a chá»n tác vụ "Mà n hình ná»n" nếu bạn muốn sá» dụng môi trÆ°á»ng mà n hình ná»n đồ há»a (v.d. GNOME hay KDE). Xem thêm phần Phần 6.3.6.2, "Lá»±a chá»n và Cà i đặt Phần má»m". The last step is to install a boot loader. If the installer detects other operating systems on your computer, it will add them to the boot menu and let you know. By default GRUB will be installed to the UEFI partition/boot record of the primary drive, which is generally a good choice. You'll be given the opportunity to override that choice and install it elsewhere. debian-installer giá» sẽ báo bạn biết rằng tiến trình cà i đặt đã chạy xong. Hãy gỡ bá» Ä‘Ä©a CD-ROM hay váºt chứa khởi Ä‘á»™ng khác, rồi bấm Enter để khởi Ä‘á»™ng lại máy tÃnh. Nó nên khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống má»›i cà i đặt, và cho phép bạn đăng nháºp. (Xem thêm phần ChÆ°Æ¡ng 7, Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i.) Nếu bạn muốn tìm thông tin thêm vá» tiến trình cà i đặt, xem ChÆ°Æ¡ng 6, Sá» dụng trình cà i đặt Debian. A.4. Gởi báo cáo cà i đặt cho chúng tôi If you successfully managed an installation with debian-installer, please take time to provide us with a report. The simplest way to do so is to install the reportbug package (apt install reportbug), configure reportbug as explained in Phần 8.4.2, "Gá»i thÆ° ra hệ thống", and run reportbug installation-reports. Nếu bạn chÆ°a cà i đặt xong, rất có thể là bạn đã gặp lá»—i trong trình cà i đặt Debian. Äể cải tiến phần má»m cà i đặt, chúng tôi cần phải biết lá»—i nà y: bạn báo cáo nhé. Bạn có thể thông báo lá»—i trong báo cáo cà i đặt; nếu tiến trình cà i đặt thất bại hoà n toà n, xem Phần 5.4.6, "Thông báo vấn Ä‘á» cà i đặt". A.5. Váºy cuối cùng... Chúng tôi hy vá»ng tiến trình cà i đặt Debian chạy được cho bạn, cÅ©ng là bạn tìm thấy Debian là hữu hiệu. Äá» nghị bạn Ä‘á»c ChÆ°Æ¡ng 8, BÆ°á»›c kế tiếp và đi đâu váºy. Phụ lục B. Tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt bằng chèn sẵn Mục lục B.1. Giá»›i thiệu B.1.1. PhÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn B.1.2. Hạn chế B.2. Dùng khả năng chèn sẵn B.2.1. Tải táºp tin định cấu hình sẵn B.2.2. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để chèn sẵn câu há»i B.2.3. Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng B.2.4. Biệt hiệu có Ãch khi chèn sẵn B.2.5. Examples of boot prompt preseeding B.2.6. Dùng máy phục vụ DHCP để xác định táºp tin định cấu hình sẵn B.3. Tạo táºp tin định cấu hình sẵn B.4. Ná»™i dung của táºp tin định cấu hình sẵn (cho bookworm) B.4.1. Äịa phÆ°Æ¡ng hoá B.4.2. Cấu hình mạng B.4.3. Bà n giao tiếp mạng B.4.4. Thiết láºp máy nhân bản B.4.5. Thiết láºp tà i khoản B.4.6. Thiết láºp đồng hồ và múi giá» B.4.7. Phân vùng B.4.8. Cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản B.4.9. Thiết láºp apt B.4.10. Chá»n gói phần má»m B.4.11. Cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng B.4.12. Là m xong tiến trình cà i đặt B.4.13. Chèn trÆ°á»›c gói khác B.5. Tùy chá»n cấp cao B.5.1. Chạy lệnh riêng trong khi cà i đặt B.5.2. Dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi giá trị mặc định B.5.3. Tải dây chuyá»n táºp tin định cấu hình sẵn Phụ lục nà y giải thÃch phÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn thông tin trả lá»i các câu há»i trong debian-installer để tá»± Ä‘á»™ng hoá tiến trình cà i đặt. Những Ä‘oạn cấu hình được dùng trong phụ lục nà y cÅ©ng sẵn sà ng dạng táºp tin định cấu hình sẵn và dụ tại ../example-preseed.txt. B.1. Giá»›i thiệu Khả năng chèn sẵn cung cấp phÆ°Æ¡ng pháp đặt trả lá»i những câu được há»i trong tiến trình cà i đặt, không cần tá»± nháºp má»—i trả lá»i trong khi cà i đặt. NhÆ° thế thì có khả năng tá»± Ä‘á»™ng hoá hoà n toà n phần lá»›n kiểu việc cà i đặt, ngay cả cung cấp má»™t số tÃnh năng không sẵn sà ng trong tiến trình cà i đặt chuẩn. Không cần chèn sẵn. Nếu bạn dùng má»™t táºp tin chèn sẵn còn rá»—ng, trình cà i đặt sẽ ứng xỠđúng nhÆ° trong má»™t tiến trình cà i đặt thông thÆ°á»ng bằng tay. Má»—i câu há»i bạn chèn sẵn sẽ (nếu bạn đã đặt dữ liệu đúng) sá»a đổi bản cà i đặt bằng cách nà o so vá»›i Ä‘Æ°á»ng cÆ¡ sở đó. B.1.1. PhÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn Có ba phÆ°Æ¡ng pháp có thể dùng để chèn sẵn: initrd, táºp tin và mạng. Tiến trình chèn sẵn initrd sẽ hoạt Ä‘á»™ng được vá»›i bất cứ phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt nà o, cÅ©ng há»— trợ khả năng chèn sẵn số thứ thêm, còn cần thiết bạn chuẩn bị nhiá»u nhất. Tiến trình chèn sẵn kiểu táºp tin và mạng có thể được dùng vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt khác nhau. Theo đây có bảng hiển thị phÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn nà o dùng được vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt nà o. ┌─────────────────────────────────────────────┬─────────┬───────────┬─────────┠│ PhÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt │ initrd │ táºp tin │ mạng │ ├─────────────────────────────────────────────┼─────────┼───────────┼─────────┤ │CD/DVD/USB │có │có │có^[a] │ ├─────────────────────────────────────────────┼─────────┼───────────┼─────────┤ │khởi Ä‘á»™ng qua mạng │có │không │có │ ├─────────────────────────────────────────────┼─────────┼───────────┼─────────┤ │kiểu Ä‘Ä©a cứng (gồm thanh USB) │có │có │có^[a] │ ├─────────────────────────────────────────────┴─────────┴───────────┴─────────┤ │^[a] nhÆ°ng chỉ nếu bạn có khả năng truy cáºp mạng, và đặt giá trị preseed/url │ │thÃch hợp │ └─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┘ An important difference between the preseeding methods is the point at which the preconfiguration file is loaded and processed. For initrd preseeding this is right at the start of the installation, before the first question is even asked. Preseeding from the kernel command line happens just after. It is thus possible to override configuration set in the initrd by editing the kernel command line (either in the bootloader configuration or manually at boot time for bootloaders that allow it). For file preseeding this is after the installation image has been loaded. For network preseeding it is only after the network has been configured. Quan trá»ng Obviously, any questions that have been processed before the preconfiguration file is loaded cannot be preseeded (this will include questions that are only displayed at medium or low priority, like the first hardware detection run). A not so convenient way to avoid these questions from being asked is to preseed them through the boot parameters, as described in Phần B.2.2, "Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để chèn sẵn câu há»i". In order to easily avoid the questions that would normally appear before the preseeding occurs, you can start the installer in "auto" mode. This delays questions that would normally be asked too early for preseeding (i.e. language, country and keyboard selection) until after the network comes up, thus allowing them to be preseeded. It also runs the installation at critical priority, which avoids many unimportant questions. See Phần B.2.3, "Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng" for details. B.1.2. Hạn chế Mặc dù phÆ°Æ¡ng pháp nà y có khả năng chèn sẵn phần lá»›n câu há»i được debian-installer dùng, có má»™t số ngoại lệ quan trá»ng. Bạn cần phải phân vùng (lại) toà n bá»™ Ä‘Ä©a hoặc sá» dụng sức chứa còn rảnh trên Ä‘Ä©a; không thể sá» dụng phân vùng đã có. B.2. Dùng khả năng chèn sẵn You will first need to create a preconfiguration file and place it in the location from where you want to use it. Creating the preconfiguration file is covered later in this appendix. Putting it in the correct location is fairly straightforward for network preseeding or if you want to read the file off a usb-stick. If you want to include the file in an installation ISO image, you will have to remaster the image. How to get the preconfiguration file included in the initrd is outside the scope of this document; please consult the developers' documentation for debian-installer. Bạn có khả năng tạo táºp tin cấu hình sẵn riêng dá»±a và o táºp tin cấu hình sẵn mẫu sẵn sà ng tại ../example-preseed.txt. Táºp tin mẫu nà y lần lượt dá»±a và o những Ä‘oạn cấu hình nằm trong phụ lục nà y. B.2.1. Tải táºp tin định cấu hình sẵn Nếu bạn Ä‘ang dùng khả năng chèn sẵn kiểu initrd, bạn chỉ cần phải chắc là má»™t táºp tin tên preseed.cfg nằm trong thÆ° mục gốc của initrd đó. Trình cà i đặt sẽ kiểm tra tá»± Ä‘á»™ng nếu có táºp tin nà y không, cÅ©ng sẽ tải nó. Äối vá»›i các phÆ°Æ¡ng pháp chèn sẵn khác, bạn cần phải báo cho trình cà i đặt nên sá» dụng táºp tin nà o khi khởi Ä‘á»™ng. Bình thÆ°á»ng là m nhÆ° thế bằng cách gá»i cho hạt nhân má»™t tham số khởi Ä‘á»™ng, hoặc bằng tay và o lúc khởi Ä‘á»™ng hoặc bằng cách chỉnh sá»a táºp tin cấu hình bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng (v.d. syslinux.cfg) và thêm tham số và o kết thúc của (những) dòng phụ thêm cho hạt nhân. Nếu bạn có phải xác định táºp tin cấu hình sẵn trong cấu hình bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, thì cÅ©ng có thể sá»a đổi cấu hình để tránh yêu cầu bấm phÃm Enter để khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt. Äối vá»›i syslinux có nghÄ©a là láºp thá»i hạn (timeout) thà nh 1 trong táºp tin syslinux.cfg. Äể chắc là trình cà i đặt nháºn táºp tin cấu hình sẵn đúng, bạn có tùy chá»n xác định tổng kiểm (checksum) cho táºp tin đó. Hiện thá»i nó cần phải là tổng kiểu md5sum, và nếu được xác định, nó phải khá»›p vá»›i táºp tin cấu hình sẵn, nếu không thì trình cà i đặt sẽ từ chối dùng nó. Boot parameters to specify: - if you're netbooting: preseed/url=http://host/path/to/preseed.cfg preseed/url/checksum=5da499872becccfeda2c4872f9171c3d - or preseed/url=tftp://host/path/to/preseed.cfg preseed/url/checksum=5da499872becccfeda2c4872f9171c3d - if you're booting a remastered installation image: preseed/file=/cdrom/preseed.cfg preseed/file/checksum=5da499872becccfeda2c4872f9171c3d - if you're installing from USB media (put the preconfiguration file in the toplevel directory of the USB stick): preseed/file=/hd-media/preseed.cfg preseed/file/checksum=5da499872becccfeda2c4872f9171c3d Ghi chú rằng địa chỉ Mạng preseed/url có thể được thu ngắn thà nh url, địa chỉ táºp tin preseed/file dạng ngắn là file và địa chỉ táºp tin tổng kiểm preseed/ file/checksum thà nh preseed-md5, khi chúng được dùng là m tham số khởi Ä‘á»™ng. B.2.2. Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để chèn sẵn câu há»i Nếu táºp tin cấu hình sẵn không thể được dùng để chèn sẵn má»™t số bÆ°á»›c riêng, tiến trình cà i đặt vẫn còn có thể được tá»± Ä‘á»™ng hoá hoà n toà n, vì bạn còn có khả năng gá»i các giá trị chèn sẵn cho hạt nhân trên dòng lệnh khi khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt. Các tham số khởi Ä‘á»™ng cÅ©ng có thể được dùng nếu bạn không tháºt muốn sá» dụng khả năng chèn sẵn, nhÆ°ng chỉ muốn cung cấp trả lá»i cho má»™t câu há»i riêng. Má»™t số mẫu có Ãch vá» trÆ°á»ng hợp nà y nằm trong phần khác của tà i liệu nà y. Äể đặt má»™t giá trị cần sá» dụng bên trong debian-installer, chỉ cần gá»i Ä‘Æ°á»ng_dẫn/đến/biến=giá_trị cho bất cứ biến chèn sẵn nà o được liệt kê trong những mẫu của phụ lục nà y. Nếu giá trị nà o sẽ được dùng để cấu hình gói cho hệ thống Ä‘Ãch, bạn cần phải thêm (và o đầu chuá»—i) cái sở hữu (owner)^[19] biến đó nhÆ° thế: cái_sở_hữu:Ä‘Æ°á»ng_dẫn/đến/biến=giá_trị. Không xác định cái sở hữu thì giá trị cho biến đó sẽ không được sao chép và o cÆ¡ sở dữ liệu debconf trong hệ thống Ä‘Ãch nên vô Ãch trong tiến trình cấu hình gói liên quan. Bình thÆ°á»ng, chèn sẵn má»™t câu há»i bằng cách nà y có nghÄ©a là ngÆ°á»i dùng sẽ không được nhắc vá»›i câu há»i đó. Äể đặt má»™t giá trị mặc định nà o đó cho câu há»i, nhÆ°ng vẫn còn nhắc ngÆ°á»i dùng vá»›i cau há»i đó, dùng toán tá» "?=" thaycho "=". Xem thêm Phần B.5.2, "Dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi giá trị mặc định". Ghi chú rằng má»™t số biến thÆ°á»ng được đặt tại dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng cÅ©ng có biệt hiệu ngắn hÆ¡n. Biệt hiệu sẵn sà ng thì được dùng trong những mẫu thà dụ trong phụ lục nà y, thay cho biến đầy đủ. Thà dụ, biến preseed/url có biệt hiệu url, và biệt hiệu tasks đại diện tasksel:tasksel/first. Hai dấu trừ "---" trong những tùy chá»n khởi Ä‘á»™ng thì có nghÄ©a đặc biệt. Các tham số khởi Ä‘á»™ng xuất hiện sau "---" cuối cùng có thể được sao chép và o cấu hình của bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng cho hệ thống đã cà i đặt (nếu há»— trợ bởi bá»™ cà i đặt cho bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng đó). Bá»™ cà i đặt sẽ tá»± Ä‘á»™ng lá»c ra bất cứ tùy chá»n nà o nó nháºn ra. Ghi chú Các hạt nhân Linux hiện thá»i (2.6.9 và sau) chấp nháºn số tối Ä‘a là 32 tùy chá»n dòng lệnh và 32 biến môi trÆ°á»ng, gồm bất cứ tùy chá»n nà o được thêm theo mặc định cho bá»™ cà i đặt. Vược quá số nà y thì hạt nhân không thể phục hồi (sụp đổ). (Äối vá»›i hạt nhân sá»›m hÆ¡n thì số tối Ä‘a là nhá» hÆ¡n.) Äối vá»›i phần lá»›n tiến trình cà i đặt, má»™t số tùy chá»n mặc định riêng nằm trong táºp tin cấu hình của bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng, v.d. vga=normal, có thể được gỡ bá» an toà n, mà có thể cho bạn có khả năng thêm tùy chá»n nữa để chèn sẵn. Ghi chú Có lẽ không phải luôn luôn có khả năng xác định giá trị chứa dấu cách cho tham số khởi Ä‘á»™ng, tháºm chà nếu bạn định giá»›i chúng bằng dấu trÃch dẫn. B.2.3. Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng There are several features of Debian Installer that combine to allow fairly simple command lines at the boot prompt to result in arbitrarily complex customized automatic installs. This is enabled by using the Automated install boot choice, also called auto for some architectures or boot methods. In this section, auto is thus not a parameter, it means selecting that boot choice, and appending the following boot parameters on the boot prompt. See Phần 5.1.5, "Mà n hình khởi Ä‘á»™ng" for information on how to add a boot parameter. Äể là m rõ ý, ở đây có má»™t số mẫu thà dụ có thể được dùng ở dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng: auto url=autoserver [auto tá»± Ä‘á»™ng url địa chỉ URL server máy phục vụ] Mẫu nà y nhá» máy phục vụ DHCP há»— trợ máy tÃnh quyết định giá trị của autoserver bằng DNS, có thể sau khi thêm miá»n cục bá»™ nếu DHCP đã cung cấp. Nếu mẫu nà y được dùng ở nÆ¡i Mạng có miá»n mẫu.com có thiết láºp DHCP chuẩn, kết quả là táºp tin chèn sẵn được lấy từ http:/ /autoserver.mẫu.com/d-i/bookworm/./preseed.cfg. Phần cuối cùng của địa chỉ đó (d-i/bookworm/./preseed.cfg) được lấy từ giá trị auto-install/defaultroot. Mặc định là nó gồm thÆ° mục bookworm để cho các phiên bản sau có khả năng xác định tên mã riêng và cho phép má»i ngÆ°á»i nâng cấp má»™t cách được Ä‘iá»u khiển. Phần /./ được dùng để ngụ ý má»™t thÆ° mục gốc và o đó các Ä‘Æ°á»ng dẫn phụ có thể được neo (để sá» dụng trong preseed/include và preseed/ run). Bố trà nà y cho phép xác định táºp tin hoặc dạng địa chỉ Mạng đầy đủ hoặc Ä‘Æ°á»ng dẫn bắt đầu vá»›i dấu xuyệc / thì được neo, hoặc ngay cả Ä‘Æ°á»ng dẫn tÆ°Æ¡ng đối vá»›i vị trà của táºp tin đã lấy cuối cùng. Nó có thể được sá» dụng để cấu tạo các văn lệnh có khả năng di Ä‘á»™ng hÆ¡n mà toà n bá»™ phân cấp văn lệnh có thể được di chuyển sang vị trà khác, không ngắt nó, chẳng hạn khi sao chép các táºp tin và o thanh USB từ máy phục vụ Mạng. Trong mẫu thà dụ nà y, nếu táºp tin chèn sẵn đặt biến preseed/run thà nh giá trị /scripts/late_command.sh thì táºp tin sẽ được lấy từ http://autoserver.example.com/d-i/bookworm/./scripts/late_command.sh. Nếu không có hạ tầng cÆ¡ sở cục bá»™ kiểu DHCP hay DNS, hoặc nếu bạn không muốn sá» dụng Ä‘Æ°á»ng dẫn mặc định đến preseed.cfg, bạn vẫn còn có khả năng sá» dụng má»™t địa chỉ Mạng dứt khoát; không sá» dụng yếu tố /./ thì nó được neo và o đầu của Ä‘Æ°á»ng dẫn (tức là dấu xuyệc / thứ ba trong địa chỉ đó). Ở đây có má»™t mẫu thà dụ chỉ cần sá»± há»— trợ tối thiểu của hạ tầng cÆ¡ sở cục bá»™ : auto url=http://192.168.1.2/Ä‘Æ°á»ng_dẫn/đến/táºp_tin_chèn_sẵn.của_tôi Nó hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế: • địa chỉ Mạng thiếu giao thức thì http được giả sá», • phần tên máy không chứa dấu chấm thì miá»n bắt nguồn từ DHCP được phụ thêm, và • không có dấu xuyệc / nằm sau tên miá»n thì Ä‘Æ°á»ng dẫn mặc định được thêm. Thêm và o việc xác định địa chỉ Mạng, bạn cÅ©ng có khả năng xác định thiết láºp không có tắc Ä‘á»™ng trá»±c tiếp ứng xá» của debian-installer chÃnh nó, nhÆ°ng vẫn còn có thể được gá»i cho văn lệnh nà o được ghi rõ bằng preseed/run trong táºp tin chèn sẵn đã nạp. Hiện thá»i, mẫu duy nhất của trÆ°á»ng hợp nà y là auto-install/ classes, mà có biệt hiệu là classes. Dùng được nhÆ° thế: auto url=mẫu.com classes=hạng_A;hạng_B Những hạng nà y có thể, chẳng hạn, ngụ ý kiểu hệ thống cần cà i đặt hay bản địa hoá cần dùng. Tất nhiên có thể kéo dà i khái niệm nà y, có lẽ bằng cách dùng miá»n tên auto-install nên dùng mẫu nhÆ° auto-install/style để dùng trong văn lệnh. Nếu bạn muốn là m việc nhÆ° thế, hãy gá»i lá thÆ° cho há»™p thÆ° chung khởi Ä‘á»™ng Debian < debian-boot@lists.debian.org>, để chúng ta tránh sá»± xung Ä‘á»™t giữa các tên miá»n, và có thể thêm biệt hiệu cho tham số đó để giúp đỡ bạn. The auto boot choice is not yet defined on all arches. The same effect may be achieved by simply adding the two parameters auto=true priority=critical to the kernel command line. The auto kernel parameter is an alias for auto-install/ enable and setting it to true delays the locale and keyboard questions until after there has been a chance to preseed them, while priority is an alias for debconf/priority and setting it to critical stops any questions with a lower priority from being asked. Tùy chá»n thêm có thể có Ãch khi cố gắng tá»± Ä‘á»™ng hoá việc cà i đặt chạy vá»›i dịch vụ DHCP là : interface=auto netcfg/dhcp_timeout=60 (giao diện là tá»± Ä‘á»™ng, thá»i hạn netcf/dhcp là 60) mà là m cho máy chá»n NIC thứ nhất sẵn sà ng và đợi nhiá»u thá»i gian hÆ¡n để nháºn trả lá»i cho truy vấn DHCP của nó. Mẹo Có má»™t mẫu thà dụ rất chi tiết vá» cách sá» dụng khuôn khổ nà y, bao gồm các văn lệnh mẫu, ở địa chi Web của nhà phát triển. Các mẫu ở đó cÅ©ng minh há»a nhiá»u hiệu ứng đẹp có thể được là m khi dùng chức năng chèn sẵn má»™t cách sáng tạo. B.2.4. Biệt hiệu có Ãch khi chèn sẵn Những bà danh theo đây cÅ©ng có thể hữu Ãch khi chèn sẵn (trong chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng). Ghi chú rằng đây chỉ là bà danh ngắn mà đại diện tên câu há»i, và bạn lúc nà o cÅ©ng cần ghi rõ má»™t giá trị: v.d. auto=true or interface=eth0. priority debconf/priority fb debian-installer/framebuffer auto auto-install/enable classes auto-install/classes táºp tin preseed/file url preseed/url theme debian-installer/theme language debian-installer/language country debian-installer/country locale debian-installer/locale keymap keyboard-configuration/xkb-keymap modules anna/choose_modules firmware hw-detect/firmware-lookup interface netcfg/choose_interface domain netcfg/get_domain hostname   netcfg/get_hostname protocol mirror/protocol suite mirror/suite recommends base-installer/install-recommends tasks tasksel:tasksel/first môi trÆ°á»ng là m việc tasksel:tasksel/desktop preseed-md5 preseed/file/checksum B.2.5. Examples of boot prompt preseeding Here are some examples of how the boot prompt might look like (you will need to adapt this to your needs; also see Phần 5.1.5, "Mà n hình khởi Ä‘á»™ng"). # To set French as language and France as country: /install.amd/vmlinuz vga=788 initrd=/install.amd/gtk/initrd.gz language=fr country=FR --- quiet # To set English as language and Germany as country, and use a German keyboard layout: /install.amd/vmlinuz vga=788 initrd=/install.amd/gtk/initrd.gz language=en country=DE locale=en_US.UTF-8 keymap=de --- quiet # To install the MATE desktop: /install.amd/vmlinuz vga=788 initrd=/install.amd/gtk/initrd.gz desktop=mate-desktop --- quiet # To install the web-server task: /install.amd/vmlinuz initrd=/install.amd/initrd.gz tasksel:tasksel/first=web-server --- B.2.6. Dùng máy phục vụ DHCP để xác định táºp tin định cấu hình sẵn CÅ©ng có thể sá» dụng dịch vụ DHCP để xác định táºp tin cấu hình sẵn cần tải xuống mạng. Giao thức DHCP cho phép xác định tên táºp tin. Bình thÆ°á»ng, nó là má»™t táºp tin cần khởi Ä‘á»™ng qua mạng, nhÆ°ng nếu nó có vẻ là má»™t địa chỉ URL thì váºt chứa cà i đặt cÅ©ng há»— trợ chèn sẵn qua mạng sẽ tải táºp tin đó xuống địa chỉ URL được cung cấp và dùng nó là m má»™t táºp tin cấu hình sẵn. Äây là má»™t mẫu thiết láºp nó trong táºp tin cấu hình « dhcpd.conf » cho phiên bản 3 của trình phục vụ DHCP ISC (gói Debian « isc-dhcp-server »). if substring (option vendor-class-identifier, 0, 3) = "d-i" { filename "http://máy/preseed.cfg"; } Ghi chú rằng mẫu bên trên giá»›i hạn tên táºp tin nà y thà nh ứng dụng khách DHCP tá»± nháºn diện là "d-i", vì váºy nó sẽ không có tác Ä‘á»™ng ứng dụng khách DHCP chuẩn, chỉ trình cà i đặt. Bạn cÅ©ng có khả năng định dạng Ä‘oạn đó là đoạn dòng cho chỉ má»™t máy riêng, để tránh chèn sẵn má»i việc cà i đặt trên mạng đó. Má»™t phÆ°Æ¡ng pháp tốt để dùng chức năng chèn sẵn DHCP là chèn sẵn chỉ những giá trị đặc trÆ°ng cho mạng đó, v.d. máy nhân bản Debian cần dùng. Bằng cách nà y, việc cà i đặt trên mạng đó sẽ tá»± Ä‘á»™ng chá»n má»™t máy nhân bản hữu Ãch, còn phần còn lại của tiến trình cà i đặt có thể được thá»±c hiện tÆ°Æ¡ng tác. Bạn nên rất cẩn tháºn khi dùng chức năng chèn sẵn DHCP để tá»± Ä‘á»™ng hoá hoà n toà n tiến trình cà i đặt Debian. B.3. Tạo táºp tin định cấu hình sẵn Táºp tin cấu hình sẵn có dạng thức được dùng bởi lệnh debconf-set-selections. Dạng thức chung của dòng nà o nằm trong táºp tin cấu hình sẵn là : <sở hữu> <tên câu há»i> <kiểu câu há»i> <giá trị> The file should start with #_preseed_V1 Ghi nhá»› và i quy tắc khi tạo táºp tin cấu hình sẵn. • Chèn chỉ má»™t dấu cách riêng lẻ giữa « kiểu » và « giá trị »: dấu cách thêm nà o sẽ được xá» lý là phần của giá trị đó. • Má»—i dòng có thể được chia ra nhiá»u dòng bằng cách phụ thêm xuyệc ngược ("\" ) là ký tá»± tiếp tục dòng. NÆ¡i thÃch hợp để chia dòng ra là nÆ¡i nằm sau « tên câu há»i »; còn nÆ¡i không thÃch hợp là nÆ¡i giữa « kiểu câu há»i » và « giá trị ». Các dòng bị chia tách sẽ được nối lại thà nh má»™t dòng riêng lẻ có tất cả các khoảng trắng theo sau được co lại thà nh má»™t dấu cách riêng lẻ. • Äối vá»›i biến cấu hình debconf (mẫu) nà o chỉ được dùng trong trình cà i đặt chÃnh nó, nên đặt chủ sở hữu thà nh "d-i"; để chèn sẵn các biến được dùng trong hệ thống được cà i đặt, nên dùng tên của gói chứa mẫu debconf tÆ°Æ¡ng ứng. Chỉ những biến có chủ sở hữu khác vá»›i "d-i" sẽ được chép đến cÆ¡ sở dữ liệu debconf cho hệ thống được cà i đặt. • Phần lá»›n câu há»i cần phải được chèn sẵn bằng giá trị tiếng Anh, không phải giá trị đã dịch. Tuy nhiên, có má»™t số câu há»i riêng (v.d. trong partman) trong đó cần phải dùng giá trị đã dịch. • Má»™t số câu há»i riêng chấp nháºn mã là giá trị, thay cho Ä‘oạn tiếng Anh được hiển thị trong khi cà i đặt. • Start with #_preseed_V1 • A comment consists of a line which starts with a hash character ("#") and extends up to the length of that line. PhÆ°Æ¡ng pháp dá»… nhất để tạo táºp tin cấu hình sẵn là dùng táºp tin mẫu được liên kết trong Phần B.4, "Ná»™i dung của táºp tin định cấu hình sẵn (cho bookworm)" nhÆ° là cÆ¡ bản, rồi thêm từ từ và o nó. Má»™t phÆ°Æ¡ng pháp xen kẽ là tá»± chạy tiến trình cà i đặt, rồi, sau khi khởi Ä‘á»™ng lại, dùng chức năng debconf-get-selections của gói các tiện Ãch debconf-utils để đổ cả cÆ¡ sở dữ liệu debconf lẫn cÆ¡ sở dữ liệu cdebconf của trình cà i đặt Ä‘á»u và o cùng má»™t táºp tin: $ echo "#_preseed_V1" > file $ debconf-get-selections --installer >> file $ debconf-get-selections >> file Tuy nhiên, táºp tin được tạo ra bằng cách nà y sẽ chứa má»™t số mục riêng không nên được chèn sẵn; táºp tin mẫu cÅ©ng là nÆ¡i bắt đầu thÃch hợp hÆ¡n vá»›i trÆ°á»ng hợp của phần lá»›n ngÆ°á»i dùng. Ghi chú PhÆ°Æ¡ng pháp nà y nhá» trÆ°á»ng hợp rằng, tại kết thúc của tiến trình cà i đặt, cÆ¡ sở dữ liệu cdebconf của trình cà i đặt được lÆ°u và o hệ thống má»›i cà i đặt trong thÆ° mục /var/log/installer/cdebconf. Tuy nhiên, vì cÆ¡ sở dữ liệu đó có thể chứa thông tin nhạy cảm, theo mặc định các táºp tin đó chỉ cho phép ngÆ°á»i chủ Ä‘á»c thôi. ThÆ° mục /var/log/installer, cÅ©ng là má»i táºp tin nằm trong nó sẽ bị xoá bá» ra hệ thống của bạn nếu bạn tẩy gói thông báo cà i đặt installation-report. Äể kiểm tra giá trị có thể cho câu há»i, bạn có khả năng sá» dụng trình hiệu chỉnh văn bản nano để xem lại các táºp tin nằm trong thÆ° mục /var/lib/cdebconf trong khi cà i đặt. Xem táºp tin templates.dat để tìm biểu mẫu thô, còn táºp tin questions.dat để tìm những giá trị hiện thá»i và các giá trị được gán cho biến. TrÆ°á»›c khi cà i đặt, để kiểm tra nếu táºp tin cấu hình sẵn có dạng thức hợp lệ chÆ°a, bạn có thể chạy lệnh debconf-set-selections -c preseed.cfg. B.4. Ná»™i dung của táºp tin định cấu hình sẵn (cho bookworm) Những Ä‘oạn cấu hình được dùng trong phụ lục nà y cÅ©ng sẵn sà ng dạng táºp tin định cấu hình sẵn và dụ tại ../example-preseed.txt. Ghi chú rằng mẫu nà y dá»±a và o tiến trình cà i đặt và o kiến trúc kiểu x86 Intel. Nếu bạn Ä‘ang cà i đặt và o kiến trúc khác, má»™t số phần mẫu (v.d. phần chá»n bố trà bà n phÃm và phần cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng) có lẽ không phải là thÃch hợp, cÅ©ng sẽ cần phải được thay thế bằng thiết láºp debconf thÃch hợp vá»›i kiến trúc đó. Có thể tìm thêm chi tiết vá» cách là m việc thá»±c sá»± của các thà nh phần khác nhau của Trình Cà i đặt Debian tại Phần 6.3, "Sá» dụng má»—i thà nh phần". B.4.1. Äịa phÆ°Æ¡ng hoá During a normal install the questions about localization are asked first, so these values can only be preseeded via the initrd or kernel boot parameter methods. Auto mode (Phần B.2.3, "Chế Ä‘á»™ tá»± Ä‘á»™ng") includes the setting of auto-install/enable=true (normally via the auto preseed alias). This delays the asking of the localisation questions, so that they can be preseeded by any method. Miá»n địa phÆ°Æ¡ng (locale) có thể được dùng để xác định cả hai ngôn ngữ và quốc gia, và có thể là bất cứ tổ hợp nà o má»™t ngôn ngữ được debian-installer há»— trợ và má»™t quốc gia nháºn ra. Nếu tổ hợp nà y không là m má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng hợp lệ thì trình cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng chá»n má»™t miá»n địa phÆ°Æ¡ng vẫn hợp lệ cho ngôn ngữ đã chá»n. Äể chỉ định miá»n địa phÆ°Æ¡ng dÆ°á»›i dạng má»™t tham số khởi Ä‘á»™ng, hãy dùng locale=vi. Mặc dù phÆ°Æ¡ng pháp nà y rất dá»… sá» dụng, nó không cho phép chèn sẵn tất cả các tổ hợp các ngôn ngữ, quốc gia và miá»n địa phÆ°Æ¡ng^[20]. CÅ©ng có thể ghi rõ từng giá trị. Hoặc có thể ghi rõ ngôn ngữ và quốc gia dÆ°á»›i dạng tham số khởi Ä‘á»™ng. # Chỉ chèn sẵn miá»n địa phÆ°Æ¡ng, ngôn ngữ và quốc gia. d-i debian-installer/locale string vi # CÅ©ng có thể chèn sẵn từng giá trị riêng, để uyển chuyển hÆ¡n. #d-i debian-installer/language string vi #d-i debian-installer/country string AU #d-i debian-installer/locale string vi.UTF-8 # Tuỳ chá»n có thể ghi rõ thêm miá»n địa phÆ°Æ¡ng. #d-i localechooser/supported-locales multiselect vi.UTF-8, en_US.UTF-8 Keyboard configuration consists of selecting a keymap and (for non-latin keymaps) a toggle key to switch between the non-latin keymap and the US keymap. Only basic keymap variants are available during installation. Advanced variants are available only in the installed system, through dpkg-reconfigure keyboard-configuration. # Chá»n bà n phÃm. d-i keyboard-configuration/xkb-keymap select vn # d-i keyboard-configuration/toggle select No toggling Äể bá» qua bÆ°á»›c cấu hình bà n phÃm, hãy chèn sẵn keymap bằng skip-config (bá» qua cấu hình). Kết quả là bố trà bà n phÃm của hạt nhân còn lại hoạt Ä‘á»™ng. B.4.2. Cấu hình mạng Of course, preseeding the network configuration won't work if you're loading your preconfiguration file from the network. But it's great when you're booting from optical disc or USB stick. If you are loading preconfiguration files from the network, you can pass network config parameters by using kernel boot parameters. Nếu bạn cần phải chá»n má»™t giao diện riêng khi khởi Ä‘á»™ng qua mạng, trÆ°á»›c khi tải táºp tin cấu hình sẵn qua mạng, hãy nháºp tham số khởi Ä‘á»™ng nhÆ° interface=eth1. Mặc dù thÆ°á»ng không thể chèn sẵn cấu hình mạng khi dùng khả năng chèn trÆ°á»›c qua mạng (dùng địa chỉ Mạng "preseed/url"), bạn vẫn còn có khả năng sá» dụng dãy câu lệnh theo đây để chỉnh sá»a sá»± hạn chế nà y, chẳng hạn nếu bạn muốn đặt má»™t địa chỉ tÄ©nh cho giao diện mạng. Dãy câu lệnh nà y ép buá»™c cấu hình mạng chạy lại sau khi nạp táºp tin chèn sẵn, bằng cách tạo văn lệnh "preseed/run" chứa những câu lệnh nà y: kill-all-dhcp; netcfg Theo đây có những biến debconf thÃch hợp vá»›i cấu hình mạng. # Disable network configuration entirely. This is useful for cdrom # installations on non-networked devices where the network questions, # warning and long timeouts are a nuisance. #d-i netcfg/enable boolean false # netcfg will choose an interface that has link if possible. This makes it # skip displaying a list if there is more than one interface. d-i netcfg/choose_interface select auto # To pick a particular interface instead: #d-i netcfg/choose_interface select eth1 # To set a different link detection timeout (default is 3 seconds). # Values are interpreted as seconds. #d-i netcfg/link_wait_timeout string 10 # If you have a slow dhcp server and the installer times out waiting for # it, this might be useful. #d-i netcfg/dhcp_timeout string 60 #d-i netcfg/dhcpv6_timeout string 60 # Automatic network configuration is the default. # If you prefer to configure the network manually, uncomment this line and # the static network configuration below. #d-i netcfg/disable_autoconfig boolean true # If you want the preconfiguration file to work on systems both with and # without a dhcp server, uncomment these lines and the static network # configuration below. #d-i netcfg/dhcp_failed note #d-i netcfg/dhcp_options select Configure network manually # Static network configuration. # # IPv4 example #d-i netcfg/get_ipaddress string 192.168.1.42 #d-i netcfg/get_netmask string 255.255.255.0 #d-i netcfg/get_gateway string 192.168.1.1 #d-i netcfg/get_nameservers string 192.168.1.1 #d-i netcfg/confirm_static boolean true # # IPv6 example #d-i netcfg/get_ipaddress string fc00::2 #d-i netcfg/get_netmask string ffff:ffff:ffff:ffff:: #d-i netcfg/get_gateway string fc00::1 #d-i netcfg/get_nameservers string fc00::1 #d-i netcfg/confirm_static boolean true # Any hostname and domain names assigned from dhcp take precedence over # values set here. However, setting the values still prevents the questions # from being shown, even if values come from dhcp. d-i netcfg/get_hostname string unassigned-hostname d-i netcfg/get_domain string unassigned-domain # If you want to force a hostname, regardless of what either the DHCP # server returns or what the reverse DNS entry for the IP is, uncomment # and adjust the following line. #d-i netcfg/hostname string somehost # Disable that annoying WEP key dialog. d-i netcfg/wireless_wep string # The wacky dhcp hostname that some ISPs use as a password of sorts. #d-i netcfg/dhcp_hostname string radish # If you want to completely disable firmware lookup (i.e. not use firmware # files or packages that might be available on installation images): #d-i hw-detect/firmware-lookup string never # If non-free firmware is needed for the network or other hardware, you can # configure the installer to always try to load it, without prompting. Or # change to false to disable asking. #d-i hw-detect/load_firmware boolean true Ghi chú rằng netcfg sẽ tá»± Ä‘á»™ng quyết định mặt nạ mạng nếu netcfg/get_netmask không phải được chèn sẵn. Trong trÆ°á»ng hợp nà y, biến phải được đánh dấu là seen (được thấy) cho quá trình tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt. TÆ°Æ¡ng tá»±, netcfg sẽ chá»n má»™t địa chỉ thÃch hợp nếu không đặt netcfg/get_gateway. NhÆ° má»™t trÆ°á»ng hợp đặc biệt, bạn cÅ©ng có thể đặt netcfg/get_gateway thà nh "none" (không có) để chỉ định không nên dùng cổng ra nà o. B.4.3. Bà n giao tiếp mạng # Dùng thiết láºp theo đây nếu bạn muốn sá» dụng thà nh phần # bà n giao tiếp mạng (network-console) để cà i đặt từ xa # thông qua SSH (trình bao bảo máºt). TrÆ°á»ng hợp nà y chỉ hữu Ãch # nếu bạn định tá»± thá»±c hiện phần còn lại của quá trình cà i đặt. #d-i anna/choose_modules string network-console #d-i network-console/authorized_keys_url string http://10.0.0.1/openssh-key #d-i network-console/password password r00tme #d-i network-console/password-again password r00tme More information related to network-console can be found in Phần 6.3.10, "Installation over network-console". B.4.4. Thiết láºp máy nhân bản Phụ thuá»™c và o phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt bạn dùng, máy nhân bản có thể được dùng để tải vá» thà nh phần cà i đặt thêm, để cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản, và để thiết láºp danh sách các nguồn /etc/apt/sources.list cho hệ thống đã cà i đặt. Tham số mirror/suite xác định bá»™ phần má»m đối vá»›i hệ thống đã cà i đặt. Tham số mirror/udeb/suite quyết định bá»™ phần má»m đối vá»›i thà nh phần nà o thêm và o trình cà i đặt. Nó có Ãch chỉ nếu thà nh phần nà o tá»±cháºt sá»± được tải vá» qua mạng, cÅ©ng nên tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i bá»™ phần má»m được dùng để xây dá»±ng initrd cho phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt được dùng. Bình thÆ°á»ng, trình cà i đặt tá»± Ä‘á»™ng sá» dụng giá trị đúng thì không nên láºp tham số nà y. # Mirror protocol: # If you select ftp, the mirror/country string does not need to be set. # Default value for the mirror protocol: http. #d-i mirror/protocol string ftp d-i mirror/country string manual d-i mirror/http/hostname string http.us.debian.org d-i mirror/http/directory string /debian d-i mirror/http/proxy string # Suite to install. #d-i mirror/suite string testing # Suite to use for loading installer components (optional). #d-i mirror/udeb/suite string testing B.4.5. Thiết láºp tà i khoản The password for the root account and name and password for a first regular user's account can be preseeded. For the passwords you can use either clear text values or crypt(3) hashes. Cảnh báo Be aware that preseeding passwords is not completely secure as everyone with access to the preconfiguration file will have the knowledge of these passwords. Storing hashed passwords is considered secure unless a weak hashing algorithm like DES or MD5 is used which allow for bruteforce attacks. Recommended password hashing algorithms are SHA-256 and SHA512. # Skip creation of a root account (normal user account will be able to # use sudo). #d-i passwd/root-login boolean false # Alternatively, to skip creation of a normal user account. #d-i passwd/make-user boolean false # Root password, either in clear text #d-i passwd/root-password password r00tme #d-i passwd/root-password-again password r00tme # or encrypted using a crypt(3) hash. #d-i passwd/root-password-crypted password [crypt(3) hash] # To create a normal user account. #d-i passwd/user-fullname string Debian User #d-i passwd/username string debian # Normal user's password, either in clear text #d-i passwd/user-password password insecure #d-i passwd/user-password-again password insecure # or encrypted using a crypt(3) hash. #d-i passwd/user-password-crypted password [crypt(3) hash] # Create the first user with the specified UID instead of the default. #d-i passwd/user-uid string 1010 # The user account will be added to some standard initial groups. To # override that, use this. #d-i passwd/user-default-groups string audio cdrom video Biến passwd/root-password-crypted và passwd/user-password-crypted cÅ©ng có thể được chèn trÆ°á»›c bằng "!" là giá trị. Trong trÆ°á»ng hợp đó, tà i khoản tÆ°Æ¡ng ứng bị tắt. TrÆ°á»ng hợp nà y có thể là tiện vá»›i tà i khoản ngÆ°á»i chủ, miá»…n là phÆ°Æ¡ng pháp xen kẽ được thiết láºp để cho phép hoạt Ä‘á»™ng quản lý hay đăng nháºp ngÆ°á»i chủ (thà dụ bằng cách dùng khả năng xác thức khoá SSH hay sudo). The following command (available from the whois package) can be used to generate a SHA-512 based crypt(3) hash for a password: mkpasswd -m sha-512 B.4.6. Thiết láºp đồng hồ và múi giá» # Äiá»u khiển nếu đồng hồ phần cứng được đặt thà nh UTC không. d-i clock-setup/utc boolean true # Bạn có thể đặt Ä‘iá»u nà y thà nh bất cứ giá trị nà o hợp lệ cho $TZ (múi giá»), # xem ná»™i dung của « /usr/share/zoneinfo/ » để tìm giá trị hợp lệ. d-i time/zone string Asia/Saigon # Äiá»u khiển có nên dùng giao thức thá»i gian NTP # để đặt đồng hồ trong khi cà i đặt hay không. d-i clock-setup/ntp boolean true # Máy phục vụ NTP cần dùng. Giá trị mặc định gần lúc nà o cÅ©ng đúng. #d-i clock-setup/ntp-server string ntp.example.com B.4.7. Phân vùng Sá» dụng chức năng chèn sẵn để phân vùng Ä‘Ä©a cứng vẫn bị hạn chế thà nh khả năng được há»— trợ bởi partman-auto. Bạn có thể chá»n phân vùng hoặc sức chứa trống trên Ä‘Ä©a, hoặc má»™t Ä‘Ä©a hoà n toà n. Bố trà của Ä‘Ä©a có thể được quyết định bằng cách sá» dụng má»™t công thức xác định sẵn, má»™t công thức riêng từ má»™t táºp tin công thức, hay má»™t công thức nằm trong táºp tin cấu hình sẵn. Khả năng chèn sẵn thiết láºp phân vùng cấp cao dùng RAID, LVM và máºt mã cÅ©ng được há»— trợ, còn không phải vá»›i tÃnh linh hoạt đầy đủ có thể là m khi phân vùng trong má»™t tiến trình cà i đặt không chèn sẵn. Những và dụ dÆ°á»›i đây chỉ cung cấp thông tin cÆ¡ bản vá» cách sá» dụng công thức. Äể tìm thông tin chi tiết, xem hai táºp tin partman-auto-recipe.txt và partman-auto-raid-recipe.txt trong gói debian-installer. Cả hai táºp tin nà y cÅ©ng có sẵn từ the kho nguồn debian-installer. Ghi chú rằng chức năng được há»— trợ vẫn có thể thay đổi giữa hai lần phát hà nh. Cảnh báo Việc nháºn diện Ä‘Ä©a phụ thuá»™c và o thứ tá»± tải trình Ä‘iá»u khiển chúng. Nếu có nhiá»u Ä‘Ä©a trong hệ thống, hãy chắc là đĩa đúng sẽ được chá»n, trÆ°á»›c khi dùng khả năng chèn sẵn. B.4.7.1. Mẫu phân vùng # If the system has free space you can choose to only partition that space. # This is only honoured if partman-auto/method (below) is not set. #d-i partman-auto/init_automatically_partition select biggest_free # Alternatively, you may specify a disk to partition. If the system has only # one disk the installer will default to using that, but otherwise the device # name must be given in traditional, non-devfs format (so e.g. /dev/sda # and not e.g. /dev/discs/disc0/disc). # For example, to use the first SCSI/SATA hard disk: #d-i partman-auto/disk string /dev/sda # In addition, you'll need to specify the method to use. # The presently available methods are: # - regular: use the usual partition types for your architecture # - lvm: use LVM to partition the disk # - crypto: use LVM within an encrypted partition d-i partman-auto/method string lvm # You can define the amount of space that will be used for the LVM volume # group. It can either be a size with its unit (eg. 20 GB), a percentage of # free space or the 'max' keyword. d-i partman-auto-lvm/guided_size string max # If one of the disks that are going to be automatically partitioned # contains an old LVM configuration, the user will normally receive a # warning. This can be preseeded away... d-i partman-lvm/device_remove_lvm boolean true # The same applies to pre-existing software RAID array: d-i partman-md/device_remove_md boolean true # And the same goes for the confirmation to write the lvm partitions. d-i partman-lvm/confirm boolean true d-i partman-lvm/confirm_nooverwrite boolean true # You can choose one of the three predefined partitioning recipes: # - atomic: all files in one partition # - home: separate /home partition # - multi: separate /home, /var, and /tmp partitions d-i partman-auto/choose_recipe select atomic # Or provide a recipe of your own... # If you have a way to get a recipe file into the d-i environment, you can # just point at it. #d-i partman-auto/expert_recipe_file string /hd-media/recipe # If not, you can put an entire recipe into the preconfiguration file in one # (logical) line. This example creates a small /boot partition, suitable # swap, and uses the rest of the space for the root partition: #d-i partman-auto/expert_recipe string \ # boot-root :: \ # 40 50 100 ext3 \ # $primary{ } $bootable{ } \ # method{ format } format{ } \ # use_filesystem{ } filesystem{ ext3 } \ # mountpoint{ /boot } \ # . \ # 500 10000 1000000000 ext3 \ # method{ format } format{ } \ # use_filesystem{ } filesystem{ ext3 } \ # mountpoint{ / } \ # . \ # 64 512 300% linux-swap \ # method{ swap } format{ } \ # . # The full recipe format is documented in the file partman-auto-recipe.txt # included in the 'debian-installer' package or available from D-I source # repository. This also documents how to specify settings such as file # system labels, volume group names and which physical devices to include # in a volume group. ## Partitioning for EFI # If your system needs an EFI partition you could add something like # this to the recipe above, as the first element in the recipe: # 538 538 1075 free \ # $iflabel{ gpt } \ # $reusemethod{ } \ # method{ efi } \ # format{ } \ # . \ # # The fragment above is for the amd64 architecture; the details may be # different on other architectures. The 'partman-auto' package in the # D-I source repository may have an example you can follow. # This makes partman automatically partition without confirmation, provided # that you told it what to do using one of the methods above. d-i partman-partitioning/confirm_write_new_label boolean true d-i partman/choose_partition select finish d-i partman/confirm boolean true d-i partman/confirm_nooverwrite boolean true # Force UEFI booting ('BIOS compatibility' will be lost). Default: false. #d-i partman-efi/non_efi_system boolean true # Ensure the partition table is GPT - this is required for EFI #d-i partman-partitioning/choose_label select gpt #d-i partman-partitioning/default_label string gpt # When disk encryption is enabled, skip wiping the partitions beforehand. #d-i partman-auto-crypto/erase_disks boolean false B.4.7.2. Phân vùng bằng RAID Bạn cÅ©ng có thể sá» dụng chức năng chèn sẵn để thiết láºp phân vùng trên mảng RAID kiểu phần má»m. Có há»— trợ RAID lá»›p 0, 1, 5, 6 và 10, thì tạo mảng bị suy biến và xác định thiết bị bổ sung. Sá» dụng RAID 1 thì bạn có khả năng chèn sẵn bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng grub để cà i đặt và o má»i thiết bị được dùng trong mảng đó ; xem Phần B.4.11, "Cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng". Cảnh báo Loại chức năng tá»± Ä‘á»™ng phân vùng nà y vẫn dá»… là m sai. Nó cÅ©ng là chức năng hÆ¡i Ãt thá» bởi nhà phát triển debian-installer. trách nhiệm vá» việc thá» và kết hợp các công thức khác nhau (để hữu Ãch và không xung Ä‘á»™t vá»›i nhau) được ngÆ°á»i dùng chịu. Xem /var/log/syslog nếu bạn gặp vấn Ä‘á». # PhÆ°Æ¡ng pháp nên được đặt thà nh « raid ». #d-i partman-auto/method string raid # Chỉ định những Ä‘Ä©a cần phân vùng. # Má»i Ä‘Ä©a Ä‘á»u sẽ có cùng má»™t bố trÃ, do đó phÆ°Æ¡ng pháp nà y # chỉ có kết quả nếu má»i Ä‘Ä©a Ä‘á»u có cùng má»™t kÃch cỡ. #d-i partman-auto/disk string /dev/sda /dev/sdb # Sau đó thì bạn cần phải chỉ định những phân vùng váºt lý cần dùng. #d-i partman-auto/expert_recipe string \ # multiraid :: \ # 1000 5000 4000 raid \ # $primary{ } method{ raid } \ # . \ # 64 512 300% raid \ # method{ raid } \ # . \ # 500 10000 1000000000 raid \ # method{ raid } \ # . # Cuối cùng bạn cần phải chỉ định những phân vùng đã xác định trÆ°á»›c # sẽ được dùng trong thiết láºp RAID nhÆ° thế nà o. # Nhá»› để sá» dụng những số thứ tá»± phân vùng đúng cho phân vùng hợp lý. # Há»— trợ các lá»›p RAID 0, 1, 5, 6 và 10; các thiết bị định giá»›i bằng dấu băm "#". # Các tham số : # <raidtype> <devcount> <sparecount> <fstype> <mountpoint> \ # <devices> <sparedevices> #d-i partman-auto-raid/recipe string \ # 1 2 0 ext3 / \ # /dev/sda1#/dev/sdb1 \ # . \ # 1 2 0 swap - \ # /dev/sda5#/dev/sdb5 \ # . \ # 0 2 0 ext3 /home \ # /dev/sda6#/dev/sdb6 \ # . # Äể tìm thêm thông tin, xem táºp tin « partman-auto-raid-recipe.txt » # được bao gồm trong gói « debian-installer » hoặc sẵn sà ng từ # kho lÆ°u mã nguồn trình cà i đặt Debian (D-I). # Äoạn nà y là m cho partman tá»± Ä‘á»™ng phân vùng mà không yêu cầu xác nháºn. d-i partman-md/confirm boolean true d-i partman-partitioning/confirm_write_new_label boolean true d-i partman/choose_partition select finish d-i partman/confirm boolean true d-i partman/confirm_nooverwrite boolean true B.4.7.3. Äiá»u khiển cách gắn kết phân vùng Bình thÆ°á»ng, hệ thống táºp tin được gắn kết dùng má»™t mã nháºn diện duy nhất (UUID) là m khoá; nó cho phép gắn kết hệ thống táºp tin má»™t cách đúng ngay cả khi tên thiết bị thay đổi. Mã UUID vẫn dà i và khó Ä‘á»c thì theo ý kiến của bạn, trình cà i đặt cÅ©ng có thể gắn kết hệ thống táºp tin dá»±a và o tên thiết bị truyá»n thống, hoặc dá»±a và o má»™t nhãn được bạn gán. Nếu bạn yêu cầu trình cà i đặt gắn kết theo nhãn thì hệ thống táºp tin nà o không có nhãn sẽ được gắn kết dùng má»™t mã UUID. Thiết bị nà o có tên ổn định, v.d. khối tin hợp lý LVM, thì cứ sá» dụng tên truyá»n thống thay cho mã UUID. Cảnh báo Tên thiết bị truyá»n thống cÅ©ng có thể thay đổi phụ thuá»™c và o thứ tá»± theo đó hạt nhân phát hiện các thiết bị trong khi khởi Ä‘á»™ng. TrÆ°á»ng hợp nà y có thể gây ra gấn kết hệ thống táºp tin không đúng. CÅ©ng nhÆ° váºy, các nhãn có thể xung Ä‘á»™t vá»›i nhau nếu bạn cằm và o má»™t Ä‘Ä©a má»›i hay ổ Ä‘Ä©a USB: có xảy ra thì hệ thống sẽ khởi chạy má»™t cách ngẫu nhiên. # Mặc định là gắn kết theo mã UUID, nhÆ°ng mà bạn cÅ©ng có thể chá»n mục # "traditional" để sá» dụng tên thiết bị truyá»n thống, hoặc "label" # để thá» sá» dụng nhãn hệ thống táºp tin trÆ°á»›c khi phục hồi mã UUID. #d-i partman/mount_style select uuid B.4.8. Cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản Tháºt sá»± không thể chèn sẵn nhiá»u và o giai Ä‘oạn cà i đặt nà y. Chỉ há»i câu vá» cách cà i đặt hạt nhân. # Cấu hình APT để không cà i đặt các gói khuyến khÃch theo mặc định. # Sá» dụng tuỳ chá»n nà y cÅ©ng có thể gây ra má»™t hệ thống không hoà n chỉnh # và chỉ ngÆ°á»i dùng có rất nhiá»u kinh nghiệm má»›i nên sá» dụng nó. #d-i base-installer/install-recommends boolean false # (Siêu) gói ảnh hạt nhân cần cà i đặt; có thể dùng « none » # nếu không cà i đặt hạt nhân. #d-i base-installer/kernel/image string linux-image-686 B.4.9. Thiết láºp apt Tiến trình thiết láºp danh sách các nguồn của apt /etc/apt/sources.list và các tùy chá»n cấu hình cÆ¡ bản được tá»± Ä‘á»™ng hoá hoà n toà n, dá»±a và o phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt và trả lá»i câu há»i trÆ°á»›c. Tùy chá»n bạn có khả năng thêm kho phần má»m (cục bá»™) khác. # Choose, if you want to scan additional installation media # (default: false). d-i apt-setup/cdrom/set-first boolean false # You can choose to install non-free firmware. #d-i apt-setup/non-free-firmware boolean true # You can choose to install non-free and contrib software. #d-i apt-setup/non-free boolean true #d-i apt-setup/contrib boolean true # Uncomment the following line, if you don't want to have the sources.list # entry for a DVD/BD installation image active in the installed system # (entries for netinst or CD images will be disabled anyway, regardless of # this setting). #d-i apt-setup/disable-cdrom-entries boolean true # Uncomment this if you don't want to use a network mirror. #d-i apt-setup/use_mirror boolean false # Select which update services to use; define the mirrors to be used. # Values shown below are the normal defaults. #d-i apt-setup/services-select multiselect security, updates #d-i apt-setup/security_host string security.debian.org # Additional repositories, local[0-9] available #d-i apt-setup/local0/repository string \ # http://local.server/debian stable main #d-i apt-setup/local0/comment string local server # Enable deb-src lines #d-i apt-setup/local0/source boolean true # URL to the public key of the local repository; you must provide a key or # apt will complain about the unauthenticated repository and so the # sources.list line will be left commented out. #d-i apt-setup/local0/key string http://local.server/key # or one can provide it in-line by base64 encoding the contents of the # key file (with `base64 -w0`) and specifying it thus: #d-i apt-setup/local0/key string base64://LS0tLS1CRUdJTiBQR1AgUFVCTElDIEtFWSBCTE9DSy0tLS0tCi4uLgo= # The content of the key file is checked to see if it appears to be ASCII-armoured. # If so it will be saved with an ".asc" extension, otherwise it gets a '.gpg' extension. # "keybox database" format is currently not supported. (see generators/60local in apt-setup's source) # By default the installer requires that repositories be authenticated # using a known gpg key. This setting can be used to disable that # authentication. Warning: Insecure, not recommended. #d-i debian-installer/allow_unauthenticated boolean true # Uncomment this to add multiarch configuration for i386 #d-i apt-setup/multiarch string i386 B.4.10. Chá»n gói phần má»m Bạn có khả năng chá»n cà i đặt bất cứ sá»± phối hợp công việc nà o sẵn sà ng. Và o lúc viết câu nà y, các công việc sẵn sà ng gồm: • standard (standard tools) • desktop (graphical desktop) • gnome-desktop (Gnome desktop) • xfce-desktop (XFCE desktop) • kde-desktop (KDE Plasma desktop) • cinnamon-desktop (Cinnamon desktop) • mate-desktop (MATE desktop) • lxde-desktop (LXDE desktop) • web-server (web server) • ssh-server (SSH server) Bạn cÅ©ng có khả năng chá»n không cà i đặt công việc nà o, ép buá»™c cà i đặt má»™t bá»™ gói bằng cách khác. Khuyên bạn luôn luôn gồm Ãt nhất công việc chuẩn. Or if you don't want the tasksel dialog to be shown at all, preseed pkgsel/ run_tasksel (no packages are installed via tasksel in that case). Nếu bạn muốn cà i đặt má»™t số gói riêng, thêm và o những gói được cà i đặt trong các công việc, bạn có khả năng sá» dụng tham số pkgsel/include. Giá trị của tham số nà y có thể là danh sách các gói được định giá»›i bằng hoặc dấu phẩy hoặc dấu cách, cÅ©ng dá»… dà ng dùng trên dòng lệnh. #tasksel tasksel/first multiselect standard, web-server, kde-desktop # Or choose to not get the tasksel dialog displayed at all (and don't install # any packages): #d-i pkgsel/run_tasksel boolean false # Individual additional packages to install #d-i pkgsel/include string openssh-server build-essential # Whether to upgrade packages after debootstrap. # Allowed values: none, safe-upgrade, full-upgrade #d-i pkgsel/upgrade select none # You can choose, if your system will report back on what software you have # installed, and what software you use. The default is not to report back, # but sending reports helps the project determine what software is most # popular and should be included on the first CD/DVD. #popularity-contest popularity-contest/participate boolean false B.4.11. Cà i đặt bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng # Grub is the boot loader (for x86). # This is fairly safe to set, it makes grub install automatically to the UEFI # partition/boot record if no other operating system is detected on the machine. d-i grub-installer/only_debian boolean true # This one makes grub-installer install to the UEFI partition/boot record, if # it also finds some other OS, which is less safe as it might not be able to # boot that other OS. d-i grub-installer/with_other_os boolean true # Due notably to potential USB sticks, the location of the primary drive can # not be determined safely in general, so this needs to be specified: #d-i grub-installer/bootdev string /dev/sda # To install to the primary device (assuming it is not a USB stick): #d-i grub-installer/bootdev string default # Alternatively, if you want to install to a location other than the UEFI # parition/boot record, uncomment and edit these lines: #d-i grub-installer/only_debian boolean false #d-i grub-installer/with_other_os boolean false #d-i grub-installer/bootdev string (hd0,1) # To install grub to multiple disks: #d-i grub-installer/bootdev string (hd0,1) (hd1,1) (hd2,1) # Optional password for grub, either in clear text #d-i grub-installer/password password r00tme #d-i grub-installer/password-again password r00tme # or encrypted using an MD5 hash, see grub-md5-crypt(8). #d-i grub-installer/password-crypted password [MD5 hash] # Use the following option to add additional boot parameters for the # installed system (if supported by the bootloader installer). # Note: options passed to the installer will be added automatically. #d-i debian-installer/add-kernel-opts string nousb Má»™t mẫu duy nhất MD5 cho grub có thể được tạo dùng grub-md5-crypt, hoặc dùng câu lệnh từ mẫu thà dụ trong Phần B.4.5, "Thiết láºp tà i khoản". B.4.12. Là m xong tiến trình cà i đặt # Trong khi cà i đặt từ bà n giao tiếp nối tiếp, # những bà n giao tiếp ảo bình thÆ°á»ng (VT1 đến VT6) # thông thÆ°á»ng bị tắt trong « /etc/inittab ». # Hãy hủy ghi chú dòng kế tiếp để ngăn cản trÆ°á»ng hợp nà y. #d-i finish-install/keep-consoles boolean true # Tránh thông Ä‘iệp cuối cùng vá» tiến trình cà i đặt hoà n tất. d-i finish-install/reboot_in_progress note # Dòng nà y sẽ ngăn cản trình cà i đặt đẩy ra Ä‘Ä©a CD # trong khi khởi Ä‘á»™ng lại, mà có Ãch trong # má»™t số trÆ°á»ng hợp riêng. #d-i cdrom-detect/eject boolean false # Äây là cách là m cho trình cà i đặt tắt khi hoà n tất, # nhÆ°ng không khởi Ä‘á»™ng lại và o hệ thống đã cà i đặt. #d-i debian-installer/exit/halt boolean true # Cái nà y sẽ tắt máy thay và o chỉ dừng chạy nó. #d-i debian-installer/exit/poweroff boolean true B.4.13. Chèn trÆ°á»›c gói khác # Phụ thuá»™c và o phần má»m nà o bạn chá»n cà i đặt, hoặc nếu tiến trình # cà i đặt bị lá»—i, câu thêm có thể được há»i. Bạn cÅ©ng có khả năng # chèn sẵn chúng. Äể xem danh sách má»i câu có thể được há»i # trong tiến trình cà i đặt, hãy cà i đặt xong, rồi chạy hai lệnh nà y: # debconf-get-selections --installer > file # debconf-get-selections >> file B.5. Tùy chá»n cấp cao B.5.1. Chạy lệnh riêng trong khi cà i đặt Những công cụ chèn sẵn cÅ©ng cung cấp má»™t tùy chá»n rất mạnh và dẻo : khả năng chạy lệnh hay văn lệnh tại má»™t số Ä‘iểm thá»i riêng trong tiến trình cà i đặt. When the filesystem of the target system is mounted, it is available in / target. If an installation CD is used, when it is mounted it is available in / cdrom. # Tiến trình chèn sẵn trình cà i đặt Debian không đảm bảo là an toà n. # Không có gì trong trình cà i đặt mà kiểm tra bắt sá»± cố gắng trà n bá»™ đệm # hoặc cách khác lạm dụng giá trị nằm trong táºp tin cấu hình sẵn # nhÆ° Ä‘iá»u nà y. Hãy dùng chỉ táºp tin cấu hình sẵn có nguồn đáng tin ! # Äể chứng minh tình trạng không an toà n của táºp tin cấu hình sẵn, # và vì nó có Ãch má»™t cách chung, bên dÆ°á»›i có má»™t phÆ°Æ¡ng pháp # tá»± Ä‘á»™ng chạy bất cứ câu lệnh trình bao nà o bên trong trình cà i đặt. # Lệnh đầu tiên nà y được chạy cà ng sá»›m cà ng có thể, đúng sau khi # Ä‘á»c thông tin chèn sẵn. #d-i preseed/early_command string anna-install some-udeb # Câu lệnh nà y được chạy ngay trÆ°á»›c khi công cụ phân vùng khởi chạy. # Nó có thể hữu Ãch để áp dụng cấu hình chèn sẵn Ä‘á»™ng # và o chức năng phân vùng mà phụ thuá»™c và o tình trạng của các Ä‘Ä©a # (mà có thể không hiện rõ khi preseed/early_command chạy). #d-i partman/early_command \ # string debconf-set partman-auto/disk "$(list-devices disk | head -n1)" # Câu lệnh bên dÆ°á»›i được chạy đúng trÆ°á»›c khi cà i đặt xong, nhÆ°ng khi # vẫn còn có má»™t thÆ° mục « /target » có Ãch. Bạn có thể chroot (chuyển đổi # vị trà của thÆ° mục gốc) sang « /target » và dùng nó má»™t cách trá»±c tiếp, # hoặc dùng các lệnh « apt-install » (cà i đặt bằng apt) và « in-target » # (trong Ä‘Ãch) để cà i đặt dá»… dà ng các gói và chạy câu lệnh trên hệ thống Ä‘Ãch. #d-i preseed/late_command string apt-install zsh; in-target chsh -s /bin/zsh B.5.2. Dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi giá trị mặc định Có thể dùng khả năng chèn sẵn để thay đổi trả lá»i mặc định đối vá»›i câu há»i, còn vẫn nhắc ngÆ°á»i dùng vá»›i câu há»i đó. Äể là m nhÆ° thế, cá» seen (đã xem) phải được đặt lại thà nh "false" (sai) sau khi đặt giá trị cho câu há»i. d-i foo/bar string value d-i foo/bar seen false Có thể là m cùng kết quả cho tất cả các câu há»i bằng cách đặt tham số preseed/ interactive=true tại dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng. CÅ©ng có thể hữu Ãch để thá» hay gỡ lá»—i táºp tin cấu hình sẵn. Ghi chú rằng chủ sở hữu "d-i" chỉ nên được dùng cho các biến được đặt cho trình cà i đặt chÃnh nó. Äối vá»›i biến thuá»™c vá» gói được cà i đặt và o hệ thống Ä‘Ãch, bạn nên sá» dụng tên của gói để thay thế. Xem cÆ°á»›c chú vá» Phần B.2.2, "Dùng tham số khởi Ä‘á»™ng để chèn sẵn câu há»i". Nếu bạn chèn sẵn dùng tham số khởi Ä‘á»™ng, bạn cÅ©ng có thể là m cho tiến trình cà i đặt há»i câu tÆ°Æ¡ng ứng bằng cách dùng toán tá» "?=", tức là foo/bar?=giá_trị (hay chủ_sở_hữu:foo/bar?=giá_trị). Nó chỉ có tác Ä‘á»™ng đối vá»›i tham số tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i câu há»i tháºt được hiển thị trong khi cà i đặt, không phải đối vá»›i tham số "ná»™i bá»™". Äể có thêm thông tin gỡ lá»—i, hãy dùng tham số khởi Ä‘á»™ng DEBCONF_DEBUG=5. Việc nà y sẽ là m cho debconf in thêm rất nhiá»u chi tiết vá» các xác láºp hiện tại của từng biến và vá» tiến trình của nó qua các văn lệnh cà i đặt gói. B.5.3. Tải dây chuyá»n táºp tin định cấu hình sẵn Có thể gồm má»™t số táºp tin cấu hình sẵn khác từ chỉ má»™t táºp tin định cấu hình sẵn có liệt kê chúng. Thiết láºp nà o nằm trong các táºp tin cấu hình sẵn đó sẽ đè lên thiết láºp tồn tại từ táºp tin được tải trÆ°á»›c. TÃnh năng nà y cho khả năng, lấy thà dụ, để thiết láºp mạng chung cho chá»— bạn trong táºp tin nà y, còn để thiết láºp chi tiết hÆ¡n cho má»™t số cấu hình riêng trong các táºp tin khác. # Có thể liệt kê nhiá»u táºp tin, định giá»›i bằng dấu cách: tất cả các táºp tin # trong danh sách nà y sẽ được nạp. Những táºp tin được bao gồm # cÅ©ng có thể dùng chỉ thị chèn sẵn/bao gồm riêng. # Ghi chú rằng nếu tên táºp tin là tÆ°Æ¡ng đối, nó được lấy từ # cùng má»™t thÆ° mục vá»›i táºp tin cấu hình sẵn mà chứa táºp tin đó. #d-i preseed/include string x.cfg # Trình cà i đặt có khả năng (tùy chá»n) thẩm tra tổng kiểm (checksum) # của táºp tin cấu hình sẵn, trÆ°á»›c khi dùng nó. HIện thá»i chỉ há»— trợ # tổng kiểm kiểu md5sum; hãy liệt kê các tổng md5sum # theo cùng má»™t thứ tá»± vá»›i danh sách các táºp tin cần gồm. #d-i preseed/include/checksum string 5da499872becccfeda2c4872f9171c3d # Dẻo hÆ¡n, dòng bên dÆ°á»›i chạy lệnh trình bao : xuất tên của # táºp tin cấu hình sẵn thì bao gồm các táºp tin đó. #d-i preseed/include_command \ # string if [ "`hostname`" = bob ]; then echo bob.cfg; fi # Dẻo nhất, dòng nà y tải vá» chÆ°Æ¡ng trình rồi chạy nó. ChÆ°Æ¡ng trình # có khả năng dùng lệnh nhÆ° « debconf-set » (debconf đặt) để thao tác # cÆ¡ sở dữ liệu cấu hình « debconf ». Có thể liệt kê danh sách các # văn lệnh, định giá»›i bằng dấu cách. # Ghi chú rằng nếu tên táºp tin là tÆ°Æ¡ng đối, nó được lấy từ # cùng má»™t thÆ° mục vá»›i táºp tin cấu hình sẵn mà chứa táºp tin đó. #d-i preseed/run string foo.sh CÅ©ng có thể nạp dây chuyá»n từ giải Ä‘oạn chèn sẵn kiểu initrd hay táºp tin, đến việc chèn sẵn qua mạng, bằng cách đặt preseed/url trong những táºp tin sá»›m hÆ¡n. Sá»± chá»n nà y sẽ gây ra việc chèn sẵn qua mạng được thá»±c hiện khi mạng trở thà nh hoạt Ä‘á»™ng. Hãy là m cẩn tháºn, vì có hai tiến trình chèn sẵn riêng: chẳng hạn, bạn có hai dịp chạy lệnh preseed/url, Ä‘iá»u thứ hai được tạo má»™t khi mạng trở thà nh hoạt Ä‘á»™ng. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[19] Cái sở hữu giá trị (hay mẫu) kiểu debconf bình thÆ°á»ng là tên của gói chứa mẫu debconf tÆ°Æ¡ng ứng. Äối vá»›i những biến được dùng trong tiến trình cà i đặt chÃnh nó, cái sở hữu là "d-i". Má»—i mẫu và biến vẫn còn có khả năng thuá»™c vá» nhiá»u cái sở hữu, mà giúp đỡ quyết định nếu nó có thể được gỡ bá» ra cÆ¡ sở dữ liệu debconf nếu gói đó bị tẩy. ^[20] Chèn sẵn locale thà nh en_NL, chẳng hạn, có kết quả là en_US.UTF-8 là m miá»n địa phÆ°Æ¡ng mặc định cho hệ thống được cà i đặt. Nếu (v.d.) ngÆ°á»i dùng thá»±c sá»± muốn sá» dụng en_GB.UTF-8 thì phải chèn sẵn từng giá trị. Phụ lục C. Phân vùng cho Debian Mục lục C.1. Chá»n phân vùng Debian, láºp kÃch cỡ phân vùng C.2. Cây thÆ° mục C.3. Bố trà phân vùng khuyến khÃch C.4. Tên thiết bị dÆ°á»›i Linux C.5. ChÆ°Æ¡ng trình tạo phân vùng Debian C.5.1. Phân vùng cho 64-bit PC C.1. Chá»n phân vùng Debian, láºp kÃch cỡ phân vùng Hệ thống GNU/Linux cần thiết Ãt nhất má»™t phân vùng riêng. Phân vùng đó có thể chứa toà n bá»™ hệ Ä‘iá»u hà nh, tất cả các ứng dụng và táºp tin cá nhân. Phần lá»›n ngÆ°á»i xem là cÅ©ng cần thiết má»™t phân vùng trao đổi. Chá»— "trao đổi" (swap) là sức chứa há»—n tạp cho hệ Ä‘iá»u hà nh, cho phép hệ thống sá» dụng sức chứa trên Ä‘Ä©a là "bá»™ nhá»› ảo". Bằng cách để chá»— trao đổi trên phân vùng riêng, bạn cho Linux khả năng rất táºn dụng bá»™ nhá»› đó hÆ¡n. Có thể ép buá»™c Linux sá» dụng táºp tin chuẩn là chá»— trao đổi, nhÆ°ng mà phÆ°Æ¡ng pháp đó không khuyến khÃch. Phần lá»›n ngÆ°á»i cÅ©ng chá»n cho hệ thống GNU/Linux có hÆ¡n số phân vùng tối thiểu. Có hai lý do bạn có thể muốn chia hệ thống táºp tin ra nhiá»u phân vùng nhá» hÆ¡n. Lý do thứ nhất là sá»± an toà n. Nếu cái gì xảy ra để há»ng hệ thống táºp tin, thÆ°á»ng chỉ má»™t phân vùng riêng bị hại. Vì váºy bạn cần phải phục hồi (từ bản sao lÆ°u bạn thÆ°á»ng tạo) chỉ má»™t phần của hệ thống. Bạn nên tạo tối thiểu má»™t phân vùng riêng thÆ°á»ng được gá»i nhÆ° là "phân vùng gốc" (root partition), mà chứa những thà nh phần chủ yếu nhất của hệ thống. Nếu phân vùng khác nà o bị há»ng, bạn vẫn còn có khả năng khởi Ä‘á»™ng và o GNU/Linux trên phân vùng riêng nà y, để sá»a chữa hệ thống. Phân vùng gốc nà y có thể tránh trÆ°á»ng hợp mà bạn cần phải cà i đặt lại toà n bá»™ hệ thống. Lý do thứ hai thÆ°á»ng là quan trá»ng hÆ¡n trong trÆ°á»ng hợp kinh doanh, nhÆ°ng nó tháºt sá»± phụ thuá»™c và o cách sá» dụng máy tÃnh. Chẳng hạn máy phục vụ thÆ° tÃn trà n ngáºp bởi thÆ° rác có thể chiếm dá»… dà ng toà n bá»™ phân vùng. Nếu bạn đã cấu hình vùng thÆ° tÃn /var/mail là phân vùng riêng trên máy phục vụ thÆ° tÃn, phần lá»›n của hệ thống còn lại hoạt Ä‘á»™ng được tháºm chà nếu nó bị rác trà n. Mặt không thuáºn lợi tháºt duy nhất khi sá» dụng phân vùng thêm là thÆ°á»ng khó biết trÆ°á»›c các nhu cầu của mình. Nếu bạn cấu hình phân vùng quá nhá», bạn sẽ phải hoặc cà i đặt lại hệ thống, hoặc cÅ©ng luôn chuyển các thứ ra để tạo chá»— rảnh trong phân vùng thấp nhỠđó. Mặt khác, nếu bạn cấu hình phân vùng quá lá»›n, bạn sẽ hoà i phà sức chứa có thể được táºn dụng trên vùng khác. Hiện thá»i sức chứa trên Ä‘Ä©a là rẻ, nhÆ°ng tại sao xà i phà tiá»n? C.2. Cây thÆ° mục Debian GNU/Linux tùy theo Tiêu Chuẩn Phân Cấp Hệ Thống Táºp Tin khi đặt tên của táºp tin và thÆ° mục. Tiêu chuẩn nà y cho ngÆ°á»i dùng và chÆ°Æ¡ng trình phần má»m có khả năng dá»± Ä‘oán vị trà của táºp tin và thÆ° mục. ThÆ° mục cấp gốc được đại diện Ä‘Æ¡n giản bằng dấu xuyệc /. Trên cấp gốc, má»i hệ thống Debian chứa những thÆ° mục nà y: ┌───────┬──────────────────────────────────────────────┠│ThÆ° mục│ Ná»™i dung │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │bin │Táºp tin nhị phân lệnh chủ yếu │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │boot │Táºp tin tÄ©nh của bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │dev │Táºp tin thiết bị │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │etc │Cấu hình hệ thống đặc trÆ°ng cho máy │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │home │ThÆ° mục chÃnh của ngÆ°á»i dùng │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │lib │ThÆ° viện dùng chung và mô-Ä‘un hạt nhân chủ yếu│ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │media │Chứa Ä‘iểm lắp cho váºt chứa có thể thay thế │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │mnt │Äiểm lắp để gắn kết tạm thá»i hệ thống táºp tin │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │proc │ThÆ° mục ảo cho thông tin hệ thống │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │root │ThÆ° mục chÃnh của ngÆ°á»i dùng chủ │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │run │Run-time variable data │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │sbin │Táºp tin nhị phân hệ thống chủ yếu │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │sys │ThÆ° mục ảo cho thông tin hệ thống │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │tmp │Táºp tin tạm thá»i │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │usr │Phân cấp phụ │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │var │Dữ liệu có thể thay đổi │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │srv │Dữ liệu cho dịch vụ do hệ thống cung cấp │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────┤ │opt │Gói phần má»m ứng dụng phụ trợ │ └───────┴──────────────────────────────────────────────┘ Sau đây có danh sách các sá»± cân nhắc quan trá»ng vá» thÆ° mục và phân vùng. Ghi chú rằng sức chứa trên Ä‘Ä©a được chiếm có thay đổi nhiá»u vá»›i kiểu cấu hình hệ thống và mẫu sá» dụng riêng. Những sá»± giá»›i thiệu nà y là hÆ°á»›ng dẫn chung và cung cấp má»™t Ä‘iểm bắt đầu khi tạo phân vùng. • The root partition / must always physically contain /etc, /bin, /sbin, / lib, /dev and /usr, otherwise you won't be able to boot. This means that you should provide at least 600-750MB of disk space for the root partition including /usr, or 5-6GB for a workstation or a server installation. • ThÆ° mục /var: dữ liệu có thể thay đổi, nhÆ° bà i tin, thÆ° Ä‘iện tá», nÆ¡i Mạng, co sở dữ liệu, bá»™ nhá»› tạm của hệ thống quản lý gói phần má»m, nằm dÆ°á»›i thÆ° mục nà y. KÃch cỡ của thÆ° mục nà y phụ thuá»™c nhiá»u và o cách sá» dụng hệ thống, nhÆ°ng thÆ°á»ng được Ä‘iá»u khiển bởi những tà i nguyên cần thiết cho công cụ quản lý gói. Nếu bạn định chạy tiến trình cà i đặt đầy đủ, gồm gần má»i thứ do Debian cung cấp, trong cùng má»™t phiên chạy, cấp phát 2-3 GB sức chứa riêng cho thÆ° mục /var nên là đủ. Còn nếu bạn định chạy tiến trình cà i đặt từ từ (tức là cà i đặt các dịch vụ và tiện Ãch, rồi các Ä‘iá»u nháºp thô, rồi X v.v.), bạn có thể là m trôi chảy bằng cách gán 300-500 MB riêng. Nếu bạn không có nhiá»u sức chứa còn rảnh trên Ä‘Ä©a, cÅ©ng không định chạy tiến trình cáºp nháºt hệ thống quan trá»ng, 30 hay 40 MB có thể là đủ. • ThÆ° mục /tmp: dữ liệu tạm thá»i được tạo bởi chÆ°Æ¡ng trình thÆ°á»ng nằm trong thÆ° mục nà y. Sức chứa đủ thÆ°á»ng là 40-100 MB. Má»™t số ứng dụng -- gồm bá»™ thao tác kho, công cụ tạo Ä‘Ä©a CD/DVD và phần má»m Ä‘a phÆ°Æ¡ng tiện -- có thể dùng thÆ° mục /tmp để cất giữ tạm thá»i táºp tin ảnh. Nếu bạn định sá» dụng ứng dụng nhÆ° váºy, bạn nên Ä‘iá»u chỉnh sức chứa sẵn sà ng trong thÆ° mục /tmp cho phù hợp. • ThÆ° mục /home: má»—i ngÆ°á»i dùng sẽ để các dữ liệu cá nhân và o thÆ° mục con của thÆ° mục nà y. KÃch cỡ của nó phụ thuá»™c và o số ngÆ°á»i dùng sẽ sá» dụng hệ thống đó và những táºp tin nà o sẽ được cất giữ trong thÆ° mục của há». Phụ thuá»™c và o cách sá» dụng đã định, bạn nên dà nh riêng khoảng 100 MB cho má»—i ngÆ°á»i dùng, nhÆ°ng thÃch nghi giá trị nà y vá»›i nhu cầu của bạn. Hãy dà nh riêng rất nhiá»u sức chứa hÆ¡n nếu bạn định lÆ°u nhiá»u táºp tin Ä‘a phÆ°Æ¡ng tiện (ảnh, âm nhạc, phim) và o thÆ° mục chÃnh nà y. C.3. Bố trà phân vùng khuyến khÃch For new users, personal Debian boxes, home systems, and other single-user setups, a single / partition (plus swap) is probably the easiest, simplest way to go. The recommended partition type is ext4. Còn đối vá»›i hệ thống Ä‘a ngÆ°á»i dùng, hay hệ thống có rất nhiá»u sức chứa trên Ä‘Ä©a, tốt nhất là để má»—i thÆ° mục /var, /tmp, và /home trên má»™t phân vùng riêng, khác vá»›i phân vùng / (5 phân vùng). You might need a separate /usr/local partition if you plan to install many programs that are not part of the Debian distribution. If your machine will be a mail server, you might need to make /var/mail a separate partition. If you are setting up a server with lots of user accounts, it's generally good to have a separate, large /home partition. In general, the partitioning situation varies from computer to computer depending on its uses. Äối vá»›i hệ thống rất phức tạp, bạn nên xem tà i liệu Äa ÄÄ©a Thế Nà o Multi Disk HOWTO. Nó chứa thông tin chi tiết, phần lá»›n có Ãch cho nhà cung cấp dịch vụ Mạng và ngÆ°á»i thiết láºp máy phục vụ. With respect to the issue of swap partition size, there are many views. One rule of thumb which works well is to use as much swap as you have system memory. It also shouldn't be smaller than 512MB, in most cases. Of course, there are exceptions to these rules. As an example, an older home machine might have 512MB of RAM and a 20GB SATA drive on /dev/sda. There might be a 8GB partition for another operating system on /dev/sda1, a 512MB swap partition on /dev/sda3 and about 11.4GB on /dev/sda2 as the Linux partition. Äể tìm biết sức chứa được chiếm bởi công việc bạn có thể muốn thêm sau khi cà i đặt xong hệ thống, xem Phần D.2, "Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc". C.4. Tên thiết bị dÆ°á»›i Linux Tên của Ä‘Ä©a và phân vùng Linux có thể là khác vá»›i hệ Ä‘iá»u hà nh khác. Bạn cần phải biết những tên bị Linux dùng khi bạn tạo và gắn kết phân vùng. Äây là lược đồ đặt tên cÆ¡ bản: • The first hard disk detected is named /dev/sda. • The second hard disk detected is named /dev/sdb, and so on. • ÄÄ©a CD-ROM SCSI thứ nhất có tên /dev/scd0, cÅ©ng được biết nhÆ° là /dev/sr0. Những phân vùng nằm trên má»—i Ä‘Ä©a được đại diện bằng cách phụ thêm má»™t số tháºp phân và o tên Ä‘Ä©a: sda1 và sda2 đại diện phân vùng thứ nhất và thứ hai của ổ Ä‘Ä©a SCSI thứ nhất trên hệ thống. Äây là thà dụ cuá»™c sống thá»±c. Giả sá» bạn có hệ thống vá»›i 2 Ä‘Ä©a SCSI, má»™t Ä‘Ä©a tại địa chỉ SCSI 2 và đĩa khác tại địa chỉ SCSI 4. ÄÄ©a thứ nhất (tại địa chỉ 2) thì có tên sda, và đĩa thứ hai có tên sdb. Nếu ổ Ä‘Ä©a sda chứa 3 phân vùng, chúng có tên sda1, sda2 và sda3. CÅ©ng váºy vá»›i Ä‘Ä©a sdb và các phân vùng nằm trên nó. Ghi chú rằng nếu bạn có hai bá»™ tiếp hợp mạch nối máy SCSI (tức là bá»™ Ä‘iá»u khiển), thứ tá»± các ổ Ä‘Ä©a có thể trở thà nh khó hiểu. Trong trÆ°á»ng hợp nà y, phÆ°Æ¡ng pháp tốt nhất là theo dõi các thông Ä‘iệp khởi Ä‘á»™ng, giả sá» bạn biết mô hình và /hay khả năng của các ổ Ä‘Ä©a. Linux represents the primary partitions as the drive name, plus the numbers 1 through 4. For example, the first primary partition on the first drive is /dev/ sda1. The logical partitions are numbered starting at 5, so the first logical partition on that same drive is /dev/sda5. Remember that the extended partition, that is, the primary partition holding the logical partitions, is not usable by itself. C.5. ChÆ°Æ¡ng trình tạo phân vùng Debian Và i kiểu chÆ°Æ¡ng trình tạo phân vùng đã được là m thÃch nghi bởi nhà phát triển Debian để hoạt Ä‘á»™ng được trên nhiá»u kiểu Ä‘Ä©a cứng và kiến trúc máy tÃnh khác nhau. Sau đây có danh sách các chÆ°Æ¡ng trình thÃch hợp vá»›i kiến trúc của máy tÃnh nà y. partman Công cụ tạo phân vùng khuyến khÃch trong Debian. ChÆ°Æ¡ng trình nà y có nhiá»u khả năng có Ãch: nó cÅ©ng có thể thay đổi kÃch cỡ của phân vùng, tạo hệ thống táºp tin ("format" [định dạng] trên hệ Ä‘iá»u hà nh Windows) và gán nó và o Ä‘iểm lắp. fdisk Bá»™ tạo phân vùng Linux gốc, thÃch hợp vá»›i ngÆ°á»i dùng rất kinh nghiệm. Hãy cẩn tháºn nếu bạn có phân vùng kiểu FreeBSD tồn tại trên máy tÃnh. Những hạt nhân cà i đặt chứa khả năng há»— trợ những phân vùng nà y, nhÆ°ng cách đại diện (hay không) của fdisk có thể là m cho tên thiết bị khác biệt. Xem tà i liệu Linux và FreeBSD Thế Nà o Linux+FreeBSD HOWTO. cfdisk Bá»™ tạo phân vùng Ä‘Ä©a toà n mà n hình dá»… dà ng, thÃch hợp vá»›i phần lá»›n ngÆ°á»i. Ghi chú rằng chÆ°Æ¡ng trình cfdisk không hiểu phân vùng kiểu FreeBSD bằng cách nà o cả, lại có kết quả là tên thiết bị có thể khác biệt. Má»™t của những chÆ°Æ¡ng trình nà y sẽ được chạy theo mặc định khi bạn chá»n mục trình Ä‘Æ¡n Phân vùng Ä‘Ä©a (hay tÆ°Æ¡ng tá»±). Có thể sá» dụng công cụ tạo phân vùng khác từ dòng lệnh trên VT2, nhÆ°ng không khuyên bạn là m nhÆ° thế. Hãy ghi nhá»› cần phải đánh dấu phân vùng khởi Ä‘á»™ng nhÆ° là "Khởi Ä‘á»™ng được" (Bootable). C.5.1. Phân vùng cho 64-bit PC If you are using a new harddisk (or want to wipe out the whole partition table of your disk), a new partition table needs to be created. The "Guided partitioning" does this automatically, but when partitioning manually, move the selection on the top-level entry of the disk and hit Enter. That will create a new partition table on that disk. In expert mode, you will then be asked for the type of the partition table. Default for UEFI-based systems is "gpt", while for the older BIOS world the default value is "msdos". In a standard priority installation those defaults will be used automatically. Ghi chú When a partition table with type "gpt" was selected (default for UEFI systems), a free space of 1 MB will automatically get created at the beginning of the disk. This is intended and required to embed the GRUB2 bootloader. Nếu bạn có má»™t hệ Ä‘iá»u hà nh khác đã có, v.d. DOS, Windows hay Mac OSX, và bạn muốn giữ lại hệ Ä‘iá»u hà nh đó trong khi cà i đặt Debian, có thể là bạn cần phải thay đổi kÃch cỡ của phân vùng chứa nó để giải phóng thêm sức chứa trống trên Ä‘Ä©a cho bản cà i đặt Debian. Trình cà i đặt há»— trợ chức năng thay đổi kÃch cỡ của hệ thống táºp tin kiểu cả hai FAT và NTFS; khi bạn tá»›i bÆ°á»›c phân vùng của tiến trình cà i đặt, hãy báºt tùy chá»n Bằng tay, sau đó Ä‘Æ¡n giản chá»n má»™t phân vùng tồn tại và thay đổi kÃch cỡ của nó. While modern UEFI systems don't have such limitations as listed below, the old PC BIOS generally adds additional constraints for disk partitioning. There is a limit to how many "primary" and "logical" partitions a drive can contain. Additionally, with pre 1994-98 BIOSes, there are limits to where on the drive the BIOS can boot from. More information can be found in the Linux Partition HOWTO, but this section will include a brief overview to help you plan most situations. Phân vùng "chÃnh" (primary) là lược đồ phân vùng gốc cho Ä‘Ä©a kiểu PC. Tuy nhiên, có thể tạo chỉ bốn phân vùng chÃnh. Äể vượt qua sá»± hạn chế nà y, phân vùng kiểu "đã mở rá»™ng" (extended) và "hợp lý" (logical) đã được phát minh. Bằng cách đặt má»™t của những phân vùng chÃnh là phân vùng đã mở rá»™ng, bạn có khả năng chia nhá» toà n bá»™ sức chứa được cấp phát cho phân vùng đó ra nhiá»u phân vùng hợp lý. Bạn có thể tạo đến 60 phân vùng hợp lý trong má»—i phân vùng đã mở rá»™ng; nhÆ°ng mà , má»—i Ä‘Ä©a có thể chứa chỉ má»™t phân vùng đã mở rá»™ng thôi. Linux hạn chế số phân vùng trên má»—i Ä‘Ä©a thà nh 255 phân vùng trên Ä‘Ä©a kiểu SCSI (3 phân vùng chÃnh có thể dùng, 252 phân vùng hợp lý) và 63 phân vùng trên Ä‘Ä©a IDE (3 phân vùng chÃnh có thể dùng, 60 phân vùng hợp lý). Tuy nhiên, hệ thống Debian GNU/Linux chuẩn cung cấp chỉ 20 thiết bị cho phân vùng, vì váºy bạn không thể cà i đặt trên hÆ¡n 20 phân vùng nếu bạn chÆ°a tá»± tạo má»™t thiết bị dà nh cho má»—i phân vùng đó. Trên má»™t Ä‘Ä©a IDE lá»›n, nếu bạn không sá» dụng khả năng đặt địa chỉ LBA (LBA addressing), cÅ©ng không sá» dụng trình Ä‘iá»u khiển phủ (overlay drivers, đôi khi được cung cấp bởi hãng chế tạo Ä‘Ä©a cứng), bạn cần phải để phân vùng khởi Ä‘á»™ng (phân vùng chứa ảnh hạt nhân) trong 1024 hình trụ đầu của Ä‘Ä©a cứng đó (thÆ°á»ng là vùng khoảng 524 MB, không có khả năng dịch BIOS). This restriction doesn't apply if you have a BIOS newer than around 1995-98 (depending on the manufacturer) that supports the "Enhanced Disk Drive Support Specification". Debian's Lilo alternative mbr must use the BIOS to read the kernel from the disk into RAM. If the BIOS int 0x13 large disk access extensions are found to be present, they will be utilized. Otherwise, the legacy disk access interface is used as a fall-back, and it cannot be used to address any location on the disk higher than the 1023rd cylinder. Once Linux is booted, no matter what BIOS your computer has, these restrictions no longer apply, since Linux does not use the BIOS for disk access. Trên Ä‘Ä©a lá»›n, bạn có thể cần phải sá» dụng kỹ xảo dịch hình trụ, mà bạn có thể đặt trong chÆ°Æ¡ng trình thiết láºp BIOS, nhÆ° LBA (Logical Block Addressing: định vị khối hợp lý) hay chế Ä‘á»™ dịch CHS ("Lá»›n"). Thông tin thêm vá» vấn đỠđối vá»›i Ä‘Ä©a lá»›n nằm trong tà i liệu Ä‘Ä©a lá»›n Thế Nà o Large Disk HOWTO. Nếu bạn sá» dụng lược đồ dịch hình trụ mà BIOS không há»— trợ các phần mở rá»™ng truy cáºp Ä‘Ä©a lá»›n, phân vùng khởi Ä‘á»™ng phải nằm trong vùng đại diện đã dịch của hình trụ thứ 1024. PhÆ°Æ¡ng pháp khuyến khÃch để đạt cấu hình nà y là tạo má»™t phân vùng nhá» (25-50 MB nên là đủ) tại đầu của Ä‘Ä©a, để được dùng là phân vùng khởi Ä‘á»™ng, rồi tạo các phân vùng khác được muốn trong vùng còn lại. Phân vùng khởi Ä‘á»™ng nà y cần phải được gắn kết và o /boot, vì đó là thÆ° mục nÆ¡i (các) hạt nhân Linux sẽ được cất giữ. Cấu hình nà y sẽ hoạt Ä‘á»™ng được trên má»i hệ thống, bất chấp dùng LBA hay khả năng dịch CHS Ä‘Ä©a lá»›n, và bất chấp BIOS há»— trợ các phần mở rá»™ng truy cấp Ä‘Ä©a lá»›n. Phụ lục D. Thông Tin Linh Tinh Mục lục D.1. Thiết bị Linux D.1.1. Thiết láºp con chuá»™t D.2. Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc D.3. Cà i đặt Debian GNU/Linux từ hệ thống UNIX/Linux D.3.1. Bắt đầu D.3.2. Cà i đặt debootstrap D.3.3. Chạy debootstrap D.3.4. Cấu hình hệ thống cÆ¡ bản D.3.5. Cà i đặt hạt nhân D.3.6. Thiết láºp bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng D.3.7. Remote access: Installing SSH and setting up access D.3.8. Äòn kết liá»…u D.4. Cà i đặt Debian GNU/Linux qua IP Ä‘Æ°á»ng song song (PLIP) D.4.1. Nhu cầu D.4.2. Thiết láºp nguồn D.4.3. Cà i đặt Ä‘Ãch D.5. Cà i đặt Debian GNU/Linux dùng PPP qua Ethernet (PPPoE) D.1. Thiết bị Linux Trong hệ thống Linux, má»™t số táºp tin đặc biệt nằm dÆ°á»›i thÆ° mục /dev. Những táºp tin nà y được gá»i là táºp tin thiết bị (device files), có ứng xá» khác vá»›i táºp tin chuẩn. Kiểu táºp tin thiết bị thÆ°á»ng nhất thuá»™c vá» thiết bị khối và thiết bị ký tá»±. Những táºp tin nà y là giao diện vá»›i trình Ä‘iá»u khiển tháºt (phần của hạt nhân Linux) mà lần lượt truy cáºp phần cứng. Má»™t kiểu táºp tin thiết bị khác, Ãt thÆ°á»ng hÆ¡n, có tên pipe (ống dẫn). Những táºp tin thiết bị quan trá»ng nhất được liệt kê trong các bảng bên dÆ°á»›i. ┌────┬─────────────────────────────────────────────┠│sda │First hard disk │ ├────┼─────────────────────────────────────────────┤ │sdb │Second hard disk │ ├────┼─────────────────────────────────────────────┤ │sda1│Phân vùng thứ nhất nằm trên Ä‘Ä©a cứng thứ nhất│ ├────┼─────────────────────────────────────────────┤ │sdb7│Seventh partition of the second hard disk │ └────┴─────────────────────────────────────────────┘ ┌───┬──────────────┠│sr0│First CD-ROM │ ├───┼──────────────┤ │sr1│Second CD-ROM │ └───┴──────────────┘ ┌───────┬──────────────────────────────────────────────────────────┠│ttyS0 │Cổng nối tiếp 0, COM1 dÆ°á»›i MS-DOS │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────────────────┤ │ttyS1 │Cổng nối tiếp 1, COM2 dÆ°á»›i MS-DOS │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────────────────┤ │psaux │Thiết bị con chuá»™t PS/2 │ ├───────┼──────────────────────────────────────────────────────────┤ │gpmdata│Thiết bị giả, dữ liệu lặp lại từ trình ná»n GPM (con chuá»™t)│ └───────┴──────────────────────────────────────────────────────────┘ ┌─────┬───────────────────────────────────────────────────┠│cdrom│Liên kết tượng trÆ°ng đến ổ Ä‘Ä©a CD-ROM │ ├─────┼───────────────────────────────────────────────────┤ │mouse│Liên kết tượng trÆ°ng đến táºp tin thiết bị con chuá»™t│ └─────┴───────────────────────────────────────────────────┘ ┌────┬────────────────────────────────────────────┠│null│Má»i gì được ghi và o thiết bị nà y sẽ biến mất│ ├────┼────────────────────────────────────────────┤ │zero│Có thể Ä‘á»c vô hạn số không ra thiết bị nà y │ └────┴────────────────────────────────────────────┘ D.1.1. Thiết láºp con chuá»™t Có khả năng sá» dụng con chuá»™t trong cả hai bà n giao tiếp Linux (dùng gpm) và môi trÆ°á»ng cá»a sổ X. Bình thÆ°á»ng, chỉ cần cà i đặt gpm và trình phục vụ X chÃnh nó. Cả hai nên có cấu hình để sá» dụng /dev/input/mice là m thiết bị con chuá»™t. Giao thức con chuá»™t có tên exps2 trong gpm, và tên ExplorerPS/2 trong X. Táºp tin cấu hình riêng từng cái là /etc/gpm.conf và /etc/X11/xorg.conf. Má»™t số mô-Ä‘un hạt nhân cần phải được nạp để là m cho con chuá»™t hoạt Ä‘á»™ng. Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, các mô-Ä‘un thÃch hợp được tá»± Ä‘á»™ng phát hiện, nhÆ°ng đôi khi không phải đối vá»›i con chuá»™t nối tiếp cÅ© và con chuá»™t mạch nối^[21], mà rất Ãt dùng, trừ trên máy tÃnh rất cÅ©. Bản tóm tắt các mô-Ä‘un hạt nhân Linux cần thiết cho các kiểu con chuá»™t khác nhau : ┌────────┬────────────────────────────────────────────────────────────────────┠│ Mô-Ä‘un │ Mô tả │ ├────────┼────────────────────────────────────────────────────────────────────┤ │psmouse │Con chuá»™t PS/2 (nên được tá»± Ä‘á»™ng phát hiện) │ ├────────┼────────────────────────────────────────────────────────────────────┤ │usbhid │Con chuá»™t USB (nên được tá»± Ä‘á»™ng phát hiện) │ ├────────┼────────────────────────────────────────────────────────────────────┤ │sermouse│Phần lá»›n con chuá»™t nối tiếp │ ├────────┼────────────────────────────────────────────────────────────────────┤ │logibm │Con chuá»™t mạch nối được kết nối đến bo mạch Ä‘iá»u hợp Logitech │ ├────────┼────────────────────────────────────────────────────────────────────┤ │inport │Con chuá»™t mạch nối được kết nối đến bo mạch ATI hay Microsoft InPort│ └────────┴────────────────────────────────────────────────────────────────────┘ Äể nạp má»™t mô-Ä‘un Ä‘iá»u khiển con chuá»™t, bạn có thể sá» dụng lệnh modconf (từ gói cùng tên) và tìm trong phân loại kernel/drivers/input/mouse. D.2. Sức chứa trên Ä‘Ä©a cần thiết cho công việc Bản cà i đặt chuẩn trên máy kiểu amd64, gồm các gói chuẩn và dùng hạt nhân phiên bản mặc định, chiếm 1242 MB sức chứa trên Ä‘Ä©a. Còn má»™t bản cà i đặt tối thiểu, không có công việc "Hệ thống chuẩn" được chá»n, chiếm 1012 MB. Quan trá»ng Trong cả hai trÆ°á»ng hợp, số lượng nà y là sức chứa tháºt được dùng trên Ä‘Ä©a sau khi cà i đặt xong và táºp tin tạm thá»i nà o được xoá. Số nà y cÅ©ng không tÃnh tà i nguyên thêm được chiếm bởi hệ thống táºp tin, chẳng hạn cho các táºp tin nháºt ký. Có nghÄ©a là cần thiết sức chứa nhiá»u hÆ¡n, cả trong khi cà i đặt lẫn khi sá» dụng hệ thống hà ng ngà y. Theo đây có bảng hiển thị các kÃch cỡ do trình aptitude thông báo cho những công việc được liệt kê trong trình "tasksel". Ghi chú rằng má»™t số công việc riêng có ná»™i dung chung, vì váºy tổng số kÃch cỡ đã cà i đặt của hai công việc vá»›i nhau có thể là nhá» hÆ¡n tổng hai số đó. By default the installer will install the GNOME desktop environment, but alternative desktop environments can be selected either by using one of the special installation images, or by specifying the desired desktop environment during installation (see Phần 6.3.6.2, "Lá»±a chá»n và Cà i đặt Phần má»m"). Ghi chú rằng bạn cần phải cá»™ng các kÃch cỡ được liệt kê trong bảng nà y vá»›i kÃch cỡ của bản cà i đặt chuẩn, khi tÃnh kÃch cỡ của phân vùng. Phần lá»›n sức chứa được hiển thị trong cá»™t "KÃch cỡ đã cà i đặt" sẽ nằm trong thÆ° mục /usr và /lib; sức chứa trong cá»™t "KÃch cỡ tải vá»" cần thiết (tạm thá»i) trong thÆ° mục /var. ┌───────────────┬──────────────────┬───────────────┬──────────────────────────┠│ Công việc │KÃch cỡ đã cà i đặt│KÃch cỡ tải vỠ│Sức chứa cần thiết để cà i │ │ │ (MB) │ (MB) │ đặt (MB) │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │Môi trÆ°á»ng là m │ │ │ │ │việc │ │ │ │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • GNOME (mặc │3216 │859 │4075 │ │định) │ │ │ │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • KDE Plasma │4584 │1316 │5900 │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • Xfce │2509 │683 │3192 │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • LXDE │2539 │693 │3232 │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • MATE │2851 │762 │3613 │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │  • Cinnamon │4676 │1324 │6000 │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │Trình phục vụ │85 │19 │104 │ │Web │ │ │ │ ├───────────────┼──────────────────┼───────────────┼──────────────────────────┤ │Trình phục vụ │2 │1 │3 │ │SSH │ │ │ │ └───────────────┴──────────────────┴───────────────┴──────────────────────────┘ Nếu bạn cà i đặt bằng ngôn ngữ khác tiếng Anh, tasksel có thể tá»± Ä‘á»™ng cà i đặt má»™t công việc địa phÆ°Æ¡ng hoá, nếu có, cho ngôn ngữ của bạn (có má»™t công việc dà nh cho tiếng Việt). Sức chứa cần thiết khác biệt giữa những ngôn ngữ khác nhau; bạn nên tÃnh đến tổng là 350 MB để tải vá» và cà i đặt công việc nà y. D.3. Cà i đặt Debian GNU/Linux từ hệ thống UNIX/Linux Phần nà y diá»…n tả phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt Debian GNU/Linux từ má»™t hệ thống UNIX hay Linux đã có, không cần dùng trình cà i đặt dá»±a và o trình Ä‘Æ¡n nhÆ° được diá»…n tả trong phần sổ tay còn lại. Tà i liệu "cà i đặt chéo" Thế Nà o nà y đã được yêu cầu bởi ngÆ°á»i dùng chuyển đổi sang Debian GNU/Linux từ hệ thống Red Hat, Mandriva, và SUSE. Trong phần nà y giả sá» là bạn quen vá»›i cách nháºp lệnh *nix và cách duyệt qua hệ thống táºp tin. Trong phần nà y, dấu đồng $ đại diện lệnh cần nháºp và o hệ thống hiện thá»i của ngÆ°á»i dùng, còn dấu băm # đại diện lệnh được nháºp và o chroot của Debian. Má»™t khi cấu hình hệ thống Debian má»›i má»™t cách thÃch hợp, bạn có thể nâng cấp lên nó dữ liệu ngÆ°á»i dùng tồn tại nà o, sau đó tiếp tục là m việc nhÆ° bình thÆ°á»ng. Vì váºy, tiến trình cà i đặt Debian GNU/Linux nà y "không có thá»i gian chết". Nó cÅ©ng là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp thông minh để quản lý phần cứng thÆ°á»ng không hợp tác vá»›i váºt chứa khác nhau kiểu khởi Ä‘á»™ng hay cà i đặt. Ghi chú Vì đây phần lá»›n là má»™t thủ tục là m bằng tay, ghi nhá»› rằng bạn sẽ cần phải tá»± là m nhiá»u cấu hình cÆ¡ bản, mà yêu cầu bạn quen nhiá»u vá»›i Debian và Linux hÆ¡n khi cà i đặt bình thÆ°á»ng. Thủ tục nà y sẽ không là m kết quả là hệ thống trùng vá»›i kết quả của tiến trình cà i đặt bình thÆ°á»ng. Thủ tục nà y chỉ diá»…n tả những bÆ°á»›c cÆ¡ bản khi thiết láºp hệ thống. Có thể là cần thiết thêm bÆ°á»›c cà i đặt hay/và cấu hình. D.3.1. Bắt đầu With your current *nix partitioning tools, repartition the hard drive as needed, creating at least one filesystem plus swap. You need around 1012MB of space available for a console only install, or about 2539MB if you plan to install X (more if you intend to install desktop environments like GNOME or KDE Plasma). Sau đó, hãy tạo hệ thống táºp tin trên những phân vùng. Chẳng hạn, để tạo má»™t hệ thống táºp tin kiểu ext3 trên phân vùng /dev/sda6 (phân vùng gốc mẫu): # mke2fs -j /dev/sda6 Còn để tạo hệ thống táºp tin kiểu ext2, chỉ cần bá» Ä‘oạn -j Ä‘i. SÆ¡ khởi và kÃch hoạt vùng trao đổi (thay thế số thứ tá»± phân vùng của phân vùng trao đổi Debian dá»± định): # mkswap /dev/sda5 # sync # swapon /dev/sda5 Lắp má»™t phân vùng nhÆ° là /mnt/debinst (Ä‘iểm cà i đặt, để là m hệ thống táºp tin gốc (/) trên hệ thống má»›i). Tên của Ä‘iểm lắp là tùy ý chặt chẽ: nó được tham chiếu vá» sau bên dÆ°á»›i. # mkdir /mnt/debinst # mount /dev/sda6 /mnt/debinst Ghi chú Nếu bạn muốn đặt phần nà o của hệ thống táºp tin (v.d. /usr) được gắn kết và o phân vùng riêng, bạn cần phải tá»± tạo và gắn kết những thÆ° mục nà y trÆ°á»›c khi tiếp tục tá»›i giao Ä‘oạn kế tiếp. D.3.2. Cà i đặt debootstrap Tiện Ãch được dùng bởi trình cà i đặt Debian, cÅ©ng được thấy là phÆ°Æ¡ng pháp chÃnh thức để cà i đặt hệ thống cÆ¡ bản Debian, là debootstrap. Nó dùng hai chÆ°Æ¡ng trình wget và ar, nhÆ°ng vá» mặt khác thì phụ thuá»™c chỉ và o /bin/sh và các công cụ UNIX/Linux cÆ¡ bản^[22]. ChÆ°a có thì cà i đặt hai gói wget và ar, sau đó tải vá» và cà i đặt gói debootstrap. Hoặc bạn có thể tá»± cà i đặt nó bằng thủ tục theo đây. Tạo má»™t thÆ° mục work và o đó cần giải nén .deb: # mkdir work # cd work Táºp tin nhị phân debootstrap nằm trong kho Debian (hãy chắc là bạn chá»n táºp tin thÃch hợp vá»›i kiến trúc của mình). Tải táºp tin dạng .deb debootstrap xuống vùng gá»™p, sao chép gói đó và o thÆ° mục work, sau đó giải nén các táºp tin nhị phân ra nó. Bạn cần phải có quyá»n ngÆ°á»i chủ để cà i đặt các táºp tin nhị phân nà y. # ar -x debootstrap_0.X.X_all.deb # cd / # zcat /Ä‘Æ°á»ng_dẫn_đầy_đủ_đến_work/work/data.tar.gz | tar xv D.3.3. Chạy debootstrap Chạy chÆ°Æ¡ng trình debootstrap thì có thể tải các táºp tin cần thiết má»™t cách trá»±c tiếp xuống kho lÆ°u. Có thể thay thế chuá»—i http.us.debian.org/debian (trong mẫu bên dÆ°á»›i) bằng bất cứ máy nhân bản kho lÆ°u Debian nà o, tốt hÆ¡n là má»™t máy nhân bản ở gần chá»— bạn trên mạng. Các máy nhân bản được liệt kê ở địa chỉ http: //www.debian.org/mirror/list. If you have a bookworm Debian GNU/Linux installation image mounted at /cdrom, you could substitute a file URL instead of the http URL: file:/cdrom/debian/ Substitute one of the following for ARCH in the debootstrap command: amd64, arm64, armel, armhf, i386, mips64el, mipsel, ppc64el, s390x. # /usr/sbin/debootstrap --arch ARCH bookworm \ /mnt/debinst http://ftp.us.debian.org/debian If the target architecture is different than the host, you should add the --foreign option. D.3.4. Cấu hình hệ thống cÆ¡ bản Now you've got a real Debian system, though rather lean, on disk. chroot into it: # LANG=C.UTF-8 chroot /mnt/debinst /bin/bash If the target architecture is different from the host, you will need to first copy qemu-user-static to the new host: # cp /usr/bin/qemu-ARCH-static /mnt/debinst/usr/bin # LANG=C.UTF-8 chroot /mnt/debinst qemu-ARCH-static /bin/bash After chrooting you may need to set the terminal definition to be compatible with the Debian base system, for example: # export TERM=xterm-color Depending on the value of TERM, you may have to install the ncurses-term package to get support for it. If the target architecture is different from the host, you need to finish the multi-stage boot strap: /debootstrap/debootstrap --second-stage D.3.4.1. Tạo táºp tin thiết bị Ở Ä‘iểm thá»i nà y, thÆ° mục /dev/ chỉ chứa các táºp tin thiết bị rất cÆ¡ bản. Äối vá»›i những bÆ°á»›c tiếp theo của tiến trình cà i đặt, có thể cần thiết thêm táºp tin thiết bị. Có má»™t số phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau : phÆ°Æ¡ng pháp thÃch hợp vá»›i trÆ°á»ng hợp của bạn thì phụ thuá»™c và o hệ thống há»— trợ tiến trình cà i đặt, và o kiểu hát nhân (kiểu mô-Ä‘un hay không) và và o bạn định dùng táºp tin thiết bị kiểu Ä‘á»™ng (v.d. dùng udev) hay tÄ©nh. Và i tùy chá»n sẵn sà ng: • cà i đặt gói makedev, và tạo má»™t táºp hợp táºp tin thiết bị tÄ©nh mặc định bằng cách dùng (sau khi đã đổi root) # apt install makedev # mount none /proc -t proc # cd /dev # MAKEDEV generic • tạo bằng tay chỉ má»™t số táºp tin thiết bị dứt khoát dùng MAKEDEV • bind mount /dev từ hệ thống há»— trợ ở trên /dev trong hệ thống Ä‘Ãch; ghi chú rằng những văn lệnh sau khi cà i đặt của má»™t số gói có thể thá» tạo táºp tin thiết bị, vì váºy bạn nên dùng tùy chá»n nà y chỉ má»™t cách cẩn tháºn. D.3.4.2. Gắn kết phân vùng You need to create /etc/fstab. # editor /etc/fstab Here is a sample you can modify to suit: # /etc/fstab: static file system information. # # file system mount point type options dump pass /dev/XXX / ext3 defaults 0 1 /dev/XXX /boot ext3 ro,nosuid,nodev 0 2 /dev/XXX none swap sw 0 0 proc /proc proc defaults 0 0 /dev/cdrom /media/cdrom iso9660 noauto,ro,user,exec 0 0 /dev/XXX /tmp ext3 rw,nosuid,nodev 0 2 /dev/XXX /var ext3 rw,nosuid,nodev 0 2 /dev/XXX /usr ext3 rw,nodev 0 2 /dev/XXX /home ext3 rw,nosuid,nodev 0 2 Use mount -a to mount all the file systems you have specified in your /etc/ fstab, or, to mount file systems individually, use: # mount /path # e.g.: mount /usr Current Debian systems have mountpoints for removable media under /media, but keep compatibility symlinks in /. Create these as as needed, for example: # cd /media # mkdir cdrom0 # ln -s cdrom0 cdrom # cd / # ln -s media/cdrom You can mount the proc file system multiple times and to arbitrary locations, though /proc is customary. If you didn't use mount -a, be sure to mount proc before continuing: # mount -t proc proc /proc Sau đó, lệnh liệt kê ls /proc nên hiển thị thÆ° mục khác rá»—ng. Nếu nó bị lá»—i, có lẽ bạn có khả năng gắn kết proc từ bên ngoà i chroot đó. # mount -t proc proc /mnt/debinst/proc D.3.4.3. Äặt múi giá» Setting the third line of the file /etc/adjtime to "UTC" or "LOCAL" determines whether the system will interpret the hardware clock as being set to UTC respective local time. The following command allows you to set that. # editor /etc/adjtime Here is a sample: 0.0 0 0.0 0 UTC The following command allows you to choose your timezone. # dpkg-reconfigure tzdata D.3.4.4. Cấu hình khả năng chạy mạng To configure networking, edit /etc/network/interfaces, /etc/resolv.conf, /etc/ hostname and /etc/hosts. # editor /etc/network/interfaces Here are some simple examples from /usr/share/doc/ifupdown/examples: ###################################################################### # /etc/network/interfaces -- configuration file for ifup(8), ifdown(8) # See the interfaces(5) manpage for information on what options are # available. ###################################################################### # The loopback interface isn't really required any longer, but can be used # if needed. # # auto lo # iface lo inet loopback # To use dhcp: # # auto eth0 # iface eth0 inet dhcp # An example static IP setup: (network, broadcast and gateway are optional) # # auto eth0 # iface eth0 inet static # address 192.168.0.42 # network 192.168.0.0 # netmask 255.255.255.0 # broadcast 192.168.0.255 # gateway 192.168.0.1 Enter your nameserver(s) and search directives in /etc/resolv.conf: # editor /etc/resolv.conf A simple example /etc/resolv.conf: search example.com nameserver 10.1.1.36 nameserver 192.168.9.100 Enter your system's host name (2 to 63 characters): # echo DebianHostName > /etc/hostname And a basic /etc/hosts with IPv6 support: 127.0.0.1 localhost 127.0.1.1 DebianHostName # The following lines are desirable for IPv6 capable hosts ::1 ip6-localhost ip6-loopback fe00::0 ip6-localnet ff00::0 ip6-mcastprefix ff02::1 ip6-allnodes ff02::2 ip6-allrouters ff02::3 ip6-allhosts If you have multiple network cards, you should arrange the names of driver modules in the /etc/modules file into the desired order. Then during boot, each card will be associated with the interface name (eth0, eth1, etc.) that you expect. D.3.4.5. Cấu hình Apt Debootstrap will have created a very basic /etc/apt/sources.list that will allow installing additional packages. However, you may want to add some additional sources, for example for source packages and security updates: deb-src http://ftp.us.debian.org/debian bookworm main deb http://security.debian.org/ bookworm-security main deb-src http://security.debian.org/ bookworm-security main Make sure to run apt update after you have made changes to the sources list. D.3.4.6. Cấu hình miá»n địa phÆ°Æ¡ng và bà n phÃm To configure your locale settings to use a language other than English, install the locales support package and configure it. Currently the use of UTF-8 locales is recommended. # apt install locales # dpkg-reconfigure locales To configure your keyboard (if needed): # apt install console-setup # dpkg-reconfigure keyboard-configuration Ghi chú rằng bà n phÃm không thể được đặt trong khi nằm trong chroot, nhÆ°ng sẽ được cấu hình cho lần khởi Ä‘á»™ng lại kế tiếp. D.3.5. Cà i đặt hạt nhân Nếu bạn dá»± định khởi Ä‘á»™ng hệ thống nà y, bạn rất có thể muốn có má»™t hạt nhân (kernel) Linux và má»™t bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng (boot loader). Có thể nháºn diện các hạt nhân đóng gói sẵn bằng lệnh: # apt search linux-image Sau đó cà i đặt gói hạt nhân đã chá»n, dùng tên gói của nó. # apt install linux-image-arch-etc D.3.6. Thiết láºp bá»™ nạp khởi Ä‘á»™ng To make your Debian GNU/Linux system bootable, set up your boot loader to load the installed kernel with your new root partition. Note that debootstrap does not install a boot loader, but you can use apt inside your Debian chroot to do so. Check info grub for instructions on setting up the bootloader. If you are keeping the system you used to install Debian, just add an entry for the Debian install to your existing grub2 grub.cfg. Installing and setting up grub2 is as easy as: # apt install grub-pc # grub-install /dev/sda # update-grub The second command will install grub2 (in this case in the MBR of sda). The last command will create a sane and working /boot/grub/grub.cfg. Ghi chú rằng ở đây giả sá» táºp tin thiết bị /dev/sda đã được tạo. Có những phÆ°Æ¡ng pháp khác để cà i đặt grub2, nhÆ°ng chúng không nằm trong phạm vi của phụ lục nà y. D.3.7. Remote access: Installing SSH and setting up access In case you can login to the system via console, you can skip this section. If the system should be accessible via the network later on, you need to install SSH and set up access. # apt install ssh Root login with password is disabled by default, so setting up access can be done by setting a password and re-enable root login with password: # passwd # editor /etc/ssh/sshd_config This is the option to be enabled: PermitRootLogin yes Access can also be set up by adding an ssh key to the root account: # mkdir /root/.ssh # cat << EOF > /root/.ssh/authorized_keys ssh-rsa .... EOF Lastly, access can be set up by adding a non-root user and setting a password: # adduser joe # passwd joe D.3.8. Äòn kết liá»…u As mentioned earlier, the installed system will be very basic. If you would like to make the system a bit more mature, there is an easy method to install all packages with "standard" priority: # tasksel install standard Of course, you can also just use apt to install packages individually. Sau khi cà i đặt xong, có rất nhiá»u gói đã tải vá» nằm trong thÆ° mục kho lÆ°u /var /cache/apt/archives/. Váºy bạn có dịp giải phóng thêm chá»— trống trên Ä‘Ä©a bằng cách chạy lệnh « là m sạch »: # apt clean D.4. Cà i đặt Debian GNU/Linux qua IP Ä‘Æ°á»ng song song (PLIP) Phần nà y diá»…n tả phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt Debian GNU/Linux và o máy tÃnh không có thẻ Ethernet, chỉ có máy tÃnh cổng ra từ xa được gắn nối bằng cáp Null-Modem (bá»™ Ä‘iá»u giải không có, cÅ©ng được gá»i nhÆ° là cáp Null-Printer, máy in không có). Máy tÃnh cổng ra nên được kết nối đến má»™t mạng chứa máy nhân bản Debian (v.d. có kết nối đến Internet). Mẫu trong phụ lục nà y sẽ hiển thị phÆ°Æ¡ng pháp thiết láºp sá»± kết nối PLIP, dùng cổng ra được kết nối đến Internet qua sá»± kết nối quay số (ppp0). Nó sẽ dùng địa chỉ IP 192.168.0.1 và 192.168.0.2 cho hai giao diện PLIP trên hệ thống Ä‘Ãch và hệ thống nguồn riêng từng cái (những địa chỉ nà y nên là không dùng bên trong miá»n địa chỉ của mạng của bạn). Sá»± kết nối PLIP được thiết láºp trong khi cà i đặt sẽ cÅ©ng sẵn sà ng sau khi khởi Ä‘á»™ng lại và o hệ thống đã cà i đặt (xem ChÆ°Æ¡ng 7, Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i). TrÆ°á»›c khi bắt đầu, bạn cần phải xem cấu hình BIOS (địa chỉ cÆ¡ bản IO và IRQ) để tìm cổng song song của hệ thống cả Ä‘Ãch lẫn nguồn. Giá trị thÆ°á»ng nhất là io= 0x378, irq=7. D.4.1. Nhu cầu • Máy tÃnh Ä‘Ãch, được gá»i nhÆ° là target (Ä‘Ãch), và o đó Debian sẽ được cà i đặt. • Váºt chứa phần má»m cà i đặt hệ thống; xem Phần 2.4, "Váºt chứa trình cà i đặt". • Máy tÃnh khác được kết nối đến Internet, được gá»i nhÆ° là source (nguồn), mà sẽ hoạt Ä‘á»™ng là cổng ra. • Má»™t cáp Null-Modem DB-25. Xem tà i liệu cà i đặt PLIP Thế Nà o PLIP-Install-HOWTO để tìm thông tin thêm vá» cáp kiểu nà y, gồm hÆ°á»›ng dẫn vá» cách tạo Ä‘iá»u riêng. D.4.2. Thiết láºp nguồn Theo đây có má»™t táºp lệnh trình bao là mẫu Ä‘Æ¡n giản vá» phÆ°Æ¡ng pháp cấu hình máy tÃnh nguồn nhÆ° là cổng ra Internet dùng ppp0. #!/bin/sh # Gỡ bá» các mô-Ä‘un Ä‘ang chạy ra hạt nhân để tránh xung Ä‘á»™t, # cÅ©ng để tá»± cấu hình lại. modprobe -r lp parport_pc modprobe parport_pc io=0x378 irq=7 modprobe plip # Cấu hình giao diện PLIP (chá»n « plip0 », xem « dmesg | grep plip ») ifconfig plip0 192.168.0.2 pointopoint 192.168.0.1 netmask 255.255.255.255 up # Cấu hình cổng ra modprobe iptable_nat iptables -t nat -A POSTROUTING -o ppp0 -j MASQUERADE echo 1 > /proc/sys/net/ipv4/ip_forward D.4.3. Cà i đặt Ä‘Ãch Khởi Ä‘á»™ng váºt chứa cà i đặt. Cần phải chạy tiến trình cà i đặt bằng chế Ä‘á»™ nhà chuyên môn: hãy nháºp expert và o dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng. Nếu bạn cần đặt tham số cho mô-Ä‘un hạt nhân, cÅ©ng cần phải là m nhÆ° thế tại dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng. Chẳng hạn, để khởi Ä‘á»™ng trình cà i đặt và đặt giá trị cho những tùy chá»n "io" và "irq" cho mô-Ä‘un partport_pc, hãy nháºp dãy dÆ°á»›i và o dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng: expert parport_pc.io=0x378 parport_pc.irq=7 Bên dÆ°á»›i có những trả lá»i cần nháºp trong những giai Ä‘oạn khác nhau của tiến trình cà i đặt. 1. Load installer components from installation media Chá»n mục plip-modules trong danh sách: nó sẽ là m cho các trình Ä‘iá»u khiển PLIP sẵn sà ng cho hệ thống cà i đặt. 2. Phát hiện phần cứng mạng â–¡ Nếu máy Ä‘Ãch có phải chứa thẻ mạng, trình cà i đặt sẽ hiển thị danh sách các mô-Ä‘un trình Ä‘iá»u khiển cho những thẻ được phát hiện. Nếu bạn muốn ép buá»™c debian-installer dùng PLIP thay thế, bạn cần phải bá» chá»n má»i mô-Ä‘un trình Ä‘iá»u khiển đã liệt kê. Tất nhiên, nếu máy Ä‘Ãch không có thẻ mạng, trình cà i đặt sẽ không hiển thị danh sách nà y. â–¡ Vì chÆ°a phát hiện thẻ mạng, trình cà i đặt sẽ nhắc bạn chá»n trình Ä‘iá»u khiển mạng trong danh sách. Hãy chá»n mô-Ä‘un plip. 3. Cấu hình mạng â–¡ Tá»± Ä‘á»™ng cấu hình mạng bằng DHCP không? : Không â–¡ Äịa chỉ IP: 192.168.0.1 â–¡ Äịa chỉ Ä‘iểm-đến-Ä‘iểm: 192.168.0.2 â–¡ Các địa chỉ của máy phục vụ tên: bạn có khả năng nháºp cùng những địa chỉ được dùng trên máy tÃnh nguồn (xem táºp tin cấu hình /etc/ resolv.conf) D.5. Cà i đặt Debian GNU/Linux dùng PPP qua Ethernet (PPPoE) Trong má»™t số quốc gia, PPP qua Ethernet (PPPoE) là má»™t giao thức thÆ°á»ng dùng cho kết nối dải sóng rá»™ng (ADSL hay cáp) tá»›i nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP). Chức năng thiết láºp kết nối mạng dùng PPPoE không phải được há»— trợ theo mặc định trong trình cà i đặt, nhÆ°ng dá»… là m cho hoạt Ä‘á»™ng. Phần nà y diá»…n tả phÆ°Æ¡ng pháp. Sá»± kết nối PPPoE được thiết láºp trong khi cà i đặt sẽ cÅ©ng sẵn sà ng sau khi khởi Ä‘á»™ng lại và o hệ thống đã cà i đặt (xem ChÆ°Æ¡ng 7, Khởi Ä‘á»™ng và o hệ thống Debian má»›i). To have the option of setting up and using PPPoE during the installation, you will need to install using one of the CD-ROM/DVD images that are available. It is not supported for other installation methods (e.g. netboot). Cà i đặt qua PPPoE phần lá»›n là tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i các tiến trình cà i đặt khác. Những bÆ°á»›c sau diá»…n tả các sá»± khác. • Khởi chạy trình cà i đặt, dùng tham số khởi Ä‘á»™ng modules=ppp-udeb. ^[23]. Tham số nà y sẽ đảm bảo tá»± Ä‘á»™ng nạp và chạy thà nh phần cần thiết để thiết láºp PPPoE (ppp-udeb). • Hãy theo những bÆ°á»›c đầu tiên bình thÆ°á»ng của tiến trình cà i đặt (chá»n ngôn ngữ, quốc gia và bà n phÃm; nạp thêm thà nh phần cà i đặt^[24]). • BÆ°á»›c tiếp theo là phát hiện phần cứng chạy mạng, để nháºn diện bo mạch Ethernet có trong hệ thống. • Sau đó, tiến trình thiết láºp PPPoE tháºt được khởi chạy. Trình cà i đặt sẽ thăm dò tất cả các giao diện Ethernet đã phát hiện để thá» tìm bá»™ táºp trung PPPoE (má»™t kiểu trình phục vụ mà quản lý các kết nối PPPoE). Có lẽ không tìm thấy bá»™ táºp trung lần thỠđầu tiên. TrÆ°á»ng hợp nà y có thể xảy ra đôi khi trên mạng chạy cháºm hay mạng rất báºn, hay đối vá»›i trình phục vụ bị lá»—i. Trong phần lá»›n trÆ°á»ng hợp, lần thá» thứ hai để phát hiện bá»™ táºp trung sẽ chạy thà nh công; để thá» lại, chá»n mục Cấu hình và khởi chạy má»™t kết nối PPPoE trong trình Ä‘Æ¡n chÃnh của trình cà i đặt. • Má»™t khi tìm bá»™ táºp trung, ngÆ°á»i dùng sẽ được nhắc gõ thông tin đăng nháºp (tên ngÆ°á»i dùng và máºt khẩu PPPoE). • Ở Ä‘iểm thá»i nà y, tiến trình cà i đặt sẽ sá» dụng thông tin đã cung cấp để thiết láºp kết nối PPPoE. Cung cấp thông tin đúng thì kết nối PPPoE nên được cấu hình và trình cà i đặt nên có khả năng sá» dụng nó để kết nối tá»›i Internet và lấy các gói (nếu cần). Thông tin đăng nháºp sai hay gặp lá»—i thì tiến trình cà i đặt sẽ bị dừng chạy, nhÆ°ng có thể thá» lại tiến trình cấu hình bằng cách chá»n mục trình Ä‘Æ¡n Cấu hình và khởi chạy má»™t kết nối PPPoE. â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â”â” ^[21] Con chuá»™t nối tiếp thÆ°á»ng có đầu kẹp 9 rá»— hình D; con chuá»™t mạch nối có đầu kẹp 8 đầu hình tròn, khác vá»›i đầu kẹp 6 đầu hình tròn của con chuá»™t PS/2 hay đầu kẹp 4 đầu hình tròn của con chuá»™t ADB. ^[22] Những công cụ nà y gồm có các tiện Ãch lõi của GNU và lệnh nhÆ° sed, grep, tar và gzip. ^[23] Xem Phần 5.1.5, "Mà n hình khởi Ä‘á»™ng" để tìm thông tin vá» phÆ°Æ¡ng pháp thêm má»™t tham số khởi Ä‘á»™ng. ^[24] Thà nh phần ppp-udeb được nạp nhÆ° má»™t của những thà nh phần thêm trong bÆ°á»›c nà y. Muốn cà i đặt ở mức Æ°u tiên vừa hay thấp (chế Ä‘á»™ cấp cao) thì bạn cÅ©ng có thể tá»± chá»n ppp-udeb thay và o nháºp tham số "modules" tại dấu nhắc khởi Ä‘á»™ng. Phụ lục E. Linh tinh quản trị Mục lục E.1. Vá» tà i liệu nà y E.2. Cách đóng góp cho tà i liệu nà y E.3. Äóng góp chÃnh E.4. Lá»i báo nháºn thÆ°Æ¡ng hiệu E.1. Vá» tà i liệu nà y Sổ tay nà y đã được tạo dà nh cho trình cà i đặt của bản phát hà nh Debian tên Sarge, dá»±a và o sổ tay cà i đặt Woody bằng Ä‘Ä©a má»m khởi Ä‘á»™ng, mà lần lượt dá»±a và o những sổ tay cà i đặt Debian trÆ°á»›c, cÅ©ng và o sổ tay phân phối Progeny mà được phát hà nh vá»›i Ä‘iá»u kiện của Giấy Phép Công Cá»™ng GNU (GPL) trong năm 2003. Tà i liệu nà y được viết bằng mã định dạng XML kiểu DocBook. Các dạng thức xuất được tạo ra bởi má»™t số chÆ°Æ¡ng trình khác nhau, dùng thông tin bắt nguồn từ hai gói docbook-xml và docbook-xsl. Äể tăng lên khả năng bảo trì của tà i liệu nà y, chúng tôi dùng má»™t số tÃnh năng XML, nhÆ° thá»±c thể và thuá»™c tÃnh tạo hồ sÆ¡ riêng. Những Ä‘iá»u nà y đáp ứng má»™t mục Ä‘Ãch giống nhÆ° mục Ä‘Ãch của biến và bá»™ Ä‘iá»u kiện trong ngôn ngữ láºp trình. Mã nguồn XML của tà i liệu nà y chứa thông tin dà nh cho má»—i kiến trúc riêng -- những thuá»™c tÃnh tạo hồ sÆ¡ riêng được dùng để đặt má»™t số Ä‘oạn nà o đó là đặc trÆ°ng cho kiến trúc. Bản dịch: Nhóm Việt hoá phần má»m tá»± do <vi-VN@googlegroups.com>. E.2. Cách đóng góp cho tà i liệu nà y Nếu bạn gặp khó khăn hoặc muốn Ä‘á» nghị gì vá» tà i liệu nà y, vui lòng đệ trình nó dạng báo cáo lá»—i đối vá»›i gói installation-guide (sổ tay cà i đặt). Xem gói reportbug (thông báo lá»—i) hoặc Ä‘á»c tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn trá»±c tuyến tại Hệ Thống Theo Dõi Lá»—i Debian. Khuyên bạn cÅ©ng kiểm tra các lá»—i còn mở đối vá»›i installation-guide xem nếu vấn Ä‘á» của bạn đã được thông báo chÆ°a. Nếu có, má»i bạn gá»i thông tin là m chứng thêm hay thông tin giúp Ãch cho <Sá» @bugs.debian.org>, mà Sá» là số hiệu của lá»—i đã được thông báo. Better yet, get a copy of the DocBook source for this document, and produce patches against it. The DocBook source can be found at the installation-guide project on salsa. If you're not familiar with DocBook, don't worry: there is a simple cheatsheet in the manuals directory that will get you started. It's like html, but oriented towards the meaning of the text rather than the presentation. Patches submitted to the debian-boot mailing list (see below) are welcomed. For instructions on how to check out the sources via git, see README from the source root directory. Xin hãy bạn đừng liên lạc trá»±c tiếp vá»›i tác giả của tà i liệu nà y. Có má»™t há»™p thÆ° chung thảo luáºn đặc biệt cho debian-installer, gồm thảo luáºn sổ tay nà y. Há»™p đó là <debian-boot@lists.debian.org>. Có chỉ dẫn vỠđăng ký vá»›i há»™p đó trên trang Äăng ký vá»›i há»™p thÆ° chung Debian, hoặc bạn có thể duyệt qua Kho lÆ°u há»™p thÆ° chung Debian trá»±c tuyến. E.3. Äóng góp chÃnh Tà i liệu nà y được viết gốc bởi (tên há») Bruce Perens, Sven Rudolph, Igor Grobman, James Treacy và Adam Di Carlo. Sebastian Ley đã viết Tà i liệu Cà i đặt NhÆ° Thế Nà o. Miroslav KuÅ™e đã diá»…n tả trong tà i liệu phần lá»›n các chức năng trong bản cà i đặt Debian phiên bản Sarge. Frans Pop là biên táºp viên chÃnh và quản trị phát hà nh trong khi phát hà nh phiên bản Etch, Lenny và Squeeze. Rất nhiá»u ngÆ°á»i dùng và nhà phát triển Debian đã đóng góp cho tà i liệu nà y. Chúng tôi cám Æ¡n đặc biệt Michael Schmitz (há»— trợ m68k), Frank Neumann (tác giả gốc của sổ tay cà i đặt và o Amiga), Arto Astala, Eric Delaunay/Ben Collins (thông tin vá» SPARC), Tapio Lehtonen, và Stéphane Bortzmeyer (rất nhiá»u lá»i sá»a đổi), và Pascal Le Bail (thông tin hữu hiệu vá» cách khởi Ä‘á»™ng từ thanh bá»™ nhá»› USB). Chúng tôi đã tìm thấy Ä‘oạn và thông tin rất hữu dụng trong tà i liệu khởi Ä‘á»™ng qua mạng Thế Nà o (HOWTO) của Jim Mintha (không có địa chỉ Mạng), Há»i Äáp Debian , Há»i Äáp Linux/m68k, Há»i Äáp Linux cho bá»™ xá» lý SPARC, Há»i Äáp Linux/Alpha, trong nhiá»u Ä‘iá»u khác nhau. Má»i ngÆ°á»i nhá» những nhà bảo trì các nguồn thông tin phong phú nà y là sẵn sà ng tá»± do. Tiết Ä‘oạn của sổ tay nà y vá» cách cà i đặt kiểu chroot (Phần D.3, "Cà i đặt Debian GNU/Linux từ hệ thống UNIX/Linux") bắt nguồn má»™t phần từ tà i liệu Tác quyá»n © Karsten M. Self. Tiết Ä‘oạn của sổ tay nà y vá» phÆ°Æ¡ng pháp cà i đặt qua « plip » (Phần D.4, "Cà i đặt Debian GNU/Linux qua IP Ä‘Æ°á»ng song song (PLIP)") dá»±a và o tà i liệu cà i đặt PLIP thế nà o PLIP-Install-HOWTO của Gilles Lamiral. E.4. Lá»i báo nháºn thÆ°Æ¡ng hiệu Má»i thÆ°Æ¡ng hiệu do nhà chủ thÆ°Æ¡ng hiệu riêng từng sở hữu. Phụ lục F. Giấy phép Công cá»™ng GNU Ghi chú This is an unofficial translation of the GNU General Public License into Vietnamese. It was not published by the Free Software Foundation, and does not legally state the distribution terms for software that uses the GNU GPL -- only the original English text of the GNU GPL does that. However, we hope that this translation will help Vietnamese speakers to better understand the GNU GPL. Äây là má»™t bản dịch tiếng Việt không chÃnh thức của Giấy Phép Công Cá»™ng GNU (GPL). Nó không được xuất bản bởi Tổ Chức Phần Má»m Tá»± Do, và không tuyên bố hợp pháp Ä‘iá»u kiện phát hà nh phần má»m sá» dụng GPL -- chỉ có Ä‘oạn tiếng Anh gốc của GPL là hợp pháp. Tuy nhiên, chúng tôi mong muốn bản dịch nà y sẽ giúp đỡ ngÆ°á»i nói tiếng Việt hiểu khá hÆ¡n GPL của GNU. Phiên bản 2, Tháng 06/1991 Bản quyá»n © năm 1989, 1991 của Tổ chức Phần má»m Tá»± do. 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA (Mỹ) Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u Ä‘uợc quyá»n sao chép và phân phối nguyên văn tà i liệu giấy phép nà y, nhÆ°ng không được phép thay đổi nó. Lá»i mở đầu Giấy phép sá» dụng của hầu hết các phần má»m được thiết kế để bạn không được tá»± do chia sẻ và thay đổi phần má»m đó. Trái lại, Giấy phép Công cá»™ng GNU dá»± định đảm bảo cho bạn được tá»± do chia sẻ và thay đổi phần má»m má»™t cách tá»± do, và đảm bảo phần má»m tá»± do cho má»i ngÆ°á»i sá» dụng. Giấy phép Công cá»™ng GNU nà y áp dụng cho hầu hết những phần má»m của Tổ chức Phần má»m Tá»± do, và cho bất kỳ chÆ°Æ¡ng trình máy tÃnh nà o khác mà tác giả của nó cam kết sá» dụng nó. (Má»™t số phần má»m khác của Tổ chức Phần má»m Tá»± do dùng Giấy phép ThÆ° viện Công cá»™ng GNU thay thế.) Bạn cÅ©ng có thể áp dụng giấy phép nà y cho các chÆ°Æ¡ng trình do bạn là m ra. Khi chúng tôi nói vá» phần má»m tá»± do, chúng tôi Ä‘á» cáºp đến sá»± tá»± do sá» dụng, chứ không phải là giá cả. Giấy phép Công cá»™ng GNU của chúng tôi được thiết kế để đảm bảo bạn có quyá»n tá»± do phát hà nh bản sao của phần má»m tá»± do (và thu tiá»n dịch vụ nà y nếu muốn), nháºn mã nguồn hoặc có khả năng lấy nó nếu bạn muốn, bạn có thể thay đổi phần má»m hay sá» dụng bất kỳ Ä‘oạn nà o của nó trong chÆ°Æ¡ng trình tá»± do má»›i; và để giúp bạn biết rõ là bạn có thể là m những Ä‘iá»u nà y. Äể bảo vệ quyá»n lợi của bạn, chúng tôi cần Ä‘Æ°a ra những hạn chế để cấm bất cứ ai phủ nháºn bạn có những quyá»n nà y hay đòi há»i bạn từ bá» nó. Những sá»± hạn chế nà y được hiểu là má»™t số trách nhiệm nhất thiết của bạn nếu bạn phát hà nh bản sao của phần má»m hoặc sá»a đổi nó. Chẳng hạn, nếu bạn phát hà nh bản sao của chÆ°Æ¡ng trình nhÆ° váºy, dù là cho không hay thu tiá»n, bạn phải trao cho ngÆ°á»i nháºn tất cả những quyá»n bạn có. Bạn phải chắc chắn là há» cÅ©ng nháºn được hay có thể lấy mã nguồn. Và bạn cÅ©ng phải cho há» biết những Ä‘iá»u kiện nà y, để há» biết những quyá»n của há». Chúng tôi bảo vệ các quyá»n của bạn qua hai bÆ°á»›c: (1) bản quyá»n tác giả của phần má»m và (2) trao cho bạn giấy phép nà y để bạn có quyá»n hợp pháp sao chép, phát hà nh và /hay sá»a đổi phần má»m. HÆ¡n nữa, để bảo vệ tác giả và chÃnh chúng tôi, chúng tôi muốn chắc chắn là má»i ngÆ°á»i hiểu rằng phần má»m tá»± do nà y không có bảo hà nh. Nếu phần má»m bị sá»a đổi bởi ngÆ°á»i khác và được phân phát tiếp, chúng tôi muốn ngÆ°á»i nháºn biết rằng cái mà há» có đó không phải là bản gốc, vì váºy, bất kỳ lá»—i nà o do ngÆ°á»i khác gây ra sẽ không là m mang tiếng đến tác giả gốc. Cuối cùng, chÆ°Æ¡ng trình tá»± do nà o cÅ©ng luôn bị Ä‘e dá»a bởi bằng sáng chế phần má»m. Chúng tôi muốn tránh nguy cÆ¡ việc những ngÆ°á»i phát hà nh lại chÆ°Æ¡ng trình tá»± do sẽ già nh bằng sáng chế riêng, sở hữu chÆ°Æ¡ng trình đó. Äể ngăn ngừa Ä‘iá»u nà y, chúng tôi đã là m rõ rằng bằng sáng chế phải cấp cho má»i ngÆ°á»i sá» dụng tá»± do, hoặc không cấp cho bất kỳ ai hết. Sau đây là những Ä‘iá»u kiện và điá»u khoản chÃnh xác đối vá»›i việc sao chép, phát hà nh và sá»a đổi. GIẤY PHÉP CÔNG CỘNG GNU ÄIỀU KIỆN SAO CHÉP, PHÃT HÀNH VÀ SỬA Äá»”I 0. Giấy phép nà y áp dụng cho bất kỳ chÆ°Æ¡ng trình nà o hay sản phẩm nà o khác có thông báo được chèn và o bởi ngÆ°á»i giữ tác quyá»n nói rằng nó có thể được phát hà nh theo các Ä‘iá»u khoản của GPL nà y. Cụm từ "ChÆ°Æ¡ng trình" dÆ°á»›i đây có nghÄ©a là bất kỳ chÆ°Æ¡ng trình máy tÃnh hay sản phẩm nhÆ° váºy, và "sản phẩm dá»±a trên ChÆ°Æ¡ng trình" có nghÄ©a là ChÆ°Æ¡ng trình hay bất kỳ sản phẩm nà o bắt nguồn từ nó dÆ°á»›i luáºt bản quyá»n: tức là , sản phẩm chứa ChÆ°Æ¡ng trình đó hay má»™t phần của nó, hoặc đúng nguyên văn hoặc vá»›i sá»± sá»a đổi và /hoặc được dịch sang má»™t ngôn ngữ khác. (Kể từ câu nà y, việc dịch ngôn ngữ được bao gồm vô hạn trong thuáºt ngữ " sá»± sá»a đổi".) NgÆ°á»i được cấp Giấy phép được gá»i là "bạn". Những hoạt Ä‘á»™ng khác ngoà i sá»± sao chép, phát hà nh và sá»a đổi không được kiểm soát bởi Giấy phép nà y; nó ở ngoà i phạm vi của giấy phép nà y. Hà nh Ä‘á»™ng chạy ChÆ°Æ¡ng trình không bị hạn chế, và dữ liệu xuất từ ChÆ°Æ¡ng trình chỉ bị khống chế nếu ná»™i dung của nó tạo thà nh má»™t sản phẩm dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình (không phụ thuá»™c và o việc váºn hà nh ChÆ°Æ¡ng trình). Äiá»u đó đúng hay không phụ thuá»™c và o Ä‘iá»u mà ChÆ°Æ¡ng trình tạo ra. 1.Bạn có quyá»n sao chép và phát hà nh bản sao đúng nguyên văn của mã nguồn của ChÆ°Æ¡ng trình nhÆ° bạn đã nháºn nó, bằng bất kỳ cách nà o, miá»…n là bạn công bố rõ rà ng và thÃch đáng trên má»—i bản sao má»™t thông báo tác quyá»n thÃch hợp và miá»…n trừ bảo hà nh; giữ nguyên vẹn má»i thông báo liên quan đến Giấy phép nà y và miá»…n trừ bảo hà nh; và đưa cho những ngÆ°á»i nháºn ChÆ°Æ¡ng trình khác má»™t bản sao của Giấy phép cùng vá»›i ChÆ°Æ¡ng trình. Bạn có thể thu phà cho việc gởi bản sao, và bạn có thể tùy ý Ä‘á» nghị cung cấp dịch vụ bảo hà nh có thu phÃ. 2.Bạn có quyá»n sá»a đổi bản sao của mình hay của ChÆ°Æ¡ng trình hoặc Ä‘oạn nà o của nó để tạo má»™t sản phẩm dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình, và sao chép và phát hà nh sá»± sá»a đổi hay sản phẩm nhÆ° váºy theo Ä‘iá»u khoản của phần 1 nêu trên, miá»…n là bạn cÅ©ng tuân theo tất cả các Ä‘iá»u kiện sau: a. Bạn phải là m cho má»—i táºp tin đã sá»a đổi chứa thông báo dá»… thấy nói rằng bạn đã thay đổi táºp tin đó và hiển thị ngà y tháng của sá»± thay đổi nà o. b. Bạn phải là m cho sản phẩm mà bạn phát hà nh hay xuất bản, toà n bá»™ hay má»™t phần có chứa hay bắt nguồn từ ChÆ°Æ¡ng trình hay các phần của nó, được cấp toà n bá»™ miá»…n phà cho ngÆ°á»i khác vá»›i Ä‘iá»u kiện của Giấy phép nà y. c. Nếu chÆ°Æ¡ng trình bị sá»a đổi có Ä‘á»c tÆ°Æ¡ng tác lệnh khi chạy, bạn phải là m nó, khi được khởi chạy bằng cách thông thÆ°á»ng nhất qua tÆ°Æ¡ng tác nhÆ° váºy, in ra hay hiển thị má»™t lá»i loan báo gồm có thông báo quyá»n tác giả thÃch hợp và thông báo không có bảo hà nh (nếu không, nói rằng bạn cung cấp việc bảo hà nh) và rằng ngÆ°á»i dùng có quyá»n phát hà nh lại chÆ°Æ¡ng trình đó vá»›i những Ä‘iá»u kiện nà y, và thông tin cho ngÆ°á»i dùng biết cách xem má»™t bản sao của Giấy phép nà y. (Ngoại lệ: nếu ChÆ°Æ¡ng trình chÃnh nó là tÆ°Æ¡ng tác nhÆ°ng vốn không in ra lá»i loan báo nhÆ° váºy, sản phẩm của bạn dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình không bắt buá»™c phải in ra lá»i loan báo nhÆ° váºy). Những Ä‘iá»u kiện nà y áp dụng cho toà n bá»™ sản phẩm bị sá»a đổi. Nếu có thể nháºn ra phần riêng của sản phẩm đó không bắt nguồn từ ChÆ°Æ¡ng trình, và các phần nà y có thể được xem má»™t cách hợp lý là sản phẩm riêng và không phụ thuá»™c, thì Giấy phép nà y, và các Ä‘iá»u kiện của nó, không áp dụng cho những phần riêng đó khi bạn phát hà nh chúng là sản phẩm riêng. Tuy nhiên, khi bạn phát hà nh những phần đó cùng vá»›i toà n bá»™ sản phẩm dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình, sá»± phát hà nh toà n bá»™ nà y phải tuân theo Ä‘iá»u kiện của Giấy phép nà y, cung cấp cho má»i ngÆ°á»i có quyá»n bao trùm toà n bá»™ sản phẩm, bao quát tất cả má»i phần của nó, bất kể ai đã tạo nó. NhÆ° thế thì phần nà y không Ä‘á»± định yêu cầu quyá»n hay không thừa nháºn quyá»n của bạn vá» sản phẩm mà toà n bá»™ là do bạn tạo ra; mà phần nà y định nói vá» quyá»n hạn trong Ä‘iá»u khiển sá»± phát hà nh sản phẩm bắt nguồn từ hay sản phẩm hợp tác táºp thể dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình. HÆ¡n nữa, việc chứa các sản phẩm khác không dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình cùng vá»›i ChÆ°Æ¡ng trình (hay vá»›i sản phẩm dá»±a và o ChÆ°Æ¡ng trình) trên thiết bị lÆ°u trữ hay váºt phát hà nh không nằm trong phạm vi của Giấy phép nà y. 3. Bạn có quyá»n sao chép và phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình (hoặc sản phẩm dá»±a và o nó, dÆ°á»›i Phần 2) trong dạng thức mã đối tượng hay táºp tin chạy được vá»›i Ä‘iá»u kiện của Phần 1 và 2 bên trên, miá»…n là bạn cÅ©ng là m má»™t trong số những việc sau đây: a. Kèm theo toà n bá»™ mã nguồn tÆ°Æ¡ng ứng mà máy có thể Ä‘á»c được, được phát hà nh vá»›i Ä‘iá»u kiện của Phần 1 và 2 bên trên, trên thiết bị lÆ°u trữ thÆ°á»ng dùng để trao đổi phần má»m; hay b. Kèm theo lá»i má»i ghi trên giấy, hợp lệ trong Ãt nhất ba năm sau, cung cấp cho bất cứ ngÆ°á»i khác nà o, vá»›i giá không lá»›n hÆ¡n giá cần thiết để phân phát các mã nguồn đó, má»™t bản sao, mà máy có thể Ä‘á»c được, của toà n bá»™ mã nguồn tÆ°Æ¡ng ứng, để được phát hà nh vá»›i Ä‘iá»u kiện của Phần 1 và 2 bên trên, trên thiết bị lÆ°u trữ thÆ°á»ng dùng để trao đổi phần má»m; hay c. Kèm theo các thông tin bạn đã nháºn vá» lá»i má»i phát hà nh mã nguồn tÆ°Æ¡ng ứng. (Tùy chá»n nà y chỉ được phép khi phát hà nh không thÆ°Æ¡ng mại, và chỉ khi bạn đã nháºn chÆ°Æ¡ng trình trong dạng thức mã đối tượng hay táºp tin chạy được cùng vá»›i lá»i má»i nhÆ° váºy, tùy theo Phần phụ (b) trên). Mã nguồn của sản phẩm có nghÄ©a là dạng thức sản phẩm được Æ°a thÃch khi sá»a đổi nó. Äối vá»›i sản phẩm là táºp tin chạy được, toà n bá»™ mã nguồn có nghÄ©a là tất cả các mã nguồn cho má»i mô-Ä‘un đã chứa, cá»™ng vá»›i bất cứ táºp tin xác định giao diện tÆ°Æ¡ng ứng, cá»™ng vá»›i các táºp lệnh được dùng để Ä‘iá»u khiển tiến trình biên dịch và cà i đặt táºp tin chạy được. Tuy nhiên, ngoại lệ đặc biệt là mã nguồn được phát hà nh không cần phải bao gồm những gì được phát hà nh bình thÆ°á»ng (trong dạng thức hoặc nguồn hoặc nhị phân) vá»›i các thà nh phần chÃnh (bá»™ biên dịch, hạt nhân v.v.) của hệ Ä‘iá»u hà nh nÆ¡i táºp tin chạy được hoạt Ä‘á»™ng, trừ khi thà nh phần kèm theo cần thiết để chạy táºp tin. Nếu việc phát hà nh mã chạy được hay mã đối tượng được là m bằng cách trao truy cáºp sao chép từ má»™t nÆ¡i đã xác định, thì việc trao các truy cáºp sao chép tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng đến mã nguồn đó từ cùng nÆ¡i đó được tÃnh là sá»± phát hà nh mã nguồn, mặc dù ngÆ°á»i khác không bắt buá»™c phải sao chép mã nguồn cùng vá»›i mã đối tượng. 4. Không cho phép bạn sao chép, sá»a đổi, cấp giấy phép phụ hay phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình, trừ vá»›i Ä‘iá»u kiện được diá»…n tả dứt khoát trong Giấy phép nà y. Bất kỳ sá»± cố gắng nà o trong việc sao chép, sá»a đổi, cấp giấy phép phụ hay phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình bằng cách khác bị bãi bá», và sẽ kết thúc các quyá»n của bạn dÆ°á»›i Giấy phép nà y. Tuy nhiên, ngÆ°á»i khác đã nháºn bản sao hay quyá»n từ bạn dÆ°á»›i Giấy phép nà y sẽ không bị ảnh hưởng, miá»…n là há» tiếp tục tuân theo hoà n toà n. 5. Bạn không bắt buá»™c phải chấp nháºn Giấy phép nà y, vì bạn chÆ°a ký tên và o nó. Tuy nhiên, không có gì khác cho phép bạn sá»a đổi hay phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình hay sản phẩm bắt nguồn từ nó. Các hà nh Ä‘á»™ng nà y bị pháp luáºt cấm nếu bạn không chấp nháºn Giấy phép nà y. Vì váºy, bằng cách sá»a đổi hay phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình (hay sản phẩm dá»±a và o nó), bạn ngụ ý sá»± chấp nháºn Giấy phép nà y để là m nhÆ° thế, gồm má»i Ä‘iá»u kiện sao chép, phát hà nh hay sá»a đổi ChÆ°Æ¡ng trình hay sản phẩm dá»±a và o nó. 6. Má»—i lần bạn phát hà nh lại ChÆ°Æ¡ng trình (hay sản phẩm dá»±a và o nó), ngÆ°á»i nháºn có thể nháºn tá»± Ä‘á»™ng má»™t giấy phép từ ngÆ°á»i cấp gốc, để sao chép, phát hà nh hay sá»a đổi ChÆ°Æ¡ng trình vá»›i Ä‘iá»u kiện nà y. Không cho phép bạn hạn chế thêm cách ngÆ°á»i dùng sá» dụng các quyá»n đã được cấp trong Giấy phép nà y. Bạn cÅ©ng không phải chịu trách nhiệm vá» việc ép buá»™c ngÆ°á»i khác tuân theo Ä‘iá»u kiện của Giấy phép nà y. 7. Nếu, do kết quả của quyết định của toà án hay các cáo buá»™c vi phạm bằng sáng chế hay vì bất cứ lý do nà o (không bị giá»›i hạn trong vấn Ä‘á» bằng sáng chế), bạn bị ép buá»™c chấp nháºn Ä‘iá»u kiện (hoặc vì quyết định của toà án, sá»± thoả thuáºn hoặc cách khác nà o) mà mâu thuẫn Ä‘iá»u kiện của Giấy phép nà y, trÆ°á»ng hợp nà y không miá»…n cho bạn không phải thá»a mãn Ä‘iá»u kiện của Giấy phép nà y. Nếu bạn không thể phát hà nh bằng cách thá»a mãn đồng thá»i các giao Æ°á»›c của bạn dÆ°á»›i Giấy phép nà y và bất kỳ giao Æ°á»›c thÃch hợp khác, thì kết quả là không cho phép bạn phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình bằng cách nà o cả. Lấy thà dụ, nếu má»™t bằng sáng chế nà o đó không cho phép sá»± phát hà nh lại ChÆ°Æ¡ng trình má»™t cách miá»…n tiá»n bản quyá»n phát minh cho má»i ngÆ°á»i nháºn bản sao từ bạn má»™t cách trá»±c tiếp hay gián tiếp, thì cách duy nhất bạn có thể thá»a cả bằng đó và Giấy phép nà y là hoà n toà n không phát hà nh ChÆ°Æ¡ng trình. Nếu Ä‘oạn nà o trong phần nà y được quyết định là không hợp lệ hay không thể được ép buá»™c trong bất kỳ trÆ°á»ng hợp riêng nà o, Ä‘oạn còn lại dá»± định áp dụng được, và toà n bá»™ phần dá»± định áp dụng trong các trÆ°á»ng hợp khác. Không phải là mục Ä‘Ãch của phần nà y để xúi giục bạn vi phạm bằng sáng chế nà o hay lá»i yêu sách quyá»n tà i sản khác, hoặc để không thừa nháºn sá»± hợp lệ của lá»i yêu sách nhÆ° váºy; phần nà y có mục Ä‘Ãch duy nhất là bảo vệ tình trạng nguyên vẹn của hệ thống phát hà nh phần má»m tá»± do, mà được thá»±c thi bởi các áp dụng giấy phép công cá»™ng. Nhiá»u ngÆ°á»i đã đóng góp rá»™ng lượng cho má»™t phạm vị rá»™ng của các phần má»m được phát hà nh qua hệ thống đó, nhá» sá»± thá»±c thi ná»n bỉ hệ thống đó: tùy tác giả / ngÆ°á»i tặng quyết định nếu há» muốn phát hà nh phần má»m qua hệ thống khác nà o, và ngÆ°á»i được cấp Giấy phép không thể Ä‘iá»u khiển cách quyết định đó. Phần nà y dá»± định diá»…n tả rõ rà ng hoà n toà n kết quả được hiểu của phần còn lại của Giấy phép nà y. 8. Nếu sá»± phát hà nh và /hay cách sá» dụng ChÆ°Æ¡ng trình bị hạn chế trong má»™t số quốc gia nà o đó, hoặc bởi bằng sáng chế hoặc bởi giao diện có bản quyá»n tác giả, ngÆ°á»i giữ tác quyá»n gốc đã đặt ChÆ°Æ¡ng trình dÆ°á»›i Giấy phép nà y có khả năng thêm sá»± hạn chế phát hà nh địa lý riêng loại trừ những quốc gia đó, để cho phép phát hà nh chỉ trong hay giữa các quốc gia không bị loại trừ nhÆ° thế. Trong trÆ°á»ng hợp nhÆ° váºy, Giấy phép nà y hợp nhất sá»± hạn chế đó nhÆ° là nó được ghi trong thân của Giấy phép nà y. 9. Tổ chức Phần má»m Tá»± do có thể xuất bản phiên bản đã sá»a đổi và /hay má»›i của Giấy phép Công cá»™ng GNU. Phiên bản má»›i nhÆ° váºy sẽ có tinh thần tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i phiên bản hiện thá»i, nhÆ°ng có thể khác biệt trong chi tiết để giải quyết vấn Ä‘á» má»›i. Má»—i phiên bản được gán má»™t số hiệu phân biệt phiên bản đó. Nếu ChÆ°Æ¡ng trình xác định số phiên bản riêng của Giấy phép nà y áp dụng cho nó, "và bất kỳ phiên bản sau nà o", bạn có tùy chá»n thá»a Ä‘iá»u kiện hoặc của phiên bản đó, hoặc của bất kỳ phiên bản sau nà o được xuất bản bởi Tổ chức Phần má»m Tá»± do. Nếu ChÆ°Æ¡ng trình không xác định số phiên bản riêng của Giấy phép nà y, bạn có khả năng chá»n bất kỳ phiên bản nà o của Giấy phép nà y đã được xuất bản bởi Tổ chức Phần má»m Tá»± do. 10. Nếu bạn muốn hợp nhất phần nà o của ChÆ°Æ¡ng trình và o chÆ°Æ¡ng trình tá»± do khác có Ä‘iá»u kiện phát hà nh khác GPL, hãy xin phép tác giả. Äối vá»›i phần má»m có bản quyá»n tác giả của Tổ chức Phần má»m Tá»± do, hãy viết thÆ° cho Tổ chức Phần má»m Tá»± do : thỉnh thoảng chúng tôi cho phép ngoại lệ trong trÆ°á»ng hợp nà y. Quyết định của chúng tôi sẽ được hÆ°á»›ng dẫn bởi hai mục Ä‘Ãch là sá»± bảo tồn trạng thái tá»± do của má»i Ä‘iá»u bắt nguồn từ phần má»m tá»± do của chúng tôi, và sá»± đẩy mạnh sá»± chia sẻ và sá» dụng lại phần má»m má»™t cách chung. KHÔNG BẢO HÀNH 11. VÃŒ CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH Äà ÄƯỢC CẤP PHÉP MIỄN PHÃ, KHÔNG CÓ BẢO HÀNH Äá»I VỚI CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY, VỚI ÄIỀU KIỆN ÄƯỢC PHÃP LUẬT CHO PHÉP. TRỪ KHI XÃC ÄỊNH KHÃC BẰNG TÀI LIỆU GIẤY TỜ, CÃC NGƯỜI GIá»® BẢN QUYỀN TÃC GIẢ VÀ/HAY NGƯỜI KHÃC CUNG CẤP CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY "NHƯ THẾ", KHÔNG CÓ BẢO HÀNH GÃŒ CẢ, KHÔNG PHÃT BIỂU NÓ, CŨNG KHÔNG NGỤ à NÓ, Gá»’M, NHƯNG KHÔNG BỊ HẠN CHẾ BỞI, Sá»° BẢO ÄẢM Äà NGỤ à TÃŒNH TRẠNG CÓ THỂ BÃN ÄƯỢC VÀ Sá»° THÃCH HỢP VỚI MỘT MỤC ÄÃCH DỨT KHOÃT. MỌI RỦI RO VỀ CHẤT LƯỢNG, ÄỘ CHÃNH XÃC VÀ HIỆU SUẤT CỦA CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY BẠN SẼ Tá»° CHỊU. NẾU CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY GÂY RA HƯ HỎNG, BẠN GÃNH VÃC HOÀN TOÀN TRÃCH NGHIỆM TRẢ TIỀN DỊCH VỤ GIÚP Äá» HAY SỪA CHá»®A. 12. KHÔNG CÓ TRƯỜNG HỢP NÀO (TRỪ KHI PHÃP LUẬT YÊU CẦU HAY KHI ÄƯỢC THỎA THUẬN BẰNG TÀI LIỆU GIẤY TỜ) MÀ BẤT KỲ NGƯỜI GIá»® BẢN QUYỀN TÃC GIẢ NÀO, HAY BẤT KỲ NGƯỜI KHÃC NÀO CÓ THỂ SỬA Äá»”I VÀ/HAY PHÃT HÀNH LẠI CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NHƯ ÄƯỢC PHÉP BÊN TRÊN, SẼ CÓ TRÃCH NHIỆM VỀ PHÃP Là Bá»’I THƯỜNG, Gá»’M BẤT KỲ Bá»’I THƯỜNG KIỂU Tá»”NG QUÃT, ÄẶC BIỆT, NGẪU NHIÊN HAY DO HẬU QUẢ DO SỬ DỤNG HAY Sá»° KHÔNG CÓ KHẢ NÄ‚NG SỬ DỤNG CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY (Gá»’M NHƯNG KHÔNG PHẢI BỊ HẠN THẾ BỞI Sá»° MẤT Dá»® LIỆU HAY Dá»® LIỆU BỊ LÀM CHO KHÔNG CHÃNH XÃC HAY CÃC MẤT MÃT CỦA BẠN HAY NGƯỜI KHÃC HAY Sá»° KHÔNG HOẠT ÄỘNG ÄƯỢC CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH NÀY VỚI CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH KHÃC), THẬM CHà NẾU BẠN HAY NGƯỜI KHÃC Äà ÄƯỢC BÃO BIẾT CÓ KHẢ NÄ‚NG THIỆT HẠI NHƯ VẬY. KẾT THÚC CỦA ÄIỀU KIỆN Cách áp dụng Ä‘iá»u kiện nà y cho các chÆ°Æ¡ng trình má»›i của bạn Nếu bạn phát triển chÆ°Æ¡ng trình má»›i, và muốn là m cho nó có Ãch nhiá»u nhất cho má»i ngÆ°á»i, phÆ°Æ¡ng pháp tốt nhất đạt được mục Ä‘Ãch nà y là là m cho nó là phần má»m tá»± do mà má»i ngÆ°á»i có thể phát hà nh lại và sá»a đổi vá»›i Ä‘iá»u kiện nà y. Äể là m nhÆ° thế, hãy Ä‘Ãnh các thông báo theo đây kèm chÆ°Æ¡ng trình. Cách an toà n nhất là đÃnh chúng và o đầu của má»—i táºp tin mã nguồn, để thể hiện cách thông báo không có bảo hà nh má»™t cách hữu hiệu nhất; và má»—i táºp tin nên chứa Ãt nhất Ä‘oạn "Tác quyá»n" và thông tin chỉ tá»›i nÆ¡i tìm được thông báo đầy đủ. má»™t Ä‘oạn ghi tên chÆ°Æ¡ng trình và mô tả ngắn. Tác quyá»n © năm tên của tác giả ChÆ°Æ¡ng trình nà y là phần má»m tá»± do; bạn có thể phát hà nh lại nó và /hoặc sá»a đổi nó vá»›i Ä‘iá»u kiện của Giấy phép Công cá»™ng GNU nhÆ° được xuất bản bởi Tổ chức Phần má»m Tá»± do; hoặc phiên bản 2 của Giấy phép nà y, hoặc (tùy chá»n) bất kỳ phiên bản sau nà o. ChÆ°Æ¡ng trình nà y được phát hà nh vì mong muốn nó có Ãch, nhÆ°ng KHÔNG CÓ BẢO HÀNH GÃŒ CẢ, THẬM CHà KHÔNG CÓ BẢO ÄẢM ÄƯỢC NGỤ à KHẢ NÄ‚NG BÃN HAY KHẢ NÄ‚NG LÀM ÄƯỢC VIỆC DỨT KHOÃT. Xem Giấy phép Công cá»™ng GNU để biết thêm chi tiết. Bạn đã nháºn má»™t bản sao của Giấy phép Công cá»™ng GNU cùng vá»›i chÆ°Æ¡ng trình nà y; nếu không, hãy viết thÆ° cho Tổ chức Phần má»m Tá»± do, Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301, USA. Bạn cÅ©ng nên thêm thông tin vá» cách liên lạc vá»›i bạn bằng cả thÆ° bÆ°u Ä‘iện lẫn thÆ° Ä‘iện tá». Nếu chÆ°Æ¡ng trình có khả năng tÆ°Æ¡ng tác, hãy là m cho nó xuất thông báo ngắn nhÆ° sau khi nó khởi chạy trong chế Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng tác (hãy thay thế má»—i Ä‘oạn nằm trong {dấu ngoặc móc}): Tên chÆ°Æ¡ng trình phiên bản Sá», Tác quyá»n © năm tên của tác giả Tên chÆ°Æ¡ng trình không có bảo hà nh gì cả; để xem chi tiết, hãy gõ lệnh show w. Äây là phần má»m tá»± do, và bạn có quyá»n phát hà nh lại nó vá»›i má»™t số Ä‘iá»u kiện; hãy gõ show c để xem chi tiết. Hai lệnh "show w" và "show c" nên hiển thị các phần thÃch hợp của Giấy phép Công cá»™ng GNU. Tất nhiên, bạn có thể chá»n lệnh khác thÃch hợp vá»›i chÆ°Æ¡ng trình của mình, và dụ lệnh trong bà n Ä‘iá»u khiển, cú nhắp con chuá»™t hay mục trình Ä‘Æ¡n. Bạn cÅ©ng nên yêu cầu ngÆ°á»i chủ của bạn (nếu bạn là m việc láºp trình viên trong má»™t công ty) hay trÆ°á»ng há»c của bạn, nếu có, ký tên và o "Ä‘Æ¡n từ chối trách nhiệm tác quyá»n" vá» chÆ°Æ¡ng trình nà y, nếu cần. Äây là má»™t mẫu và dụ : {hãy thay thế Ä‘oạn nằm trong dấu ngoặc móc} Yoyodyne, Inc., hereby disclaims all copyright interest in the program Gnomovision (which makes passes at compilers) written by James Hacker. signature of Ty Coon, 1 April 1989 Ty Coon, President of Vice Giấy phép Công cá»™ng GNU nà y không cho phép ai hợp nhất chÆ°Æ¡ng trình của bạn và o chÆ°Æ¡ng trình đã sở hữu. Nếu chÆ°Æ¡ng trình của bạn là thÆ° viện trình con, có lẽ bạn muốn cho phép ứng dụng sở hữu liên kết vá»›i thÆ° viện nà y. Nếu có, bạn hãy sá» dụng Giấy phép Công cá»™ng GNU Phụ (LGPL) thay và o Giấy phép nà y.